Ζίγκμουντ Φρόιντ, ο πατέρας της ψυχανάλυσης. Μια από τις πιο γνωστές, αν όχι η γνωστότερη φυσιογνωμία στο χώρο της ανθρώπινης ψυχολογίας. Ο άνθρωπος που άλλαξε τον τρόπο σκέψης πολλών επιστημόνων αλλά κι απλών ανθρώπων, χάρη στον εναλλακτικό τρόπο σκέψης του. Έννοιες που μας απασχολούν όλους όπως η συνείδηση, η ερωτική επαφή και τα όνειρα ήταν μόνο μερικά από τα θέματα, με τα οποία ασχολήθηκε ο διάσημος αυστριακός ψυχίατρος που δε δίστασε ν’ ασχοληθεί με τα πιο ανεξερεύνητα μέρη του ανθρώπινου νου. Πάμε να δούμε παρέα, μερικά από τα πιο χαρακτηριστικά γνωμικά του διακεκριμένου επιστήμονα που εμπνέουν και καθοδηγούν πολλούς από εμάς, ακόμα και σήμερα.
1. «Τα μη εκδηλωμένα συναισθήματα, δε χάνονται ποτέ. Είναι θαμμένα βαθιά και θα βγουν στην επιφάνεια αργότερα, με πολύ χειρότερο τρόπο.»
Θερμός υποστηρικτής της θεωρίας περί ύπαρξης απωθημένων, καθώς και των καταστροφικών συνεπειών που έχει η καταπίεσή τους ο Φρόιντ, τασσόταν υπέρ της έκφρασης των συναισθημάτων, με οποιεσδήποτε συνέπειες.
2. «Ο έντιμος άνδρας ευχαριστεί τον εαυτό του κάνοντας όνειρα, όνειρα τα οποία ένας κακοήθης άνδρας ζει στην πραγματική ζωή.»
Ο Φρόιντ υποστήριζε ότι κάθε σώφρων άνθρωπος, είχε ένας μέρος του εαυτού να τον συγκρατεί από παράλογες πράξεις, κάτι που οι μη σώφρονες δε διέθεταν πάντα.
3. «Η συμπεριφορά του ατόμου στα ερωτικά ζητήματα είναι συχνά ένα πρότυπο συμπεριφοράς για όλες τις υπόλοιπες πτυχές της ζωής του.»
Ο Φρόιντ διαπίστωσε, ότι όσα κάνουμε κατά διάρκεια της ερωτικής πράξης, είναι προέκταση όχι μόνο του εμφανούς χαρακτήρα μας, αλλά και βαθύτερων πτυχών του μένουν καλά κρυμμένες στην καθημερινότητά μας.
4. «Οι περισσότεροι άνθρωποι δε θέλουν πραγματικά ελευθερία, επειδή η ελευθερία περιλαμβάνει ευθύνες που οι περισσότεροι φοβούνται να αναλάβουν.»
Πιο επίκαιρο από ποτέ, ακόμα και σήμερα πολλοί από μας επιλέγουμε να μένουμε εγκλωβισμένοι στην ασφάλεια μιας καταπιεσμένης ζωής, παρά να ρισκάρουμε ν’ ανοίξουμε τα φτερά μας.
5. «Δεν είμαστε ποτέ πιο ανυπεράσπιστοι απέναντι στον πόνο, από ό,τι όταν είμαστε ερωτευμένοι.»
Πολλοί μπορούμε να ταυτιστούμε με τη θέση του εδώ. Έτσι δεν είναι;
6. «Σε αποφάσεις δευτερευούσης σημασίας, είναι χρήσιμο να εξετάζουμε τα υπέρ και τα κατά. Σε κρίσιμα ζητήματα όμως, η απόφαση πρέπει να προέρχεται από την καρδιά. »
Παρ’ ότι άνθρωπος της επιστήμης, ο ίδιος αναγνώριζε πόσο σημαντικό είναι να αφήνουμε την καρδιά και τα συναισθήματα στη θέση του οδηγού σε κάποιες περιπτώσεις.
7. «Γενικά οι άνθρωποι εκτιμούν κι επιθυμούν αυτό που δεν μπορούν να φτάσουν.»
Επιθυμία, πόθος, φθόνος. Μερικές από τις έννοιες που ο Φρόιντ προσπάθησε να εξηγήσει και να συνδέσει με την ανθρώπινη συμπεριφορά.
8. «Από τις αδυναμίες σου θα μπορέσεις να βρεις τη δύναμή σου.»
Ο Φρόιντ γνώριζε, ότι μόνο εφόσον αφήσουμε τις αδυναμίες να έρθουν στην επιφάνεια, τις αποδεχτούμε ως μέρος μας, τότε μόνο θα μπορέσουμε και να τις ξεπεράσουμε.
9. “If youth knew? Ιf age could.”
Η ομορφιά του συγκεκριμένου γνωμικού δεν αποδίδεται το ίδιο καλά στην ελληνική γλώσσα. Παρ’ όλα αυτά βρίσκει απήχηση στις κοινωνίες όλου του κόσμου, όπου ο καθένας θα ήθελε ένα νεανικό σώμα και ταυτόχρονα ένα πλήρως ωριμασμένο μυαλό.
10. «Η θρησκεία είναι νεύρωση.»
Επί της εποχής του οι απόψεις του είχαν πολλές φορές δεχτεί πυρά ως αντι-θρησκευτικές και παγανιστικές θεωρίες που σκοπό έχουν να μειώσουν το λόγο του Θεού και την ανθρώπινη ψυχή. Ίσως όμως με 4 μόνο λέξεις, να εξηγεί καλύτερα απ’ όλους από πού προέρχονται όλες αυτές οι αμφισβητήσεις.
11. «Η αγάπη και η εργασία είναι οι θεμέλιοι λίθοι της ανθρωπιάς μας.»
Χωρίς τα δύο παραπάνω ο Φρόιντ ήξερε πως ο άνθρωπος δε θα αργούσε να πάρει ένα δρόμο εξαθλίωσης που θα οδηγούσε στην κατάρρευση της κοινωνίας, όπως την ξέρουμε σήμερα.
12. «Ο δημόσιός μας εαυτός δεν είναι τίποτε άλλο από μια επιτηδευμένη εκδοχή του ψυχικού μας εαυτού.»
Έχοντας μελετήσει πολλούς ασθενείς, αλλά και τον κοινωνικό του περίγυρο ο Φρόιντ γνώριζε καλά ότι αφήνουμε μόνο ένα μέρος του εαυτού μας σε κοινή θέα, κρατώντας το υπόλοιπο για τον εαυτό μας.
13. «Οι άνθρωποι είναι δυνατοί μόνο όσο εκφράζουν μια δυνατή ιδέα. Γίνονται αδύναμοι, όταν της αντιτίθενται.»
Η δύναμη που έχει μια ιδέα είναι αδιαμφισβήτητη. Κινεί κόσμους, ρίχνει πολιτεύματα, ελευθερώνει ή κλείνει μυαλά, κάνει τον κόσμο να γυρίζει. Κι όταν η ιδέα αυτή, αν και καλή, πνίγεται, ξέρεις πως κάποιος γέννησε έναν φόβο.
14. «Ο τρελός είναι ένα άτομο που ονειρεύεται, ενώ είναι ξύπνιο.»
Για το Φρόιντ όσοι οδηγούνται από την τρέλα δεν έχουν τίποτα να φοβηθούν, τίποτα να χάσουν, δεν έχουν κανόνες να τους περιορίζουν, άρα δρουν χωρίς να ενδιαφέρονται για τις συνέπειες.
15. «Όταν κάποιος δεν έχει αυτό που θέλει, τότε πρέπει να θέλει αυτό που έχει κάποιος άλλος.»
Εδώ αποτυπώνεται με εξαιρετικό τρόπο η τάση μας να λαχταράμε πράγματα, πολλές φορές μόνο και μόνο επειδή άλλοι τα έχουν, ενώ εμείς όχι.
16. «Οι άνθρωποι είναι πιο ηθικοί από ό, τι πιστεύουν και πολύ πιο ανήθικοι από ό, τι μπορούν να φανταστούν.»
Δώστε του ένα λεπτό κι αναλογιστείτε λίγο. Μια ερώτηση αρκεί. Μέχρι πού φτάνουν τελικά τα όριά μας;
17. «Ο συντηρητισμός είναι πολύ συχνά η δικαιολογία για τα τεμπέλικα μυαλά.»
Ακόμα και σήμερα δεν είναι λίγοι αυτοί που κρύβονται πίσω από συντηρητικές θέσεις, επειδή προτιμούν την αδράνεια από το να ανοιχτούν στον κόσμο που διαρκώς εξελίσσεται.
18. «Η ερμηνεία των ονείρων είναι ο καλύτερος δρόμος για να κατανοήσουμε τις ασυνείδητες δραστηριότητες του μυαλού.»
Ο Φρόιντ συνέγραψε ένα ολόκληρο βιβλίο σχετικά με τα όνειρα και πώς αυτά συνδέονται με το ασυνείδητο κομμάτι του μυαλού μας. Πάνω σ’ αυτό βασίστηκαν πολλές ψυχαναλυτικές θεωρίες που έχουν ισχύ μέχρι και σήμερα.
19. «Ο πολιτισμός δημιουργήθηκε όταν για πρώτη φορά ένας νευριασμένος άνθρωπος πέταξε μια λέξη αντί για μια πέτρα.»
Αν το καλοσκεφτείς, κάπως έτσι η σπηλιά έγινε σπίτι και οι τοιχογραφίες, πίνακες ζωγραφικής.
20. «Κάποια μέρα κοιτάζοντας πίσω, τα χρόνια που αγωνίστηκες θα σου φαίνονται τα πιο ωραία.»
Όλα για όσα προσπάθησες είναι εκείνα που μένουν μαζί σου στο πέρασμα των χρόνων. Και γυρνώντας πίσω, δε θυμάσαι τα εύκολα, μα όσα με κόπο κατάκτησες.
Συντάκτης: Κωνσταντίνος Σαγκριώτης
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
