Είναι ο άνθρωπος από τη φύση του καλός;

Είναι ο άνθρωπος από τη φύση του καλός ή μήπως υπάρχει ο σπόρος της κακίας σε κάποιους από εμάς από τη στιγμή που θα γεννηθούμε και περιμένει να βλαστήσει όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή; Μήπως κάποιοι είναι προορισμένοι ή προγραμματισμένοι βιολογικά να είναι κακοί; Τα παραπάνω ερωτήματα κάθε άλλο πάρα εύκολο είναι να απαντηθούν. Πολλοί φιλόσοφοι, άνθρωποι του πνεύματος και θετικοί επιστήμονες έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στην προσπάθεια να δώσουν ικανοποιητικές απαντήσεις, με μεγαλύτερη ή μικρότερη απήχηση ανά τον κόσμο.

Η αλήθεια είναι πως για την ώρα και με βάση τις μέχρι σήμερα γνώσεις μας δεν μπορούμε να είμαστε απολύτως σίγουροι για όλους τους παράγοντες που επηρεάζουν το χαρακτήρα μας. Σίγουρα οι γονείς, οι παρέες και γενικότερα το περιβάλλον που μεγαλώνουμε, παίζουν σημαντικό ρόλο. Παρ’ όλα αυτά δεν είναι οι μόνοι παράγοντες που μας διαμορφώνουν. Χρησιμοποιώντας ως χαρακτηριστικά παραδείγματα παιδιά που είναι δίδυμα και θεωρητικά μεγαλώνουν στο ίδιο ακριβώς περιβάλλον, δέχονται τις ίδιες επιρροές και παράλληλα εμφανίζουν εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα και συμπεριφορά, δεν μπορούμε παρά να συμπεράνουμε ότι υπάρχει και κάτι παραπάνω. Ίσως η παραμικρή διαφορά που περνά απαρατήρητη μπρος από τα μάτια μας, σε κάποιες περιπτώσεις παίζει καθοριστικό ρόλο. Επιστρέφοντας για λίγο στο διαχωρισμό μεταξύ καλού και κακού, όλοι θα έχουμε παραδείγματα ατόμων γύρω μας που τους θεωρούμε καλούς και ας προέρχονται από όχι και τόσο καλές οικογένειες και παρέες, αλλά και το αντίθετο. Τι σημαίνει όμως αυτό; Μήπως το περιβάλλον και οι γύρω μας δεν παίζουν τόσο σημαντικό ρόλο; Ή μήπως η πορεία μας είναι ήδη προκαθορισμένη από τη μέρα της γέννησής μας;

Είπαμε δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι για τίποτα. Όλα είναι πιθανά και ίσως συζητήσιμα. Σε κάθε περίπτωση όμως οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι κάθε περίπτωση και κάθε άνθρωπος είναι μια εντελώς διαφορετική συζήτηση. Δεν είναι δυνατόν να δώσουμε μια απάντηση που θα καλύπτει όλες τις περιπτώσεις. Είναι σημαντικό να σκύψουμε πάνω από κάθε υπόθεση με προσοχή και να εξετάσουμε κάθε πτυχή της σαν ήρωες αστυνομικού μυθιστορήματος. Σε όλους εμάς που είμαστε ψυχικά υγιείς (ή τουλάχιστον έτσι πιστεύουμε), φαίνεται αδιανόητο και απαράδεκτο να βλάψουμε σοβαρά κάποιον συνάνθρωπό μας. Δεν ισχύει το ίδιο για ένα άτομο με ψυχολογικά ή ψυχικά προβλήματα. Ο άνθρωπος είναι ένας εξαιρετικά περίπλοκος οργανισμός και κάθε προσπάθειά μας να τον εξηγήσουμε, έρχεται αντιμέτωπη με σειρά από δυσκολίες και εμπόδια. Αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να εγκαταλείπουμε την προσπάθεια, το αντίθετο μάλιστα. Ο άνθρωπος είναι περίπλοκος, αλλά ταυτόχρονα εξαιρετικά περίεργος. Η περιέργεια που έμφυτα διαθέτουμε, μας έχει οδηγήσει στο να είμαστε το κυρίαρχο είδος του πλανήτη μας. Επίσης, έχει φέρει τον εγκέφαλό μας στα όρια των δυνατοτήτων και τον καλεί καθημερινά να τα ξεπεράσει. Κάθε μέρα σπρώχνουμε τις επιστήμες και τις γνώσεις ένα βήμα πιο μπροστά, ανυπομονώντας ήδη να κάνουμε και το επόμενο. Σαν αποτέλεσμα της έμφυτης αυτής τάσης μας, δε θέλουμε να αφήσουμε τίποτα ανεξήγητο. Προσπαθούμε με όλες μας τις δυνάμεις να δώσουμε απαντήσεις στα μυστήρια του κόσμου γύρω μας και ίσως το μεγαλύτερο από αυτά είναι ο ίδιος μας ο εαυτός. Όσο μακριά και αν κοιτάμε στο διάστημα και σε άλλους γαλαξίες, αναζητώντας απαντήσεις, ακόμα δεν έχουμε καταφέρει να απαντήσουμε όλα τα ερωτήματα για τον κόσμο που ζούμε καθημερινά.

Το πιο πιθανό είναι ο άνθρωπος τη στιγμή που γεννιέται να μην είναι ούτε καλός ούτε κακός απόλυτα. Ναι, μπορεί να έχει μια προδιάθεση που είτε θα καλλιεργηθεί, είτε θα κατευναστεί κατά τα επόμενα στάδια της ζωής του, σε κάθε περίπτωση όμως, έχει το περιθώριο της επιλογής. Έχει μεγάλη σημασία να μην κρίνουμε τη συμπεριφορά και το χαρακτήρα κάποιου και κυρίως να μην είμαστε απόλυτοι. Για κάθε κακό, όπως και για κάθε καλό σημείο του υπάρχει μια εξήγηση και μια αιτία. Μη βγάζετε βιαστικά συμπεράσματα για κάποιον και να θυμάστε, ότι όλοι μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι κάθε μέρα που περνά.