Μόνο μην πεις πως «δεν μπόρεσες»

«Δεν υπάρχει δεν μπορώ, υπάρχει μόνο δε θέλω.» Θυμάμαι αυτή τη φράση να μας τη λέει ο δάσκαλος στο δημοτικό, όταν του λέγαμε ότι δεν μπορέσαμε να κάνουμε τις ασκήσεις μας. Τότε δεν καταλάβαινα ακριβώς την έννοιά της. Σήμερα, όμως, εκεί που έπινα το καφεδάκι μου στην αυλή κι έκανα τον απολογισμό μου, αντιλήφθηκα ότι κάτι ήξερε ο δάσκαλος κι ας μας έλεγε κλισεδιές.

Μοιάζει το “δεν μπορώ” με άλλοθι, που δίνουμε στους εαυτούς μας κάθε φορά που ζορίζουν τα πράγματα. Επί της ουσίας, μια τέτοια δήλωση δείχνει ότι δεν το θελήσαμε αρκετά, δεν ψάξαμε τον τρόπο, και παραδοθήκαμε στο να μας υπερβούν οι συνθήκες. Κι αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με την υποχρέωση, που σαφώς και θα θελήσουμε να αποφύγουμε. Πόσες φορές, άραγε, αναβάλαμε να ασχοληθούμε με κάτι που μας άρεσε, που το θέλαμε και το επιθυμούσαμε, με τη δικαιολογία ότι “δεν μπορώ τώρα”, “είμαι κουρασμένος” “δεν έχω χρόνο” κι άλλα τέτοια. Μάλλον η απάντηση είναι “παραπάνω απ’ όσες μπορούμε να μετρήσουμε”. Για φαντάσου τώρα, αν οι δικαιολογίες που δώσαμε στον εαυτό μας ή σερβίραμε στους άλλους ήταν όλες αληθινές. Μάλλον δε θα μας έμενε ζωή να ζήσουμε. Αν όχι όλες, όμως, τις περισσότερες φορές δειλιάζουμε να κάνουμε αυτό που θέλουμε και κάνουμε αυτό που “μπορούμε” κι αυτό που μπορούμε είναι συνήθως αυτό που “πρέπει” για να πούμε πως κάναμε τα βασικά.

Στον αθλητισμό, βλέπουμε συχνά προπονητές να λένε στους αθλητές τους πριν τον αγώνα τη φράση “μπορείς, πάμε” κι έτσι, με την ενθάρρυνση ο αθλητής πιστεύει στον εαυτό του και καταφέρνει το επιθυμητό αποτέλεσμα γι’ αυτόν. Το οποίο αποτέλεσμα, δεν είναι απαραίτητα η νίκη αλλά η κατάκτηση αυτού που ποθούσε να κάνει, η υπέρβαση, το ένα βήμα πιο πέρα, το οποίο πίστεψε ότι μπορεί να συμβεί. Χιλιάδες τα παραδείγματα από ανθρώπους που έχουν διαπρέψει σε όλων των ειδών τους κλάδους και πολλοί από αυτούς όντως κατάφεραν να πετύχουν. Ήταν αυτοί που δεν είχαν άλλη επιλογή.

Ένα από αυτά τα παραδείγματα είναι η γνωστή ζωγράφος Frida Kahlo η οποία ως παιδί είχε νοσήσει από πολιομυελίτιδα προκαλώντας της δυσμετρία στο δεξί της πόδι, με την κατάστασή να επιδεινώνεται μετά από ένα ατύχημα καθηλώνοντάς την το περισσότερο μέρος της ζωής της σε ένα κρεβάτι. Αυτό όμως δεν την εμπόδισε να διαπρέψει και να κάνει το βίωμά της τέχνη, γιατί ήταν η μόνη της διέξοδος να συνεχίσει να ζει. Στην ίδια κατηγορία ανήκει κι ο πιο διάσημος και σημαντικός επιστήμονας του 21ου αιώνα, ο Stephen Hawking, Άγγλος θεωρητικός φυσικός κι αστροφυσικός, άξιος συνεχιστής του Αϊνστάιν, που έφερε φοβερές πληροφορίες στο φως σχετικά με τη φύση της μαύρης τρύπας, το συνεχές του χρόνου, αλλά και την ιδιότητα του σύμπαντος να διαστέλλεται, όλα αυτά από το αμαξίδιό του, στο οποίο έζησε όλη του σχεδόν τη ζωή, εξαιτίας μιας ανίατης νευρολογικής νόσου που δεν του επέτρεπε καν να μιλάει με τη δική του φωνή.

Ενδεχομένως, όταν έχεις πολλές επιλογές, όταν η ζωή σου τα κάνει δύσκολα μα όχι τόσο ώστε να σε ξεκουνήσει, τότε παθαίνεις σύγχυση και μπορεί να διαλέξεις κάτι που δε θα χρειαστεί να κοπιάσεις και πολύ γι’ αυτό και θα είναι η εύκολη λύση, η πιο βολική. Μπορεί να μη διαπρέψεις ποτέ, γιατί θα νιώθεις ότι μπορείς να το κάνεις κι αύριο, που ίσως θα είσαι πιο ξεκούραστος. Όμως, για να πραγματοποιήσουμε αυτά που θέλουμε κι ονειρευόμαστε να κάνουμε, θα πρέπει πρώτα να κοπιάσουμε γι’ αυτά, να τα κυνηγήσουμε όταν είναι δύσκολο κι όχι όταν μας βολεύει. Να μην πούμε “δεν μπορώ” γιατί θα ξέρουμε πως θα μπορέσουμε, απλώς ακόμη ψάχνουμε τον τρόπο. Να βρούμε τον σκοπό μας και να τον ακολουθήσουμε, από τα πιο μικρά στα πιο μεγάλα. Κάπως έτσι συμβαίνουν τα θαύματα.