Μήπως έχεις κι εσύ το σύνδρομο του «καλού παιδιού»;

Το αίσθημα της ενοχής είναι αναγκαίο γιατί μάς βοηθάει ν’ αντιλαμβανόμαστε πότε έχουμε βλάψει κάποιον και πότε ξεπεράσαμε τους ηθικούς φραγμούς μας. Δημιουργεί το αίσθημα της ευθύνης των πράξεών μας και κατά συνέπεια μάς ωθεί να γινόμαστε καλύτεροι άνθρωποι. Εάν όμως είστε από εκείνους τους ανθρώπους που από παιδιά η ενοχικότητα είναι η δεύτερη φύση τους τότε ίσως ήρθε η ώρα να μάθετε να λειτουργείτε αλλιώς.

Η συχνότερη πηγή άγχους και κατάθλιψης είναι οι λανθασμένες πεποιθήσεις μας. Η έντονη προσπάθεια να πασχίζουμε συνεχώς να ικανοποιούμε τους γύρω μας για να μη θεωρηθούμε τα κακά παιδιά της υπόθεσης είναι αυτή που μπλοκάρει τις πραγματικές μας επιθυμίες. Είναι αυτό που οι ψυχολόγοι αναφέρουν ως το σύνδρομο του καλού παιδιού. Το παιδί αυτό δηλαδή που δεν επιτρέπει στον εαυτό του να εκφράζει ορισμένα απ’ τα συναισθήματα του όπως είναι ο θυμός ή η δυσαρέσκεια και θέλει πάντα να είναι υπόδειγμα, αρχικά για τους γονείς του και μετέπειτα στον περίγυρο του. Ως αποτέλεσμα στην ενήλικη ζωή του, το άτομο αυτό δεν μπορεί να ευχαριστηθεί τίποτα γιατί ουσιαστικά καλείται να βρίσκεται σ’ έναν συνεχή αγώνα με τις άμυνες κατεβασμένες.

Αυτό που πρωτίστως θα πρέπει να κάνετε είναι να βρείτε την πραγματική αιτία που νιώθετε ενοχές. Εάν πράξατε κάπου λάθος τότε μπορείτε να ζητήσετε συγγνώμη και να προσέξετε να μην επαναλάβετε αυτή τη συμπεριφορά στο μέλλον. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην έχει κάνει κάτι λάθος στη ζωή του. Επομένως, μην το παίρνετε τόσο προσωπικά -ότι δηλαδή εσείς έχετε όλη την ευθύνη και το σκέφτεστε νυχθημερόν μέχρι εξαντλήσεως-, εξάλλου τις περισσότερες φορές τ’ άλλο άτομο πιθανόν να έχει ξεχάσει αυτό που είχε γίνει κι εσείς να βασανίζεστε χωρίς λόγο. Έπειτα να θυμάστε ότι μια άσχημη συμπεριφορά δεν υποδηλώνει άμεσα ότι είστε κακός άνθρωπος. Μην ασκείτε τόσο αρνητική κριτική στον εαυτό σας για ένα λάθος.

Πολλές φορές οι ενοχές που νιώθουμε είναι γιατί θεωρούμε -λανθασμένα- ότι πρέπει ν’ ανταποκρινόμαστε στις ανάγκες των άλλων κι εάν δεν το κάνουμε νομίζουμε ότι φερόμαστε εγωιστικά. Μην ξεχνάτε ότι έχετε κι εσείς τις δικές σας ανάγκες και δεν μπορείτε να είστε παρόν σε όλα 24 ώρες την ημέρα.

Το καλύτερο που έχετε να κάνετε -που σίγουρα έχετε ακούσει από πολλούς ψυχαναλυτές να λέγεται-, είναι να βάζετε τα όριά σας εκεί που χρειάζεται. Η οριοθέτηση κάνει τις προσδοκίες σας πιο σαφείς, καθορίζοντας έτσι ποιες συμπεριφορές να δέχεστε και ποιες συμπεριφορές θα λαμβάνουν οι άλλοι από εσάς.

Δεν είστε υποχρεωμένοι να λέτε σε όλα «ναι» για να μη στεναχωρήσετε κάποιον κι από φόβο μη σας χαρακτηρίσουν ανεπαρκή. Την επόμενη φορά που θα νιώσετε πίεση όταν σάς γίνεται μια πρόταση που δεν επιθυμείτε να λάβετε μέρος δοκιμάστε να πείτε απλά όχι. Αντισταθείτε στις επιβεβλημένες χαρές αν δεν αισθάνεστε πως θέλετε να συμμετάσχετε.

Κάτι επίσης ωφέλιμο είναι να ξεπεράσετε τα φαντάσματα του παρελθόντος. Δηλαδή να μην τιμωρείτε αιώνια τον εαυτό σας για ένα λάθος που κάνατε στο παρελθόν και που δεν μπορείτε να αλλάξετε. – It is what it is που λένε κι οι Άγγλοι γι’ αυτό επικεντρωθείτε στο παρόν και στον τρόπο που αντιμετωπίζετε τη ζωή σας τώρα και μην είστε κολλημένοι σε καταστάσεις που δεν μπορείτε να ελέγξετε πια. Δείξτε περισσότερη κατανόηση στον εαυτό σας. Μη διστάσετε ωστόσο να ζητήσετε τη βοήθεια ενός ειδικού αν συνειδητοποιείτε ότι συχνά πιέζεστε προκειμένου να κρατάτε όλους τους γύρω σας ικανοποιημένους.

Είναι προτεραιότητα να μάθουμε να δίνουμε στα «όχι» μας την αξία που χρειάζεται χωρίς δικαιολογίες.