Δεν είναι μόνο η σωματική βία που αφήνει πληγές και σημάδια. Οι λέξεις πονάνε το ίδιο κι αυτός ο πόνος σε συντροφεύει για χρόνια. Γιατί ό,τι μας έχει πονέσει πολύ μας σημαδεύει για μια ζωή. Τα παιδιά που αντιμετωπίζουν μια συνεχή μορφή bullying κρατούν μέσα τους όποιο φόβο, στεναχώρια ή θυμό νιώσουν κι όλο αυτό συσσωρεύεται με αποτέλεσμα να εμφανιστεί αργότερα στην ενήλικη πλέον ζωή τους και να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική, νοητική και σωματική τους υγεία.
Τις προάλλες γνώρισα μια κοπέλα, τη Μαρία, γύρω στα 38, ανύπαντρη. Απ’ την αρχή αντιλήφθηκα πως ενώ ήθελε να μου ανοιχτεί, δυσκολευόταν. Πήρα το θάρρος και την ρώτησα τι είναι αυτό που την εμποδίζει. Μετά από πολλή σκέψη αποφάσισε να μου εκμυστηρευτεί αυτό που την προβληματίζει και δεν μπορεί να αποβάλλει πάνω από 20 χρόνια. Μου περιέγραψε με κάθε λεπτομέρεια τα άσχημα παιδικά βιώματα που πέρασε στο σχολείο απ’ τους συμμαθητές της. Ήταν μαζεμένο κοριτσάκι τότε, με λίγα παραπανίσια κιλά κι άριστη μαθήτρια, κάτι που ενοχλούσε πολύ κι άκουγε καθημερινά σχόλια τύπου «φυτό», «χοντρή», «ιπποπόταμος», «σπασικλάκι». Την είχαν βάλει στο στόχαστρο και δεν την πλησίαζε κανένας, συνεπώς δεν είχε φίλους και στα διαλείμματα προτιμούσε να κάθεται στην τάξη παρέα με τη μοναξιά της παρά να πρέπει να αντιμετωπίσει τα άγρια και γεμάτο θυμό βλέμματα των συμμαθητών της.
Φεύγοντας απ’ το σχολείο και πηγαίνοντας στο πανεπιστήμιο πλέον αντιμετώπισε μεγάλες δυσκολίες στο να κοινωνικοποιηθεί. Δε μιλούσε πολύ, ήταν κλειστή στον εαυτό της. Φοβόταν να εμπιστευτεί γιατί πίστευε πως όλοι μιλάνε πίσω απ’ την πλάτη της. Δεν είχε καθόλου αυτοπεποίθηση και δεν πίστευε στον εαυτό της. Την πλησίαζαν αγόρια που ενδιαφερόντουσαν κι εκείνη πίστευε ότι θέλουν να την κοροϊδέψουν για να γελάσουν. Λόγω των άσχημων παιδικών αναμνήσεων δεν μπορούσε να αφεθεί και να ζήσει ως ένα φυσιολογικό ενήλικο πλέον άτομο. Ήθελε να φτιάξει μια οικογένεια έτσι όπως την είχε ονειρευτεί κι η ανασφάλειά της στεκόταν εμπόδιο στα σχέδιά της.
Ποια κατάληξη έχουν, όμως, τα θύματα και ποια οι θύτες; Τα θύματα έχουν συνήθως περισσότερες πιθανότητες να υποφέρουν από κατάθλιψη κι άγχος έως και την ενήλικη ζωή τους. Έχουν σε ακραίες περιπτώσεις τάσεις αυτοκτονίας κι είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίσουν σωματικά συμπτώματα όπως κρίσεις πανικού, τρέμουλο, ψωρίαση, αυξημένους παλμούς. Πολλοί από αυτούς που έχουν πέσει θύματα εκφοβισμού έχουν παρατήσει το σχολείο κι έτσι φρέναραν την εξέλιξή τους. Απ’ την άλλη οι θύτες είναι πιο επιρρεπείς στην κατάχρηση αλκοόλ ή και ναρκωτικών ουσιών στην ενήλικη ζωή τους, καθώς και στην εμπλοκή τους σε καβγάδες ή στην άσκηση βίας.
Σε μεγαλύτερες ηλικίες, λοιπόν, τα άτομα που έχουν υποστεί bullying δυσκολεύονται να διαχειριστούν τη φυσιολογική πλέον ζωή τους εφόσον δεν εξωτερικεύονταν όταν έπρεπε τα συναισθήματα και τα κρατούσαν μέσα τους. Επομένως βρίσκονται σε μετατραυματικό σοκ το οποίο δεν τους επιτρέπει να αφήσουν ελεύθερο τον εαυτό τους και να επικοινωνήσουν με τον άλλον.
Βία υπάρχει, δυστυχώς, παντού και σε διάφορες μορφές. Θα πρέπει να μάθει το κάθε «θύμα» να μην είναι ανεκτικό και να αντιδράει, γιατί κανένας δεν αξίζει να βρίσκεται σε αυτή τη θέση. Μην αφήνεις κανέναν να σε κάνει να νιώσεις ένοχος ή να μειώσει την αξία σου. Όλοι αξίζουμε και κανένας δεν μπορεί να πει το αντίθετο. Μη φοβάσαι να μιλήσεις και να ζητήσεις βοήθεια. Πρέπει να σεβόμαστε και να αγαπάμε τον εαυτό μας πριν από όλους τους άλλους!
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη