Ερασιτεχνικό θέατρο∙ πάθος και ψυχοθεραπεία

Ζεστό τσάι για να μαλακώσει η φωνή, κείμενο με λόγια και σημειώσεις στο χέρι, άνετα ρούχα και φύγαμε. Είναι ημέρα πρόβας. Όχι, όμως, στο Εθνικό ή σε κάποια άλλη μεγάλη σκηνή αλλά σε μια μικρή ερασιτεχνική ομάδα, σε ένα ημιυπόγειο γεμάτο υγρασία, με τη φλόγα και την τρέλα του ηθοποιού στο βλέμμα, έτοιμοι για όλα.

Το ερασιτεχνικό θέατρο δεν έχει τίποτα να ζηλέψει απ’ το επαγγελματικό, εκτός ίσως απ’ την οικονομική ανταμοιβή που παίρνουν οι επαγγελματίες του χώρου -γιατί την ηθική και την ψυχολογική, κι οι μεν κι οι δε, την απολαμβάνουν στο έπακρο. Επιπλέον είναι εκτόνωση και ψυχοθεραπεία, μιας και την ώρα που υποδύεσαι πως είσαι κάποιος άλλος, ξεχνάς τα προβλήματα της καθημερινότητάς σου, αδειάζεις από όσα σε βαραίνουν και γίνεσαι προς στιγμήν πιο ανάλαφρος κι ήρεμος.

Το θέατρο ως χόμπι δεν κάνει διακρίσεις. Δε θα κοιτάξει διαφορετικότητες, αντιθέτως τις αποζητάει κιόλας. Είναι ανοιχτό για όλους. Δεν ξεχωρίζει ηλικίες, φύλο, εμφάνιση, οικογενειακή κατάσταση, μορφωτικό, κοινωνικό κι επαγγελματικό επίπεδο, θρησκεία, χρώμα ή σεξουαλικές προτιμήσεις. Ούτε προϋποθέτει προηγούμενη εμπειρία. Μια τρέλα χρειάζεται μόνο κι όλα τα υπόλοιπα έρχονται στην πορεία. Αλλά ακόμα κι αυτή η τρέλα να μην υπάρχει, ή να υπάρχει σε μικρότερο βαθμό, με τον καιρό σε κατακλύζει.

Στις περισσότερες ερασιτεχνικές θεατρικές ομάδες πραγματοποιούνται σεμινάρια και μαθήματα για το πώς προσεγγίζεις έναν ρόλο, πώς να βγάλεις προς τα έξω τα συναισθήματα του ήρωα, πώς να παίζεις με όλο σου το σώμα και πώς να δουλεύεις τη φωνή σου. Και φυσικά όλα αυτά έχουν έναν πολύ θετικό αντίκτυπο στη ζωή και τη συναναστροφή σου με τον κόσμο κι εκτός της ομάδας.

Άτομα που είναι πιο κλειστά ως χαρακτήρες, που δεν κοινωνικοποιούνται εύκολα, μέσα απ’ το θέατρο μαθαίνουν να ξεκλειδώνουν και γίνονται πιο ανοιχτά στις επαφές τους. Η ίδια η θεατρική ομάδα σε βοηθάει να γίνεις μέλος της, καθώς το πρώτο πράγμα που μαθαίνεις είναι πως κανείς δε σε κρίνει, να μη φοβάσαι να τσαλακωθείς και να εμπιστεύεσαι τα μέλη της, μιας κι εκείνα είναι έτοιμα να σε πιάσουν άμα πέσεις. Όλες οι ασκήσεις που γίνονται στην αρχή μιας χρονιάς έχουν ακριβώς αυτό ως στόχο: Να δέσει η ομάδα, να γνωριστούν καλύτερα όλοι μεταξύ τους και να αφεθούν να τους παρασύρει όλο αυτό το υπέροχο ποτάμι σε ένα ταξίδι μαγικό, με αποκορύφωμα την παράσταση.

Οι μέρες πριν τις παραστάσεις είναι μια έντονη εμπειρία που μόνο όσοι το ‘χουν δοκιμάσει μπορούν να καταλάβουν τι περνάνε οι ηθοποιοί. Το άγχος χτυπάει κόκκινο, η σκηνή παίρνει φωτιά, αϋπνία κι ατελείωτες πρόβες, εκκρεμότητες της τελευταίας στιγμής που δεν ξέρεις καν αν θα προλάβεις να τις τακτοποιήσεις κι η αδρεναλίνη στο μάξιμουμ. Η διαφορά με τις επαγγελματικές παραστάσεις είναι πως εκεί υπάρχει ένα ολόκληρο επιτελείο από τεχνικούς, φροντιστές και παρατρεχάμενους που βοηθούν, έτσι ώστε οι πρωταγωνιστές της σκηνής να έχουν σαν μόνο τους μέλημα τον ρόλο τους. Στο ερασιτεχνικό αυτό δεν υφίσταται. Ο σκηνοθέτης είναι σκηνογράφος κι ηχολήπτης, οι ηθοποιοί είναι κι ενδυματολόγοι, φίλοι και συγγενείς στήνουν σκηνικά, αναλαμβάνουν μέικ απ και μαλλιά, φωτογραφίσεις και βιντεοσκόπηση, και βοηθούν όπου κι όπως μπορούν για να βγει το έργο ακόμα καλύτερο.

Κι έρχεται η στιγμή που περιμένεις μήνες. Ύστερα από όλο αυτό το τρέξιμο, το άγχος να μάθεις τα λόγια σου, να θυμάσαι τη θέση που στέκεσαι ή το πότε μπαίνεις και βγαίνεις σε κάθε σκηνή, τις ατελείωτες πρόβες, τα γέλια και τα κλάματα, ακούς το πρώτο κουδούνι. Σου κόβονται τα πόδια. Πέντε λεπτά αργότερα χτυπάει το δεύτερο. Ξεκινάς τις ανάσες που έμαθες στο μάθημα για να προετοιμάσεις τη φωνή σου και να χαλαρώσεις την καρδιά σου, που χτυπάει σαν τρελή. Τρίτο κουδούνι, τα φώτα σβήνουν, εσύ παίρνεις τη θέση σου κι ανοίγει η αυλαία.  Και στη στιγμή τα ξεχνάς όλα. Το stage fright, την κούραση, τον φόβο σου κι αρχίζεις να πετάς. Γιατί εκεί κάτω, λίγα μέτρα από σένα, στην τρίτη σειρά δεξιά, με ένα χαμόγελο ευτυχίας κι επιδοκιμασίας προς σε εσένα, είναι ο άνθρωπός σου, η οικογένειά σου, οι φίλοι σου κι όλοι εκείνοι που σε αγαπάνε, περήφανοι για το θάρρος και την τόλμη σου.

Οι επόμενες δύο ώρες δεν καταλαβαίνεις πώς περνάνε. Το έργο κύλησε ολόσωστα, δώσατε όλοι τον καλύτερό σας εαυτό και ξαφνικά βρίσκεσαι να κάνεις την υπόκλισή σου και να κοιτάζεις ικανοποιημένος προς το κοινό που όρθιο πια σας χειροκροτεί ξανά και ξανά.

Τελικά, όλα γι’ αυτό το χειροκρότημα γίνονται.