Ανοίγεις τα μάτια σου, πιάνεις το κινητό σου για να κλείσεις το ξυπνητήρι, που χτυπάει σαν τρελό, κι όσο κοιτάς την οθόνη σου σηκώνεται η τρίχα. Είναι Τρίτη και 13. «Και τώρα τι κάνουμε;» σκέφτεσαι και φτύνεις τρεις φορές τον κόρφο σου. Για καλό και για κακό, ας πάρεις το λαγοπόδαρό σου μαζί, φόρα το τυχερό σου μπλουζάκι και χτύπα το ξύλο του κομοδίνου δίπλα σου, λέγοντας «στα όρη στα άγρια βουνά», μπας και σώσουμε τη μέρα. Άλλωστε, μία μέρα είναι, θα περάσει.
Προλήψεις και δεισιδαιμονίες, λίγο-πολύ, όλοι μας έχουμε, κατάλοιπο απ’ την αρχαϊκή περίοδο, κατά την οποία πίστευαν πως κάνοντας κάποια συγκεκριμένη κίνηση ή με τη βοήθεια κάποιου φυλαχτού, οι θεϊκές δυνάμεις θα μας προστατέψουν και θα αποτρέψουν το κακό απ’ το να μας χτυπήσει την πόρτα. Η κοινή λογική κι η επιστήμη έχει απορρίψει όλες τις πράξεις «αυτοπροστασίας», παρ’ όλα αυτά, η συνήθεια, οι επιρροές απ’ την οικογένεια και το «ας μη ρισκάρουμε, μπας και…» δε μας αφήνουν να αποκοπούμε τελείως από αυτές, με αποτέλεσμα να μεταφέρονται από γενιά σε γενιά. Η κάθε περιοχή της Ελλάδας έχει τις δικές τις πεποιθήσεις και κάτι που σε μια πόλη μπορεί να ‘ναι γούρικο, σε κάποια άλλη μπορεί να θεωρείται γρουσουζιά.
Αυτό που εμείς αποκαλούμε ως «γρουσούζικο» ή «τυχερό» δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια λανθασμένη εντύπωση κι ενέργεια που εμείς οι ίδιοι του προσδίδουμε. Επειδή ένα αντικείμενο το είχαμε μαζί μας σε κάτι που πήγε καλά, γίνεται αυτόματα το γούρι μας και δεν το αποχωριζόμαστε σε οτιδήποτε σπουδαίο θέλουμε να επιτύχουμε. Όχι, το ότι έγραψες καλά στις εξετάσεις δεν οφείλεται στο τυχερό σου στιλό αλλά στο γεγονός πως είχες διαβάσει.
Πίσω από κάθε μας δεισιδαιμονία κρύβεται μια λογική εξήγηση, η οποία όμως χάνεται στα βάθη του χρόνου και κρύβεται πίσω απ’ το προφανές. Για παράδειγμα, δεν κάνει να δώσεις χέρι με χέρι ένα ψαλίδι γιατί θα τσακωθείτε. Και βέβαια θα τσακωθείτε αν, κάνοντας ένας απ’ τους δύο μια απρόσεχτη κίνηση, κοπεί κάποιος. Το ίδιο ισχύει και για την ανοιχτή ομπρέλα μέσα στο σπίτι, αφού μπορεί να γίνει ζημιά, να σπάσεις έναν καθρέπτη, ας πούμε, και τότε ποιος μας σώζει. Αν κάτσεις να το σκεφτείς, τα πάντα εξηγούνται με τη λογική.
Επιπλέον, πολλές φορές οι άνθρωποι, θέλοντας να αποφύγουν τις ευθύνες τους για κάποιο γεγονός ή απλά για μια άτυχη στιγμή που μπορεί να συμβεί στον καθένα μας, ρίχνουν το φταίξιμο σε μια εξωγενή δύναμη, εντελώς άσχετη με το ίδιο το συμβάν. Πόσες φορές δεν έχουμε πει ή ακούσει την έκφραση «το ήξερα πως θα ήταν μια άσχημη μέρα στη δουλειά, γιατί το πρωί είδα έναν παπά/μια μαύρη γάτα ή πέρασα κάτω από μια σκάλα». Αλήθεια, πιστεύετε πως αν χυθεί ο καφές θα πάρετε λεφτά; Αν ίσχυε αυτό, τότε θα είχαμε λύσει όλοι το οικονομικό μας πρόβλημα πετώντας τον εσπρέσο μας στο πάτωμα.
Είτε πιστεύεις στον Θεό, στη μοίρα, στο κάρμα, στη συμπαντική ενέργεια ή σε τίποτα από όλα αυτά, η πορεία της ζωής σου δεν επηρεάζεται απ’ το αν έπεσε αλάτι στο τραπέζι, οπότε το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να καθαρίσεις το τραπεζομάντιλο για να μην πέσει στο πάτωμα και τα κάνεις χειρότερα. Εσύ είσαι υπεύθυνος για τη ζωή σου κι οι προσωπικές σου αποφάσεις και πράξεις ευθύνονται για τα αποτελέσματα. Μην τα ρίχνεις, λοιπόν, σε μια κουβέντα, μια πράξη ή μια ενέργεια που δεν έχει καμία απολύτως σχέση με εσένα.
Στις νεότερες βέβαια γενιές, όλα αυτά έχουν πάρει πλέον μια χροιά αυτοματοποιημένης κι ακούσιας κίνησης, παρά ριζωμένης πεποίθησης, οπότε το να χτυπήσεις ξύλο ή να φτύσεις τον κόρφο σου γίνονται μηχανικά κι ύστερα από λίγο το έχεις ξεχάσεις, χωρίς να σε επηρεάσει περισσότερο.
Και για να ξεκαθαρίζουμε κάποια πράγματα: Το να δεις μια μαύρη γάτα στον δρόμο σου είναι πολύ μεγάλη ατυχία μόνο αν είσαι ποντίκι. Στη περίπτωση που δεν είσαι, απ’ το μόνο που κινδυνεύεις είναι να την ερωτευτείς και να την πάρεις μαζί σου στο σπίτι. Βέβαια, το να έχεις γάτα στο σπίτι είναι από μόνο του θετική ενέργεια και καλό Feng Sui, οπότε για σκέψου το λίγο παραπάνω. Μπορεί να αλλάξει την τύχη σου.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη