Ένα από τα άσχημα φαινόμενα τα τελευταία χρόνια είναι η αύξηση των διαζυγίων. Τα νούμερα αναφέρουν πως ένας στους τρείς γάμους δε θα έχει το happily ever after που ελπίζουν οι δύο σύντροφοι, ενώ σε περισσότερα από το 60% των διαζυγίων υπάρχουν και παιδιά.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι δύο πρώην σύντροφοι, χωρίζουν τα υπάρχοντα και τις ζωές τους και ξαφνικά στήνονται δύο σπιτικά για τα παιδιά της οικογένειας. Μοιράζονται οι ημέρες της εβδομάδας, τα σαββατοκύριακα, οι γιορτές και οι σχολικές διακοπές ανάμεσα στη μαμά και τον μπαμπά και η ζωή συνεχίζεται σε όσο πιο ομαλούς ρυθμούς μπορεί να έχει μια τέτοια κατάσταση. Έχει και τα τυχερά του αυτό, με διπλά γενέθλια, διπλά δώρα Χριστουγέννων, διπλές διακοπές και δύο υπνοδωμάτια.
Τι γίνεται, όμως, στις περιπτώσεις που ο ένας από τους δύο γονείς, μετά την απομάκρυνσή του από τη συζυγική εστία, ξεχνάει πως έχει ένα –ή και περισσότερα– παιδιά να φροντίσει και να νοιαστεί; Και ακόμα χειρότερα, πώς αντιδρούν τα ίδια τα παιδιά όταν ο γονέας αυτός, ύστερα από χρόνια απουσίας, μια ωραία πρωία εμφανίζεται μετανιωμένος, ζητώντας μια δεύτερη ευκαιρία;
Δε μιλάμε φυσικά για τις περιπτώσεις που ο γονέας, λόγω επαγγελματικών κυρίως υποχρεώσεων, πρέπει να μείνει για μικρό ή μεγάλο διάστημα σε απόσταση από τα παιδιά του, αλλά καθ’ όλη την διάρκεια της φυσικής του απουσίας είναι παρόν με όλα τα μέσα –επικοινωνεί όσο περισσότερο μπορεί, τα επισκέπτεται και δέχεται επισκέψεις από εκείνα, στέλνει χρήματα και πράγματα για την διαβίωση και ανατροφή τους–, αλλά για τις περιπτώσεις που δε θυμάται καν την ύπαρξή τους.
Καταρχήν, το πρώτο που δε θα πρέπει να ξεχνάει όποιος έχει παιδιά, είναι πως ένα παιδί δικό σου δεν είναι μπλουζάκι που σήμερα το φοράς και το χαίρεσαι κι από αύριο το πετάς σε ένα συρτάρι, ξεχνώντας την ύπαρξή του και ξαφνικά ύστερα από χρόνια, το ανακαλύπτεις και αποφασίζεις να το ξαναεντάξεις στη ζωή σου. Ένα παιδί χρειάζεται την παρουσία σου από την πρώτη του ανάσα μέχρι τη δική σου την τελευταία. Σε χρειάζεται να είσαι εκεί στα μεγάλα και σοβαρά, όπως στο γάμο του, μια αποφοίτηση, ένα ποδοσφαιρικό αγώνα που θα κρίνει το κύπελλο ή σε μια ίωση που ανέβασε πυρετό, αλλά και σε κάθε μικρή, καθημερινή αλλά και συνάμα σημαντική στιγμή του όσο μεγαλώνει, την πρώτη μέρα στο σχολείο, στον πρώτο του έρωτα ή όταν τσακώθηκε με την καλύτερη της φίλη και κάπου πρέπει να μιλήσει.
Πρέπει να είσαι εκεί για να μάθεις στο παιδί σου να κάνει ποδήλατο ή πώς να δένει τα κορδόνια των παπουτσιών του, να του διδάξεις την ευγένεια και τρόπους για να γίνει καλύτερος άνθρωπος και χιλιάδες άλλα μικρά και μεγάλα πράγματα για τη ζωή την ίδια. Κι αυτό είναι μια ισόβια υποχρέωση και όχι μια προαιρετική επιλογή. Και φυσικά δεν υπάρχει καμία δικαιολογία ή ελαφρυντικό για την απουσία σου από την ζωή των παιδιών σου.
Όσο για την πλευρά των παιδιών, το τραύμα είναι μεγάλο. Εκεί που στα περισσότερα παιδιά υπάρχουν δύο γονείς να στηρίζονται, πλέον μαθαίνουν να ζουν με τον έναν εκ των δύο, τον ήρωα, που είναι μητέρα και πατέρας ταυτόχρονα. Αισθάνονται την απόρριψη, πως τα ίδια τα παιδιά φταίνε για κάτι και κατηγορούν τους εαυτούς τους που ο πατέρας ή η μητέρα τους έφυγε και τους παράτησε. Σε αρκετές περιπτώσεις αναπτύσσουν σύμπλεγμα κατωτερότητας, έχουν πολλά κόμπλεξ, χαμηλή αυτοεκτίμηση, εσωστρέφεια και σε ακραίες καταστάσεις φτάνουν μέχρι και σε αντικοινωνικό χαρακτήρα.
Κι ένα πρωινό, ο απών γονέας δέχεται επίσκεψη από τις Ερινύες που φέρνουν τύψεις και ενοχές –συνήθως μετά από κάποιο μεγάλο σοκ ή μια σοβαρή ασθένεια– και επιστρέφει μετανιωμένος και έτοιμος να διεκδικήσει τον χαμένο χρόνο και μια συγχώρεση. Η πρώτη αντίδραση του παιδιού είναι η απάθεια και η αδιαφορία. Όσο και αν το πόνεσε η απουσία κατά τη διάρκεια της ζωής του, κανένα παιδί, κανένας άνθρωπος, δεν είναι έτοιμος για μια άφεση αμαρτιών άμα τη εμφανίσει˙ ειδικά όταν τόσα χρόνια ο άνθρωπος που έχει απέναντί του σήμερα, δε νοιάστηκε να μάθει το παραμικρό για εκείνο.
Χρειάζεται αρκετή προσπάθεια από την πλευρά του γονέα, υπομονή και επιμονή και φυσικά ειλικρινή μεταμέλεια, για να μπορέσει να χτίσει από την αρχή μια σχέση με το παιδί του. Είναι απολύτως αναμενόμενο και λογικό το παιδί να δυσκολευτεί να συγχωρέσει μια τέτοια κατάσταση και να μπορέσει να τον ξαναβάλει στη ζωή του, αν βέβαια μπορέσει να το καταφέρει ποτέ.
Σημασία έχει και οι δύο πλευρές να είναι ανοιχτές σε διάλογο, με ειλικρίνεια και με απόλυτη διάθεση να το παλέψουν και για κανένα λόγο δε θα πρέπει να επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος. Οι σχέσεις ανάμεσα τους γονείς και τα παιδιά είναι ό,τι σημαντικότερο υπάρχει και θα πρέπει όλοι οι γονείς να συνειδητοποιήσουν πως έχουν στη ζωή τους ένα μοναδικό θησαυρό, τον πιο πολύτιμο που υπάρχει και κατ’ αυτό τον τρόπο θα πρέπει να τους φέρονται.
Επιμέλεια κειμένου: Μάιρα Τσιρίγκα