Ιππασία: θεραπεία και διασκέδαση

Από μικρά παιδιά, αρκετοί εκεί έξω λατρεύουμε τα άλογα. Είναι περήφανα πλάσματα, σύμβολο της ανεξαρτησίας και της ελευθερίας. Κάποιοι ίσως είχαμε την τύχη να ασχοληθούμε με την ιππασία ως άθλημα, για βόλτα ή/και άσκηση. Αδιαπραγμάτευτος, πάντως, ο θαυμασμός όλων μας γι’ αυτά τα υπέροχα ζώα.

Η ιππασία είναι ένα απ’ τα αρχαιότερα αθλήματα, ενώ συγκαταλέγεται στα ολυμπιακά αγωνίσματα απ’ το 1900. Θεωρείται ταυτόχρονα ατομικό κι ομαδικό άθλημα, μιας κι ο αναβάτης βρίσκεται σε απόλυτη αρμονία με το άλογό του, σε σημείο που να γίνονται ένα. Λανθασμένα είναι συνυφασμένη με την αριστοκρατία κι όσους ανήκουν σε ένα ανώτερο οικονομικό επίπεδο. Δεν έχει ηλικιακό όριο, μιας και μπορείς να ξεκινήσεις να ιππεύεις από πολύ μικρή ηλικία και να συνεχίσεις μέχρι τα βαθιά γεράματα.

Ως γυμναστική, η ιππασία θεωρείται μία απ’ τις καλύτερες μορφές άσκησης, αφού ο ιππέας γυμνάζει ταυτόχρονα προσαγωγούς, γλουτιαίους, τετρακέφαλους, μηριαίους, γάμπες, κοιλιακούς και ραχιαίους. Επίσης, σε βοηθάει να εξασκήσεις την ισορροπία σου, καθώς είναι απαραίτητο συστατικό για να μείνεις καθισμένος πάνω στη σέλα, βελτιώνοντας παράλληλα τη στάση του σώματος. Δεν είναι λίγες οι φορές που τα άλογα χρησιμοποιούνται ως μέθοδος αποκατάστασης από ατύχημα ή από μια σοβαρή ασθένεια που σου αφήνει κάποιο κινητικό πρόβλημα, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας ή το εγκεφαλικό.

Πέρα όμως απ’ τα οφέλη στο σώμα, η ιππασία ανήκει στις καλύτερες μορφές ψυχολογικής θεραπείας. Η θεραπευτική ιππασία ή ιπποθεραπεία, όπως είναι ο ιατρικός όρος, έχει μπει πολύ ενεργά στον χώρο της βελτίωσης της ποιότητας της υγείας και της ζωής ασθενών με αυτισμό, νοητικές διαταραχές κι υστέρηση, σύνδρομο Down, προβλήματα συμπεριφοράς και μαθησιακές δυσκολίες, ψυχολογικά ή ψυχικά νοσήματα, συμπεριλαμβανομένης και της κατάθλιψης.

Ο αναβάτης-ασθενής, μέσω της ιδιαίτερης επαφής με το άλογο, μαθαίνει να συνεργάζεται, να εμπιστεύεται, και να επικοινωνεί με ένα μοναδικό τρόπο με το άλογό του. Μέσα απ’ την αλληλεπίδραση αναβάτη-αλόγου, ο πρώτος μαθαίνει να ανοίγεται και να χαλαρώνει. Σε συνεργασία πάντα με τους ειδικούς, είτε είναι φυσικοθεραπευτές κι εργοθεραπευτές είτε λογοθεραπευτές και ψυχολόγοι, με ειδίκευση στην ιπποθεραπεία, το ίδιο το άλογο γίνεται ένα θεραπευτικό εργαλείο κι η αρένα ένα εξειδικευμένο, αλλά και συνάμα πρωτότυπο, ιατρείο. Οι βασικές αρχές μιας θεραπείας, όμως, παραμένουν ίδιες, μιας και τα πρωτόκολλα, η αξιολόγηση κι οι θεραπευτικοί στόχοι παραμένουν ξεκάθαροι.

Στα άτομα με νοητικές δυσλειτουργίες βασικός στόχος είναι η εκμάθηση του συντονισμού μυαλού και σώματος·  κομμάτι της εκπαίδευσης και της μεθόδου είναι να συνδυάσουν τη σκέψη και τη μετάδοσή της, η κατανόηση του περιβάλλοντος και του χώρου γύρω τους, ο προσανατολισμός αλλά κι η επικοινωνία με το ίδιο το άλογο, ώστε να τους οδηγήσει εκεί που θέλουν. Έχει παρατηρηθεί πως άτομα που αντιμετώπιζαν θέματα ομιλίας, άρχισαν σιγά-σιγά να αναπτύσσουν κώδικες λεκτικής επικοινωνίας όταν ήρθαν σε επαφή με το άλογό τους.

Χώρια απ’ τα οφέλη σε διάφορες παθήσεις, ένα άλογο μπορεί να γίνει ο καλύτερος θεραπευτής και σε περιπτώσεις κατάθλιψης, έντονου άγχους, περιόδους πένθους ή ακόμα και μετατραυματικού στρες ή ψυχικού τραύματος ύστερα από κακοποίηση. Δεν είναι απαραίτητη η ανάβαση∙ ακόμα και με την επαφή με τα μάτια, ένα χάδι ή το τρίψιμο του κεφαλιού του ζώου, ο ασθενής δείχνει αμέσως σημάδια χαλάρωσης. Οι θεραπευτές συχνά αναφέρουν μια πιο άμεση βελτίωση σε σχέση με τη θεραπεία σε ένα ιατρείο. Με ελάχιστες συνεδρίες, κατά τις οποίες το άτομο που υποφέρει μπορεί να φροντίσει το άλογο, να το πάει μια βόλτα ή απλώς να το κοιτάζει χωρίς να του πει κουβέντα, μπορεί ο θεραπευόμενος να ‘χει ως αποτέλεσμα θεαματική βελτίωση.

Το ίδιο το ζώο σού βγάζει ένα αίσθημα πως σε καταλαβαίνει, πως νιώθει τον πόνο σου, μπαίνει μέσα στο μυαλό σου και βλέπει. Τα άλογα, εκτός από περήφανα, είναι και διαισθητικά πλάσματα που σέβονται το άτομο που έχουν απέναντί τους. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που στα μάτια ενός αλόγου βλέπουν τον ίδιο τους τον εαυτό. Δημιουργείται ένας καθρέπτης που αντικρίζεις τις πιο κρυφές σου σκέψεις, πράγματα που δεν τολμάς να πεις ούτε στον ίδιο σου τον εαυτό. Το άλογο θα σου τα αποκαλύψει όλα, κρατώντας την ίδια στάση προς εσένα που έχεις κι εσύ προς αυτό. Αν φοβάσαι, θα φοβηθεί κι εκείνο, αν έχεις επιθετικές τάσεις, εκείνο θα γίνει πιο άγριο, ενώ αν είσαι κλεισμένος στον εαυτό σου, θα μαζευτεί και θα προσπαθήσει να κρυφτεί. Μέσω αυτής της παρατήρησης, κι αφού αντιληφθείς πού κρύβεται το πρόβλημα, μπορείς να το αντιμετωπίσεις, δουλεύοντάς το πρώτα μέσω της ιπποθεραπείας.

Το άλογο δε θα σε πλησιάζει αν δε σε εμπιστεύεται και δεν το κερδίσεις με τη συμπεριφορά σου. Μόλις, όμως, το κάνει, να ξέρεις πως έχεις κερδίσει έναν παντοτινό φίλο, που δεν πρόκειται ποτέ να σε επικρίνει. Είτε, λοιπόν, υπάρχει κάποιο θέμα που θα ήθελες να δουλέψεις –μικρό ή μεγάλο– είτε επιζητάς μια εναλλακτική μορφή εκγύμνασης κι ένα νέο χόμπι, ένας ιππικός όμιλος βρίσκεται κάπου κοντά σου, με εκπαιδευτές έτοιμους να σου διδάξουν όλα τα μυστικά της ιππασίας. Φόρα, λοιπόν, τις μπότες και το κράνος κι άφησε το άλογο να σε οδηγήσει σε μονοπάτια που δεν είχες σκεφτεί ποτέ.

Μόνο να νιώσεις καλύτερα μπορείς.