Ακολουθούμε τυφλά το επάγγελμα των γονιών μας;

Ένα παιδί σπάνια μπορεί να ξέρει από μικρό το επάγγελμα που θέλει και μπορεί να ακολουθήσει. «Μπορεί» σε σχέση με τις συνθήκες και τις δυνατότητές του. Είναι μεγάλο θέμα για έναν άνθρωπο το τι κατεύθυνση θα πάρει, ειδικά απ’ την προεφηβεία και μετά, που η ανάγκη μιας επιλογής είναι σχετικά άμεση. Σε έναν κόσμο με άπειρες επιλογές, πώς θα αποφασίσεις από τόσο νωρίς το τι έργο θέλεις να παράγεις εσύ, πώς να ξέρεις σε τι μπορείς να εξελιχθείς καλά, πού έχεις κλίση;

Έτσι, αναπόφευκτα, μπαίνουν πολλοί παράγοντες στη μέση που σε οδηγούν στην επιλογή σου, κάπου στο τέλος της εφηβείας σου. Το σχολείο, οι βαθμοί κι οι επιδόσεις στα μαθήματα, οι φίλοι, τα χόμπι, τα μίντια κι η μόδα, μα κυρίως η οικογένειά σου. Όλοι ανεξαιρέτως επηρεαζόμαστε απ’ τον στενό κύκλο στον οποίο ανήκουμε. Όχι μόνο από αυτά που θέλουν εκείνοι για εμάς –κι από αυτά, δηλαδή–, αλλά κυρίως απ’ τα πρότυπα που παίρνουμε από μικρά παιδιά, πρότυπα που θέλουμε συνήθως να ακολουθήσουμε υποσυνείδητα ή και κάποια που θέλουμε να αλλάξουμε ριζικά, που θέλουμε να τα εξελίξουμε και να διαφοροποιηθούμε.

Το οικογενειακό κλίμα κι η κοινωνική θέση των γονέων παίζει, λοιπόν, σημαντικό ρόλο στην απόφαση μιας πρώτης επαγγελματικής επιλογής. Το περιβάλλον που μεγαλώνουμε επιδρά πάνω μας χωρίς αμφιβολία, γιατί μ’ αυτό είμαστε εξοικειωμένοι, αυτός είναι ο τρόπος που ξέρουμε να ζούμε. Σαφώς και για πολλούς θα υπάρξει η θέληση για κοινωνική άνοδο κι εξέλιξη και για άλλους μια τελείως διαφορετική πορεία. Γενικά, το ταξίδι προς την ανακάλυψη και ταυτόχρονα τη δημιουργία του εαυτού μας παίρνει ενίοτε αλλιώτικες κατευθύνσεις, ανάλογα με το μπαϊράκι που φυσάει.

Αφορμώμενοι, λοιπόν, απ’ τις κλίσεις της οικογένειας, συχνά πολλοί επιλέγουν τα παραδοσιακά τους επαγγέλματα. Γιατροί που είναι παιδιά γιατρών και τα παιδιά τους με τη σειρά τους να σπουδάζουν Ιατρική, δικηγορικά γραφεία και δικηγόροι πάππου προς πάππον, ηθοποιοί που είναι παιδιά ηθοποιών και πάει λέγοντας. Για τους πολιτικούς δεν ανοίγω καν θέμα, ο νεποτισμός βασιλεύει. Και πάμε και σε άλλα επαγγέλματα. Γεωργοί και κτηνοτρόφοι που παραδίδουν τη δουλειά στα παιδιά τους που έχουν μεγαλώσει δουλεύοντας μες στα χωράφια, επιχειρηματίες που φυσικά κι εκπαιδεύουν κόρες και γιους για να κρατήσουν τα μαγαζιά και τις εταιρείες τους. Πού αλλού, άλλωστε, θα βρουν καλύτερα, αν όχι στις οικογένειές τους; Φαινόμενο σε όλους τους χώρους, λοιπόν, όχι απαραίτητα καταδικαστέο, ίσως όμως κάποτε προβληματικό.

Ρίσκο γιατί πολλές φορές τα παιδιά αποδεικνύονται πολύ μεγαλύτερα ταλέντα απ’ τους γονείς τους κι άξιοι συνεχιστές τους κι άλλες πάλι φαίνεται ότι το κάνουν απλώς γιατί δεν είχαν άλλη επιλογή, πέφτοντας θύματα ατυχών συγκρίσεων και χωρίς ιδιαίτερες ελπίδες να ξεπεράσουν ποτέ τους γονείς τους σ’ αυτό. Υπάρχουν πολλά τριπάκια και πολλές εξαιρέσεις για να υπάρχει κανόνας. Έτσι δεν μπορούμε να κρίνουμε την απόφαση κάποιου να ακολουθήσει το επάγγελμα της οικογένειάς του ως σωστή ή λάθος. Αν έχει τη δυνατότητα, αλλά παράλληλα την επιθυμία και την ικανότητα, εξαιρετικά. Ούτε, όμως, σ’ αυτήν την περίπτωση το σενάριο μοιάζει και τόσο εύκολο.

Ένα παιδί ηθοποιού θα κουβαλάει πάντα το όνομα του γονιού του, αντίστοιχα κι ένας γιατρός ή ένας επιχειρηματίας. Κι αυτό σημαίνει ίσως μια κάποια διευκόλυνση μα σίγουρα κι ένα μεγάλο βάρος, σταμπάρισμα πολλές φορές άδικο ή προσδοκίες κι απαιτήσεις υπερβολικές. Άλλοι προσπαθούν να το διώξουν από πάνω τους, άλλοι το σηκώνουν και προσπαθούν διαρκώς να αποδεικνύουν ότι είναι όχι απλώς αντάξιοι αλλά και καλύτεροι των γονιών τους, κι άλλοι εγκλωβίζονται, εγκαταλείποντας όνειρα και προσωπικούς στόχους.

Το ταξίδι της δημιουργίας μας είναι λογικό να ξεκινάει εκ των έσω, να διαμορφώνεται αρκετά απ’ την οικογένειά μας όταν είναι τέτοιες οι συνθήκες. Να μην ψαλιδίζουμε τα «θέλω» μας αλλά να μην ονειροβατούμε κιόλας. Το «θα ακολουθήσω την καρδιά μου» δεν αποκλείει το να σε οδηγήσει σε γκρεμό. Πρέπει οι επιθυμίες να ‘χουν μια ρεαλιστική βάση. Κι εγώ μπορεί να ήθελα να γίνω μπαλαρίνα, έλα όμως που δε γεννήθηκα Ζαχάροβα.

Συνεχίζοντας τη δουλειά των γονιών σου, πατάς πάνω σε μια βάση, έχεις μια βέβαιη υποστήριξη και πιθανότατα εμπειρία, αφού όλο αυτό το ‘χεις ζήσει από μικρή ηλικία. Ενθαρρυντικά όλα αυτά, όμως τίποτα δε σε εμποδίζει σε καμία περίπτωση να ασχοληθείς με κάτι άλλο. Μπορείς να κυνηγήσεις αυτό που λαχταράς και να ξεκινήσεις από το μηδέν, βάζοντας στοίχημα με τον εαυτό σου πως θα τα καταφέρεις. Πρέπει, όμως, να αισθάνεσαι τυχερός που μπορείς να ξεκινήσεις τα βήματά σου πάνω σε ήδη καλά στερεωμένα θεμέλια. Να αισθάνεσαι ευγνώμων για όσα έχεις κι ό,τι σου προσφέρονται. Κι αν τελικά δε σε ικανοποιεί αυτό που έχεις, πάντα μπορείς να κάνεις στροφή και να τα αλλάξεις όλα, όσο δύσκολο κι αν φαίνεται.

Οι κλίσεις μας άλλωστε δεν κρύβονται κι είναι μάλλον μονόδρομος εν τέλει να κάνει ο καθένας αυτό που του βγαίνει απόλυτα φυσικά. Όλοι κάνουμε είτε περισσότερους είτε λιγότερους κύκλους. Προσπαθούμε γι’ αυτά που θέλουμε, δοκιμάζουμε τις δυνάμεις μας και παίρνουμε τις αποφάσεις μας. Να χαίρεσαι όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα των προσπαθειών σου. Μπορεί να ξεφύγεις τελείως από αυτό που σου ετοίμασαν οι γονείς σου ή μπορεί και να καταλήξεις σ’ αυτό, να το εξελίξεις ή και να μείνεις σταθερός μετά από κάποια χρόνια περιπλάνησης, ποτέ δεν ξέρεις.

Όνειρα έχουμε πολλά. Το θέμα είναι να ‘χουμε στόχους και να προσπαθούμε γι’ αυτούς. Εκεί βρίσκεται και το κλειδί της προσωπικής γαλήνης και ευτυχίας. Να κάνεις ό,τι καλύτερο μπορείς, να κοιτάς εκεί που στοχεύεις και να αλλάζεις πορεία, αν χρειαστεί, μέχρι να βρεις τον δικό σου δρόμο. Σε ό,τι κάνεις κάθε μέρα να γίνεσαι καλύτερος απ’ τον χθεσινό εαυτό σου. Μόνο εσένα έχεις να ξεπεράσεις!