Κόβοντας και ράβοντας στα μέτρα μας

Όταν αποφασίζουμε ποιοι άνθρωποι θα επιτρέψουμε να μπουν στη ζωή μας, επιλέγουμε αυτούς που νιώθουμε ότι θα ταιριάξουν καλύτερα σ’ αυτήν κι αυτούς, που εφόσον ταιριάζουν με κάποιον τρόπο στην οπτική μας για τον κόσμο, τις ανάγκες και τις επιθυμίες, θα θέλουν κι εκείνοι με τη σειρά τους να ‘ναι κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Σωστά;

Όλοι έχουμε το δικό μας μοτίβο, τον δικό μας χαρακτήρα και τη δική μας ματιά στα πράγματα, αλλά το θέμα είναι πώς στο καλό συμπίπτουν όλα αυτά για μια ομαλή επικοινωνία και δυνατές ανθρώπινες σχέσεις;

Δύσκολο να βρεις έναν άνθρωπο να σε καταλαβαίνει απόλυτα, λες, μα ξέρεις γιατί είναι τόσο δύσκολο, τελικά; Γιατί έχεις μάθει κι έχω μάθει να επιλέγουμε αποκλειστικά και μόνο τη δική μας απόχρωση στα πράγματα και να φοβόμαστε τις πιο σκούρες ή πιο ανοιχτές, να κλείνουμε τα αφτιά απέναντι σ’ οποιαδήποτε σκέψη και στάση που διαφέρει απ’ τη δική μας. Διστάζεις να κάνεις αυτό το βήμα πίσω, σ’ ένα πλαίσιο άρνησης να ρίξεις τον εγωισμό σου, να ακούσεις κάτι αλλιώτικο κι ενδεχομένως να παραδεχτείς ότι ίσως να έχεις άδικο. Που μπορεί, στην τελική, να μην είναι καν λάθος, και να μην έχει κανείς άδικο, απλά να μην έχετε ιδέα για το πώς θα χτίσετε γέφυρες στην επικοινωνία σας και να κάνετε κάτι φαινομενικά απλό: να συζητήσετε.

Δεν είναι κακό να ‘χεις τη δική σου οπτική, να προσπαθείς να εξηγήσεις τα πάντα απ’ τη θέση που είσαι εσύ, αυτό ίσως να ‘ναι και το ζητούμενο. Ο καθένας να φτάσει σε ένα τέτοιο επίπεδο αυτογνωσίας και συνειδητότητας ώστε να μιλάει για όσα πιστεύει κι επιθυμεί, μα παράλληλα να μην ξεχνάει να ακούει. Άλλωστε, για να χωνέψεις κάτι καλύτερα, θα το αναμασήσεις όσο πιο πολλές φορές γίνεται για να το προσαρμόσεις στον οργανισμό σου, να το φέρεις στις δικές σου σταθερές και να το καταλάβεις.

Μην πιστέψεις, όμως, ποτέ ότι μόνο εσύ έχεις το απόλυτο δίκιο επειδή εσύ το επεξεργάστηκες, το έκοψες και το έραψες στα μέτρα σου. Οφείλεις να ακούσεις και το δίκιο των άλλων, να απαντήσεις αφού το σκεφτείς κι αφού κάνεις έστω μια προσπάθεια να το καταλάβεις, πριν το απορρίψεις, χωρίς θυμό, χωρίς νεύρα. Η υπομονή είναι αρετή, κι αξία αναγκαία για να ισορροπούμε στις σχέσεις μας με τους γύρω μας.

Έχουμε μία τάση να αποφεύγουμε ακόμα και τη συναναστροφή με το διαφορετικό από αυτό που θέλουμε να ακούσουμε. Κάπως έτσι καταλήγουμε να κρατάμε δίπλα μας μονάχα ανθρώπους που κινούνται στην ίδια συχνότητα με μας. Ο κύκλος μας απαρτίζεται από άτομα που σπάνια διαφωνούν μαζί μας, που ασπαζόμαστε τις ίδιες ιδέες κι έτσι δε χρειάζεται να ξεβολευτούμε απ’ τα «πιστεύω» μας. Μα έτσι χάνεται η ομορφιά του αντίλογου, κι εσύ χάνεις την ευκαιρία της εξέλιξης, την πιθανότητα να γίνεις σήμερα λίγο καλύτερος από χθες, μέσα από μια αλλαγή που μπορεί να αναθεωρήσει την κοσμοθεωρία σου ή κι όλη τη ζωή σου.

Ας μην κλείνουμε τα μάτια στην ποικιλομορφία, ας μην ξεχνάμε την ομορφιά του πολυδιάστατου. Όλοι μπορούμε να μάθουμε από όλους. Να διδάξουμε και να διδαχθούμε. Και μπράβο σου που έχεις βρει τον δικό σου τρόπο για να ερμηνεύεις τον κόσμο, μα απ’ τη στιγμή που –ευτυχώς– δε ζεις μόνος σου, αλλά συνυπάρχεις ανάμεσα σ’ άλλους, πρέπει να σέβεσαι πάντα τις οπτικές των άλλων και πότε-πότε, αφού φιλτράρεις, να υιοθετείς όσα μπορούν να σε βελτιώσουν.

Οφείλεις να αναγνωρίζεις πως το σωστό σου δεν είναι απαραίτητα και καθολικά σωστό κι έτσι στις σχέσεις σου με τους άλλους δεν μπορείς παρά να αποδεχτείς τη διαφορετικότητά σας ή να αλλάξεις εσένα, συνειδητά, αν θες τόσο να συγκλίνετε. Γιατί δε γίνεται να απαιτείς από κανέναν, πέραν του εαυτού σου, να αλλάξει τα όριά του.

Είναι εντάξει να προσπαθείς να φέρεις με κάποιον τρόπο μια κατάσταση στα μέτρα σου, να τη βλέπεις από τη δική σου οπτική, αρκεί να αναγνωρίζεις ότι παράλληλα κι όλοι οι άλλοι κάνουν το ίδιο πράγμα. Να ‘σαι ανοιχτός στα νέα ερεθίσματα και τις αλλιώτικες απόψεις, να εντυπωσιάζεσαι απ’ το διαφορετικό και να το εκτιμάς, ακόμα κι αν το απορρίπτεις.

Γιατί, τελικά, επικοινωνούμε βαθιά, αγαπάμε πραγματικά κι ερωτευόμαστε ουσιαστικά, όταν εστιάζουμε παραπάνω στις μεταξύ μας διαφορές, παρά στις ομοιότητές μας.