Γιόζεφ Μένγκελε: Ο γιατρός που χαρακτηρίστηκε ως «άγγελος του θανάτου»

Τα εγκλήματα των Γερμανών Ναζί εναντίον των Εβραίων κατά τον προηγούμενο αιώνα, όσο συχνά κι αν μαθαίνουμε σχετικές πληροφορίες, πάντα θα μας προκαλούν ανατριχίλα. Ο απάνθρωπος τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίστηκαν οι κρατούμενοι του Άουσβιτς δεν ήταν τυχαίος βέβαια, αλλά οφειλόταν σε συμπεριφορές κι επιλογές συγκεκριμένων οπαδών του Χίτλερ. Ένας από τους πλέον διεστραμμένους ακολούθους του θεωρείται κι ο Γίοζεφ Μένγκελε.

Ο Γιόζεφ Μένγκελε γεννήθηκε στις 16 Μαρτίου 1911 στη βαυαρική πόλη Γκούντσμπουργκ. Σπούδασε ιατρική και φυσική ανθρωπολογία σε πολλά πανεπιστήμια, αποκτώντας το 1935 διδακτορικό στη φυσική ανθρωπολογία από το Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Δύο χρόνια αργότερα, άρχισε να να εργάζεται στο Ινστιτούτο Κληρονομικής Βιολογίας και Φυλετικής Υγιεινής στη Φρανκφούρτη της Γερμανίας, ως βοηθός του δόκτορος Οτμαρ φον Φερσουπερ, ενός κορυφαίου γενετιστή που ήταν γνωστός για την έρευνά του στα δίδυμα. Από τα φοιτητικά του χρόνια, ο Μένγκελε είχε υπάρξει υποστηρικτής ακροδεξιών κινημάτων στη Γερμανία, ενώ είχε γίνει και μέλος των Ναζιστικών Ταγμάτων Εφόδου. Επιπρόσθετα, υποστήριζε σθεναρά την επίπλαστη θεωρία του βιολογικού φυλετισμού και πίστευε -όπως κι αρκετοί άλλοι την εποχή εκείνη- ότι οι Γερμανοί αποτελούσαν μια ιδιαίτερη βιολογική φυλή, ανώτερη από όλες τις υπόλοιπες. Η εν λόγω θεωρία αποτέλεσε τη βάση της ανάπτυξης του ναζιστικού δόγματος όπου πάνω σε αυτό ο Χίτλερ δικαιολογούσε την αναγκαστική στείρωση ατόμων με ορισμένες σωματικές ή ψυχικές ασθένειες ή σωματικές παραμορφώσεις, καθώς και την απαγόρευση των γάμων Γερμανών πολιτών με Εβραίους, μαύρους ή της κοινότητας των Ρομά.

Ο Μένγκελε και ο Φερσούερ, λόγω της άρτιας επιστημονικής κατάρτισής τους, αλλά, κυρίως, λόγω της τυφλής πίστης τους στη φυλετική ανωτερότητα των Γερμανών, έγιναν άριστοι συνεργάτες των Ναζί. Έδιναν γνωματεύσεις στις ναζιστικές αρχές σχετικά με το ποιος μπορούσε να χαρακτηριστεί ως Γερμανός, ενώ ο Μένγκελε, συγκεκριμένα, κι οι συνεργάτες του αποφάσιζαν για το ποιος Γερμανός με σωματικές ή ψυχικές παθήσεις έπρεπε να υποβληθεί σε αναγκαστική στείρωση ή να του απαγορευθεί ο γάμος, σύμφωνα με την τότε γερμανική νομοθεσία.

Το 1940, ο Μένγκελε υπηρέτησε στο τάγμα μηχανικών της Μεραρχίας Wiking των SS ως στρατιωτικός ιατρός. Στη διάρκεια της υπηρεσίας του, η μεραρχία στην οποία ανήκε κατέσφαξε χιλιάδες Εβραίους αμάχους. Λόγω της ανδρείας που επέδειξε στο πεδίο της μάχης, έλαβε τον Σιδηρούν Σταυρό και προήχθη σε λοχαγό των SS. Το 1943 επέστρεψε στην Γερμανία και τοποθετήθηκε ως γιατρός στο στρατόπεδο του Άουσβιτς που, όπως αποδείχθηκε, αποτέλεσε και το πεδίο για να συνεχίσει τα εγκλήματά του.

Ο Μένγκελε ήταν εκείνος που πρωτοστατούσε στην επιλογή των Εβραίων κρατούμενων που κρίνονταν ως ανίκανοι για να εργαστούν κι άρα, έπρεπε να εξολοθρευθούν. Οι άνθρωποι εκείνοι, όμως, δεν είχαν έναν γαλήνιο θάνατο. Όσοι δεν οδηγούνταν στους θαλάμους αερίων για να θανατωθούν, γινόντουσαν πειραματόζωα στα χέρια του Μένγκελε και των συνεργατών του, υπό τραγικές συνθήκες στα στρατόπεδα των Ναζί. Τα πειράματα ολοκληρώνονταν χωρίς τη συγκατάθεση ή την οποιαδήποτε ενημέρωση των κρατουμένων κι ήταν διαφόρων μορφών. Κάποιοι υποβλήθηκαν σε αναγκαστικές στειρώσεις, άλλοι μολύνθηκαν σκόπιμα με ασθένειες προκειμένου να γίνει μελέτη των επιπτώσεων και δοκιμές θεραπειών, μερικοί υποβλήθηκαν σε άσκοπες χειρουργικές επεμβάσεις προκειμένου να εκπαιδευτούν οι νέοι γιατροί των SS. Υπήρξαν και κρατούμενοι οι οποίοι ακρωτηριάστηκαν ή δ@λοφονήθηκαν με το προπέτασμα της ανθρωπολογικής και της ιατρικής έρευνας.

Ο Μένγκελε είχε στήσει ολόκληρο ερευνητικό κέντρο στο στρατόπεδο του Άουσβιτς, είχε στρατολογήσει όσους από τους κρατούμενους ήταν επαγγελματίες υγείας κι απέστελνε αίμα, μέρη σώματος, όργανα, σκελετούς κι έμβρυα σε συνεργάτες του σε όλη τη Γερμανία. Έχοντας διαστρεβλωμένη αντίληψη για τη βιολογική ανωτερότητα των Γερμανών, δικαιολογούσε τα απάνθρωπα μέχρι και θανατηφόρα πειράματά του σε Εβραίους και Ρομά, λόγω της υποτιθέμενης φυλετικής κατωτερότητάς τους. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έδειξε και για την περίπτωση δίδυμων, δ@λοφονώντας δίδυμα αδέλφια προκειμένου να μελετήσει την ανατομία τους και να διευρύνει την έρευνά του. Ανατριχίλα προκαλεί και το γεγονός ότι τα περισσότερα θύματα του Μένγκελε ήταν παιδιά τα οποία ο ίδιος προσέγγιζε ως καλός θείος, προσφέροντάς τους σοκολάτες, πριν τα οδηγήσει στον θάνατο ή τους δημιουργήσει ανεπανόρθωτες βλάβες από τα πειράματά του.

Κατά τη διάρκεια της δράσης του Μένγκελε, χιλιάδες άνθρωποι θανατώθηκαν με αποτέλεσμα ο ίδιος να χαρακτηριστεί ως ο «Άγγελος του Θανάτου». Μετά την ολοκλήρωση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Μένγκελε με διάφορα τεχνάσματα μπόρεσε να διαφύγει της σύλληψής του, καθώς καταζητούνταν ως εγκληματίας πολέμου. Κατάφερε να ζήσει για αρκετά χρόνια σε διάφορες χώρες της Λατινικής Αμερικής και πέθανε στις 7 Φεβρουαρίου του 1979, αφού υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο και πνίγηκε, ενώ κολυμπούσε σε ένα παραθεριστικό θέρετρο της Βραζιλίας. Το 1985, μέσω της συνεργασίας των αρχών της Γερμανίας, του Ισραήλ και των Ηνωμένων Πολιτειών εντοπίστηκε ο τάφος του στο Σάο Πάολο κι έγινε η ταυτοποίηση της σορού του.

Ο Γιόζεφ Μένγκελε, υπήρξε ένας ευφυής κι άρτια καταρτισμένος επιστήμονας για την εποχή του. Η διαστρεβλωμένη, όμως, αντίληψη της πραγματικότητας κι ο φανατισμός του ενάντια σε οτιδήποτε διαφορετικό, τον οδήγησε στο να μείνει στην ιστορία ως ένας εγκληματίας πολέμου κι όχι ως ένας λαμπρός γιατρός. Γιατί εν τέλει, αυτό ακριβώς ήταν.

Πηγή φωτογραφίας: kathimerini.gr