Η αγάπη κάποιων ανθρώπων για τα ζώα είναι άξια θαυμασμού, είτε συμμεριζόμαστε τα συναισθήματά τους είτε όχι. Υπάρχουν άνθρωποι στον κόσμο αυτό που αφιερώνουν μέχρι και τη ζωή τους για την προστασία των πλασμάτων που δεν έχουν φωνή για να υπερασπιστούν τα ίδια τον εαυτό τους. Η Αμερικανίδα ανθρωπολόγος και πρωτευοντολόγος Ντάιαν Φόσεϊ, γοητευμένη από τους ορεσίβιους γορίλες της Αφρικής, άφησε τη ζωή της στις Η.Π.Α. κι εγκαταστάθηκε εκεί για να τους μελετήσει από κοντά. Η αγάπη της για τα ζώα αυτά, της στοίχισε την ίδια της τη ζωή.
Η Ντάιαν Φόσεϊ γεννήθηκε το 1932 στο Σαν Φρανσίσκο των Η.Π.Α. κι από πολύ μικρή ηλικία εκδήλωσε την αγάπη της για τα ζώα. Τελειώνοντας το σχολείο, επέλεξε να σπουδάσει στο κλάδο της κτηνιατρικής, αλλά λόγω της δυσκολίας κάποιων μαθημάτων, στράφηκε προς τον τομέα της εργοθεραπείας στο Πανεπιστήμιο του Σαν Χοσέ, από το οποίο αποφοίτησε το 1954. Στα πλαίσια της επαγγελματικής της πορείας εργάστηκε σε δομές υγείας και κατέληξε στο Κεντάκι υπηρετώντας ως διευθύντρια του τμήματος εργοθεραπείας στο νοσοκομείο παίδων Kosair Crippled Children Hospital. Το διάστημα εκείνο, διέμενε σε μια φάρμα οι ιδιοκτήτες της οποίας την ενθάρρυναν να εντάξει τα ζώα στο πλαίσιο της εργασίας της.
Έχοντας πάντα ενδιαφέρον κι αγάπη για ζώα κι αφού άκουσε ιστορίες για την άγρια ζωή της Αφρικής, η Φόσεϊ αποφάσισε να επισκεφθεί την ήπειρο για να δει και αυτή τα άγρια ζώα από κοντά. Έχοντας περιορισμένους οικονομικούς πόρους, αναγκάστηκε να πάρει τραπεζικό δάνειο προκειμένου να καλύψει τα έξοδα του μακρινού ταξιδιού το οποίο θα περιλάμβανε επισκέψεις στην Κένυα, την Τανζανία, το Κονγκό και τη Ζιμπάμπουε. Η Φόσεϊ πραγματοποίησε το ταξίδι της στην Αφρική το 1963 με τις τελευταίες τοποθεσίες που επισκέφθηκε να είναι το Φαράγγι Olduvai και το όρος Mikeno στο Κονγκό, όπου ο Αμερικανός ζωολόγος Dr. George Schaller είχε πραγματοποιήσει μια πρωτοποριακή μελέτη για τους ορεσίβιους γορίλες της περιοχής.
Αν κι η Φόσεϊ υπέστη τραυματισμό κατά την επίσκεψή της στο φαράγγι, δεν πτοήθηκε από το να επισκεφθεί στη συνέχεια το όρος Mikeno προκειμένου να δει κι η ίδια τους γορίλες από κοντά. Εκεί, γνώρισε τους Joan και Alan Root, φωτογράφους άγριας φύσης που συγκέντρωναν πλάνα από τους γορίλες του βουνού για ένα φωτογραφικό ντοκιμαντέρ. Οι φωτογράφοι επέτρεψαν στη Φόσεϊ να παραμείνει στο σημείο και ν’ αναζητήσει μαζί τους γορίλες, ώστε να τους φωτογραφίσουν. Όταν τελικά το κατάφεραν, η Φόσεϊ γοητεύτηκε τόσο από τα πανέμορφα αυτά πλάσματα που αποφάσισε να επιστρέψει για να τα μελετήσει καλύτερα.
Η Φόσεϊ γύρισε στην Αμερική και συνέχισε να εργάζεται στο παιδιατρικό νοσοκομείο του Κεντάκι, ενώ δημοσίευσε και μια σειρά από άρθρα και φωτογραφίες από το ταξίδι της στην Αφρική. Το 1966, ο Λούις Λίκι, ο οποίος θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους ανθρωπολόγους και παλαιοντολόγους του 20ου αιώνα έδωσε μια διάλεξη στο Λούισβιλ, περιοχή όπου διέμενε η Φόσεϊ. Εκείνη, βρήκε την ευκαιρία να τον πλησιάσει και να του αναφέρει στοιχεία που η ίδια είχε συλλέξει από τους γορίλες της Αφρικής. Ο Λίκι, εντυπωσιάστηκε από το αρχείο της και της πρότεινε να συμμετάσχει σε ένα ερευνητικό έργο που ο ίδιος οργάνωνε για τη μελέτη των γορίλων εκεί. Η προετοιμασία του έργου, κυρίως λόγω της αναζήτησης χρηματοδότησης, κράτησε 8 μήνες, διάστημα το οποίο η Φόσεϊ αξιοποίησε για να μάθει να μιλά τη γλώσσα Σουαχίλι, αλλά και για να μελετήσει τις έρευνες του George Schaller.
Το 1966, η Φόσεϊ επέστρεψε στην Αφρική όπου ο παλιός γνώριμός της ο Άλαν Ρουτ τη συνόδευσε από την Κένυα στο Κονγκό και τη βοήθησε να λάβει τις άδειες που χρειαζόταν για να εργαστεί στην περιοχή. Η ζωή της εκεί ήταν πολύ λιτή κι ο χώρος διαμονής της περιορισμένος, αλλά η ίδια ενδιαφερόταν μόνο για την επαφή της με τους γορίλες. Με τη βοήθεια ενός ιχνηλάτη, μπόρεσε σταδιακά να εντοπίσει ομάδες γοριλών στο βουνό. Αρχικά, τα ζώα υποχωρούσαν κατά την εμφάνισή της, αλλά με τον καιρό αυτοί συνήθισαν την παρουσία της και η Φόσεϊ κέρδισε την αποδοχή τους, μιμούμενοι τις τακτικές δραστηριότητές τους, όπως το ξύσιμο και το τάισμα κι αντιγράφοντας τις κραυγές ικανοποίησης που άκουγε από αυτούς. Η Φόσεϊ κατάφερε να καταγράψει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά από κάθε ομάδα γορίλων που συναντούσε κι έμαθε πολλά από τη συμπεριφορά τους, κρατώντας καθημερινό αρχείο.
Το 1967, όταν οι πολιτικές συνθήκες στο Κονγκό έγιναν επικίνδυνες, η Φόσεϊ αναγκάστηκε να μετακινηθεί στη Ρουάντα όπου δημιούργησε το Ερευνητικό Κέντρο Καρισόκι, με σκοπό τη μελέτη των γοριλών. Έναν χρόνο αργότερα, το περιοδικό National Geographic έστειλε τον φωτογράφο Bob Campbell να φωτογραφίσει τη δουλειά της. Οι φωτογραφίες που δημοσιεύτηκαν με τη Φόσεϊ ανάμεσα σε γορίλες εκτόξευσαν όχι μόνο τις πωλήσεις του περιοδικού, αλλά και το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητας για τους γορίλες και τη διάσωσή τους από τη λαθροθηρία. Το 1970, θέλοντας να διευρύνει τις ακαδημαϊκές της γνώσεις, εγγράφηκε στο τμήμα συμπεριφοράς των ζώων στο Κολέγιο Ντάργουιν του Κέιμπριτζ. Μέχρι το 1974, οπότε και ολοκλήρωσε το διδακτορικό της, κινούνταν μεταξύ Κέιμπριτζ κι Αφρικής.
Η Φόσεϊ είχε αναπτύξει έναν ιδιαίτερο φιλικό δεσμό με έναν αρσενικό γορίλα, τον Digit. Όταν εκείνος σκοτώθηκε από λαθροθήρες για να προστατεύσει την ομάδα του, η Φόσεϊ έθεσε ως σκοπό της ζωής της να διαφυλάξει τους ορεσίβιους γορίλες ξεκινώντας μια εκστρατεία ευαισθητοποίησης του κόσμου κι ίδρυσε το Digit Fund -το οποίο αργότερα μετονομάστηκε σε Dian Fossey Gorilla Fund- για να συγκεντρώσει χρήματα για τις πρωτοβουλίες της κατά της λαθροθηρίας. Ξεκίνησε, επίσης, να γράφει το βιβλίο της «Γορίλες στην Ομίχλη», το οποίο μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη με τη Sigourney Weaver στον ρόλο της Φόσεϊ, σε μια ταινία υποψήφια για πέντε όσκαρ και το 1980 μετακόμισε στη Νέα Υόρκη για να εργαστεί ως επισκέπτρια αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Cornell.
Το 1985, επέστρεψε στη Ρουάντα όπου βρήκε τραγικό θάνατο, λίγες μόλις εβδομάδες μετά την άφιξή της στη χώρα. Το πτώμα της βρέθηκε στον χώρο που διέμενε το πρωί της 27ης Δεκεμβρίου 1985. Είχε δεχθεί επίθεση με ματσέτα και τα στοιχεία των ερευνών κατέληξαν στο ότι η Φόσεϊ δ@λ@φ@νήθηκε από λαθροθήρες, λόγω του γεγονότος ότι η δράση της εναντιωνόταν στα συμφέροντά τους. Δυστυχώς, ακόμη και σήμερα, το λαθρεμπόριο άγριων ζώων συνιστά ένα από μεγαλύτερα οικονομικά εγκλήματα του σύγχρονου κόσμου. Η Φόσεϊ, ορμώμενη από την αγάπη και τον θαυμασμό της για τους γορίλες, προσπάθησε να θέσει ένα φρένο στους λαθροθήρες, καταβάλλοντας το μεγαλύτερο τίμημα σε ηλικία μόλις 53 ετών. Ήταν η γυναίκα που αγάπησε τους γορίλες, πιο πολύ κι από την ίδια.
Συντάκτης: Σοφία Γουρνά
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
