Πώς μπορείς να βοηθήσεις έναν άνθρωπο που αυτοτραυματίζεται

Κάθε άνθρωπος διαχειρίζεται τα όποια προβλήματα τον ταλαιπωρούν ψυχικά, με διαφορετικό τρόπο. Οι αντιδράσεις του καθενός είναι ξεχωριστές κι εκδηλώνονται με βάση ποικίλους παράγοντες που εξαρτώνται από το οικογενειακό και γενικότερο κοινωνικό περιβάλλον. Σήμερα, όπου η κακοποίηση κι ο εκφοβισμός διογκώνονται διεθνώς, πολλά, κυρίως, νεαρά άτομα που δεν έχουν τη δυνατότητα- για διαφόρους λόγους- να επικοινωνήσουν κάτι που δρα αρνητικά στην ψυχολογία τους, επιλέγουν να επιστρατεύσουν το σώμα τους για να εκτονωθούν, τραυματίζοντάς το τα ίδια.

Όπως διευκρινίζεται στην επίσημη ιστοσελίδα της Εθνικής Συμμαχίας για την Ψυχική Νόσο της Βιρτζίνια των Η.Π.Α., www.nami.org, ο αυτοτραυματισμός γίνεται από το ίδιο το άτομο και μπορεί να γίνεται προκαλώντας σκόπιμη εκδορά στο δέρμα με κάποιο αιχμηρό αντικείμενο, δημιουργία εγκαυμάτων, αφαίρεση μαλλιών ή παρέμβαση σε υπάρχουσες πληγές, ώστε να καθυστερεί η επούλωση. Σε ακραίες περιπτώσεις, προκαλείται ακόμα και θραύση οστών. Η συμπεριφορά αυτή προκαλείται από την αδυναμία ενός ατόμου να διαχειριστεί έντονα συναισθήματα, όπως το άγχος, η πίεση, η κατάθλιψη κι ο θυμός. Μάλιστα, η παρουσία των σημαδιών στο σώμα, μπορεί να προκαλεί αίσθημα ντροπής και το άτομο να εγκλωβίζεται σ’ έναν φαύλο κύκλο, όπου ο αυτοτραυματισμός εκλαμβάνεται ως η λύση για τη διαχείριση αυτής της ντροπής. Τα άτομα που προβαίνουν σε τέτοιες διαδικασίες γίνονται αντιληπτά από τον περιγύρό τους, όταν έχουν συνεχώς σημάδια κι επιδέσμους στο σώμα ή φορούν μακριά ρούχα, ακόμα και σε περιόδους με υψηλές θερμοκρασίες.

Σε σχέση με τη διαχείριση της τάσης γι’ αυτοτραυματισμό, όπως προτείνει η Mayo Clinic, www.mayoclinic.org, το πρώτο βήμα είναι το ίδιο το άτομο να απευθυνθεί σε κάποιο κοντινό του πρόσωπο και να κοινοποιήσει το πρόβλημα που αντιμετωπίζει και στη συνέχεια να απευθυνθεί σε κάποιο ειδικό ψυχολογικής θεραπείας. Η ψυχολογική βοήθεια που δύναται να λάβει ένα άτομο που αυτοτραυματίζεται εξαρτάται από την εκάστοτε περίπτωση και μπορεί να περιλαμβάνει συνεδρίες, φαρμακευτική αγωγή έως και παραμονή σε μονάδα ψυχικής υγείας, για κάποιο διάστημα. Σε κάθε περίπτωση, όμως, είναι αναγκαία η συνολική στήριξη κι από το οικείο περιβάλλον που θα βοηθήσει το άτομο να ανταπεξέλθει στις προκλήσεις του αυτοτραυματισμού.

Πρόσφατα, ο δημοφιλής συγγραφέας Αύγουστος Κορτώ, σε τηλεοπτική συνέντευξη που παραχώρησε, μεταξύ άλλων, είπε μια κουβέντα σημαντική. Έχοντας ο ίδιος, εδώ και χρόνια, αναφερθεί στον αγώνα που δίνει ενάντια στην ψυχική νόσο, υποστήριξε ότι όση αγάπη κι αν λαμβάνει κάποιος, όταν πάσχει -από οτιδήποτε- οφείλει να συμβουλευτεί ειδικό επιστήμονα. Η αγκαλιά κι η αγάπη για το άτομο που νοσεί μπορεί να είναι ευεργετική, αλλά δεν αρκεί για να επέλθει η θεραπεία. Χρειάζεται η παρέμβαση ειδικών, ώστε ο εκάστοτε ασθενής να αντιμετωπίσει ορθά κι επαρκώς το πρόβλημά του.

Όπως υποστηρίζεται κι από το Εθνικό Σύστημα Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου, www.nhs.uk, είναι σημαντικό ένα άτομο που αυτοτραυματίζεται να γνωρίζει ότι έχει το ενδιαφέρον και την υποστήριξη των οικείων του, οι οποίοι οφείλουν να το αντιμετωπίζουν με ευαισθησία και κατανόηση. Το κοντινό περιβάλλον πρέπει να βρίσκεται κοντά στον άνθρωπο αυτό, να του δημιουργεί το αίσθημα ότι δεν είναι μόνος, αλλά ότι χρειάζεται, ταυτόχρονα, να λάβει και φροντίδα από ειδικούς, χωρίς να είναι επικριτικό απέναντί του. Οι προσβολές κι η πίεση θα έχουν ακριβώς τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Σε κάθε περίπτωση, χρειάζεται να καταβάλλεται προσπάθεια ώστε το άτομο που προβαίνει σε διαδικασίες που βλάπτουν το σώμα του, ν’ αντιληφθεί ότι αυτό μπορεί να ξεπεραστεί. Ότι συνιστά μια ψυχολογική κατάσταση για την οποία υπάρχει η κατάλληλη υποστήριξη και θεραπεία. Ταυτόχρονα, το οικείο περιβάλλον, αλλά κι η κοινωνία γενικότερα, οφείλει να στηρίξει στην κατάρριψη του στίγματος που μπορεί να συνοδεύει μια τέτοια συμπεριφορά. Υπάρχουν τηλεφωνικές γραμμές βοήθειας που είναι σε θέση να παράσχουν πληροφορίες κι υποστήριξη, τόσο στο άτομο που αυτοτραυματίζεται όσο και στο οικογενειακό και φιλικό του περιβάλλον.

Τα άτομα που επιλέγουν να πονέσουν το σώμα τους, έχουν μια ψυχή που υποφέρει περισσότερο. Κι αν αυτή η ψυχή δε βρει την λύτρωση, το σώμα θα υπομένει την κακουχία. Η πληγή στο σώμα είναι η ορατή εκδήλωση του τραύματος στην ψυχή και χρειάζεται ευαισθησία στην προσέγγιση των ατόμων αυτών. Γι’ αυτό κι η όποια παρέμβαση πρέπει να έχει, πρώτιστα, ως στόχο την ψυχολογική κατάσταση του ατόμου και τη βελτίωση αυτής. Ο συνδυασμός της επιστημονικής παρέμβασης κι η στήριξη των ανθρώπων αυτών από το κοντινό τους περιβάλλον, μπορεί να τους βοηθήσει να εξέλθουν από το ψυχολογικό αδιέξοδο στο οποίο βρίσκονται.