Πιστεύεις πραγματικά ότι είσαι έξυπνος; Μην αρχίσεις τις γνωστές μπούρδες «Δεν ξέρω, αυτό θα το πουν οι άλλοι». Μεταξύ μας είμαστε κι η απάντηση είναι μία και ξεκάθαρη. Δε χωράει αμφιβολία. Πες το. Μη φοβάσαι. Ναι.
Δεν υπάρχει άνθρωπος που να θεωρεί ότι δεν είναι έξυπνος. Έχεις ακούσει κάποιον να παραδέχεται ότι είναι χαζός; Αν ναι, να ξέρεις ότι είναι είδος προς εξαφάνιση.
Είναι γλυκό το ποτό της ευφυΐας κι όπως λέει και το γνωστό άσμα, λίγο-πολύ όλοι το έχουμε γευτεί. Ο καθένας θέλει να του λένε ότι είναι έξυπνος. Απλώς θυμήσου τότε στο δημοτικό που μόλις έπαιρνες το περιβόητο δεκάρι, έτρεχες με τους βαθμούς στο χέρι λες κι είχες κερδίσει τον πρώτο αριθμό του λαχείου. Ένιωθες ένας μικρός Αϊνστάιν και φούσκωνες σαν παγώνι.
Αν δεν ήσουν το φυτουκλάκι της τάξης, απλά σκέψου πόσοι γρίφοι, αινίγματα και τεστ υπάρχουν σήμερα για να αποδείξεις ότι το μυαλό σου συνουσιάζει και δέρνει. Μέχρι και στο Facebook υπάρχει εφαρμογή «Δες πόσο έξυπνος είσαι». Μάλλον ο τρόπος που πατάς το αριστερό κλικ δείχνει και το βαθμό ευφυΐας σου.
Με άλλα λόγια από μικροί προσπαθούμε να αποδείξουμε ότι το μυαλό μας στροφάρει λίγο πιο γρήγορα από του διπλανού μας. Θέλουμε να γίνουμε ο επόμενος Χόκινγκ αυτού του κόσμου. Όμως, για να μη σου χαϊδεύω τα αυτιά, πρέπει επιτέλους να στο πω. Δεν είσαι, ούτε είμαι, η μεγαλύτερη ιδιοφυΐα πάνω σ’ αυτή τη γη.
Υπάρχουν άτομα των οποίων το μυαλό ενημερώνεται και αναβαθμίζεται συνεχώς σαν το λογισμικό της NASA. Ξεχωρίζουν από τους υπόλοιπους. Η σκέψη τους βρίσκεται πάντα ένα βήμα μπροστά. Μπορούν και βλέπουν φως εκεί που οι άλλοι βλέπουν μαύρο σκοτάδι κι άραχνο, μαύρο σαν καλιακούδα. Αν άρχισες ήδη να τους ζηλεύεις και να κατηγορείς τους γονείς σου για τα γονίδια που σου έδωσαν, θέλω να σου πω ότι η εξυπνάδα έχει και τα μειονεκτήματά της.
Όπως πολύ εύστοχα είχε πει ο Charles Bukowski, το πρόβλημα με αυτό τον κόσμο είναι ότι οι έξυπνοι άνθρωποι είναι γεμάτοι αμφιβολίες, ενώ οι ηλίθιοι γεμάτοι αυτοπεποίθηση.
Η ευφυΐα σε γεμίζει ερωτηματικά. Δε σε αφήνει σε ησυχία. Σε κάνει επαναστάτη, αλλά με μια τεράστια διαφορά. Με αιτία. Αυτό είναι κιόλας που ξεχωρίζει τους έξυπνους από τους ανόητους. Κι από ανόητους αυτός ο κόσμος όχι απλά έχει χορτάσει, αλλά έχει ξεράσει. Σε κάνει να αμφισβητείς τα πάντα και πάνω απ’ όλα τον ίδιο σου τον εαυτό.
Οι έξυπνοι άνθρωποι θέτουν πολύ υψηλούς στόχους. Ίσως μεγαλύτερους και από αυτό που πρέπει. Είναι προσγειωμένοι μα συνάμα ονειροπόλοι. Δε φοβούνται να επιθυμούν το άπιαστο. Γι’ αυτούς είναι μια πρόκληση.
Όμως, έχουν τα κότσια μια πιθανή αποτυχία να τη χρεωθούν όλη αυτοί. Δε θα κατηγορήσουν κανέναν άλλον πέρα από τους ίδιους. Δε θα κρυφτούν πίσω από το δάχτυλο τους, λέγοντας φτηνές δικαιολογίες. Ο μόνος που φταίει είναι ο εαυτός τους. Ξέρω σου φαίνεται σαν σενάριο από άλλο πλανήτη, αλλά πίστεψε με ζουν ανάμεσα μας. Ίσως να είσαι εσύ, εγώ ή ο γείτονάς σου.
Μπορείς να τους αναγνωρίσεις εύκολα και από τους προβληματισμούς τους. Ενώ όλοι οι υπόλοιποι αγχώνονται και ενδιαφέρονται μόνο για προσωπικά τους ζητήματα, οι γνωστοί παρτάκηδες, αυτοί ανησυχούν για γεγονότα που μπορεί να συμβαίνουν εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά. Θεωρούν ότι έχουν μερίδιο ευθύνης για οτιδήποτε συμβαίνει μέσα στην κοινωνία.
Έτσι το γαμάτο τους μυαλό τους γυρνάει μπούμερανγκ. Δηλαδή αμφισβητούν την εξυπνάδα τους, επειδή είναι έξυπνοι. Γαμώ την εξυπνάδα μου, μπερδεύτηκα κι εγώ τώρα.
Ωστόσο, πέρα από την πλάκα, και μόνο του το γεγονός πως αμφιβάλλουν είναι ακόμη ένα δείγμα εξυπνάδας. Δεν είναι τυχαίο που οι πιο ταλαντούχοι άνθρωποι στον κόσμο μας έχουν τεράστιες ανασφάλειες για τον εαυτό τους και θεωρούν ότι είναι ατάλαντοι.
Τελικά είναι δύσκολο να είσαι έξυπνος. Μαρτύριο η εξυπνάδα σου λέω. Σε κάνει μια ζωή να αμφιβάλλεις για την ίδια σου την ύπαρξη. Ισορροπείς ανάμεσα στην επιβεβαίωση και την αμφισβήτηση και τα όρια είναι πολύ λεπτά. Κι αυτή η αβεβαιότητα σε φθείρει. Σε καταβάλλει. Και μια φωνή μόνιμα σου ψιθυρίζει «Είμαι όντως έξυπνος;».
Ύστερα απ’ όλα αυτά θεωρείς ακόμη ότι είσαι έξυπνος; Εγώ προσωπικά δεν ξέρω.
Όμως, ένα θα σου πω.
Οι έξυπνοι αμφισβητούν. Οι ανόητοι συμφωνούν.
Επιμέλεια Κειμένου Χάρη Παυλίδη: Σοφία Καλπαζίδου
Συντάκτης: Χάρης Παυλίδης
