Εξάρτηση απ' το ταίρι ή αλλιώς φοβάσαι να ζήσετε χώρια

Όταν λέμε «εξάρτηση» τι ακριβώς εννοούμε; Το τσιγάρο σίγουρα είναι εξάρτηση. Το αλκοόλ και οι ουσίες το ίδιο, ο εθισμός στα ψώνια επίσης. Ωστόσο εξάρτηση δεν είναι να κάνεις ένα τσιγάρο ή να πιείς ένα ποτό. Ούτε το να ψωνίσεις ένα μπλουζάκι -ακόμα και δέκα να πάρεις πάλι πολλές φορές δεν είναι. Η εξάρτηση είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη συνήθεια, νιώθεις πως πρέπει να κάνεις κάτι γιατί η πράξη αυτή θα σε κάνει να νιώσεις καλύτερα.

Είναι το τρικ που χρησιμοποιούμε και σηματοδοτούμε ένα γεγονός προκειμένου να πείσουμε τον εαυτό μας πως θα νιώσουμε καλύτερα κάνοντάς το. Η εξάρτηση είναι άμεσα συνδεδεμένη με το συναίσθημα, ίσως ένα συναίσθημα ανήκειν και ασφάλειας. Μία αίσθηση ταυτότητας. Μπορείς να δοκιμάσεις ένα τσιγάρο, να δεις ότι δε σου αρέσει και να μη δοκιμάσεις ποτέ ξανά. Μπορείς επίσης να δοκιμάσεις, να σου αρέσει και να μη φτάσεις ποτέ σε σημείο εξάρτησης. Τι γίνεται όμως με τις υπόλοιπες εξαρτήσεις στη ζωή μας; Τις  αντιλαμβανόμαστε ή μήπως επειδή τις έχουμε νομιμοποιήσει μέσα μας απλώς τις προσπερνάμε; Συχνά μπορεί να μη φαίνονται με γυμνό μάτι. Ας ανοίξουμε λίγο το φάσμα του ορισμού…

Ας μιλήσουμε για τις εξαρτήσεις από συναισθήματα, για εξαρτήσεις από καταστάσεις. Ας πάρουμε για παράδειγμα τον έρωτα. Ο έρωτας είναι ένα συναίσθημα, το οποίο είναι πάντα ίδιο και το πώς τον εκφράζει καθένας είναι καθαρά δική του υπόθεση. Το συναίσθημα παραμένει ίδιο και αλλάζουν τα πρόσωπα και οι καταστάσεις. Είσαι λοιπόν σε σχέση -φρέσκια η σχέση- και στις αρχές βιώνεις το συναίσθημα του ενθουσιασμού και της παραφροσύνης. Βλέπεις τον χρόνο να κυλάει πιο γρήγορα από ότι θα ήθελες, την καθημερινότητα να σου υπενθυμίζει ότι έχεις και υποχρεώσεις, την ίδια ώρα που θες να τα αφήσεις όλα στην άκρη και απλώς να το ζήσεις στο έπακρο.

Ως έναν βαθμό είναι απόλυτα φυσιολογικό τον πρώτο καιρό να είσαι ενθουσιασμένος. Και τι σημαίνει ενθουσιασμός; Ας κάνουμε τον παραλληλισμό με μια πολύ ζωντανή εικόνα. Σκέψου τον τρόπο που σε προϋπαντεί ο σκύλος σου όταν γυρνάς απόγευμα από τη δουλειά. Αν είχες κι εσύ ουρά έτσι θα την κουνούσες στο ταίρι. Τόση η χαρά σου κι ας πέρασαν μόνο τρεις ώρες απ’ την τελευταία φορά που βρεθήκατε. Μπορεί και ο άλλος να νιώθει το ίδιο στην αρχή, να ανυπομονεί για κάθε σας συνάντηση. Στη συνέχεια όμως αυτό αλλάζει και όχι γιατί γίνεται το πρόσωπο δεδομένο αλλά γιατί σε μια υγιή σχέση νιώθεις ασφάλεια. Εξακολουθείς να χαίρεσαι που βλέπεις τον άλλον αλλά με λίγο διαφορετικό τρόπο, χωρίς να είναι τόσο έντονος ο ενθουσιασμός.

Ωστόσο καμιά φορά μπορεί και στην πορεία να συνεχίζεις να μοιάζει με τον σκύλο. Και μ’ αυτό εννοώ ότι χάνεις λίγο εσένα και ορίζεσαι από τη σχέση σου, γιατί έχεις παρασυρθεί. Έχεις εξαρτηθεί από το συναίσθημα που σου βγάζει το πρόσωπο που έχεις απέναντί σου. Όμως είσαι καλά μέχρι αυτό το σημείο… Γιατί αν εσύ νιώθεις αυτά τα όμορφα συναισθήματα και κουνάς την ουρά σου κάθε φορά που βλέπεις τον σύντροφό σου, είσαι ευτυχισμένος. Αυτό όμως δε σημαίνει πως πρέπει να μην είσαι ευτυχισμένος όταν δεν τον βλέπεις, ούτε πως γίνεται να νιώθεις μισός εν απουσία του και ολοκληρωμένος μόνο κοντά του. Είναι όπως με τους καπνιστές που θεωρούν πως πρέπει να κάνουν ένα τσιγάρο. Κι αν δεν το κάνουν, τίποτα δε θα γίνει. Παρ’ όλο που το θέλουν, αν το στερηθούν δε θα αλλάξει κάτι στη ζωή τους. Τι θα γίνει αν φύγει από τη ζωή σου αυτός ο άνθρωπος αύριο; Και πάλι τίποτα δε θα γίνει. Ξέρεις γιατί; Γιατί είσαι ολόκληρος από μόνος σου. Και ξέρεις κι εσύ πολύ καλά πως κάπου εκεί στο βάθος, πίσω από τον φόβο της μοναξιάς, κρύβεται ο εαυτός σου. Δεν είναι απλώς ότι φοβάσαι μη χάσεις τον άλλο, φοβάσαι να ζεις με την απουσία του. Είναι διαφορετικό. Έχει αναπτυχθεί μια μορφή εξάρτησης.

Πλέον δεν είσαι παρά μια φαιδρή κατασκευή. Μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να είναι αγέρωχη, δυνατή, έτοιμη για όλα. Όταν όμως μιλάμε για τον έρωτα, γίνεσαι μωρό, κουτάβι που νιώθει πως χρειάζεται τον άλλον για να υπάρξει. Είναι σαν την πληγή που ξέρεις ότι υπάρχει -εν προκειμένω μιλάμε για τους φόβους και τις ανασφάλειες- αλλά σε πιάνει ώρες ώρες η ανάγκη να την ξύσεις. Τι σημαίνει να ξύνεις την πληγή; Να καταλαβαίνεις στη σχέση τη φθαρτότητα της στιγμής και του αύριο. Να ξέρεις ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να μείνεις μόνος. Γιατί καλές οι παντοτινές υποσχέσεις αλλά δεν ξέρεις πόσο θα κρατήσουν. Αναστατώνεσαι με αυτή τη σκέψη, γιατί η πληγή όσο δεν την αφήνεις να κλείσει, όσο δε τη γιατρεύεις και κυρίως όσο την ακουμπάς, δεν πρόκειται να γιάνει. Ειδικότερα, αν τα χέρια σου είναι λερωμένα, μπορεί να μολυνθεί. Και πονάς. Από μόνος σου. Με μια ανησυχία για το μέλλον. Γιατί δε σου φτάνει το τώρα, είσαι εξαρτημένος. Θέλεις κι άλλο. Και όταν παίρνεις περισσότερο, συνεχίζεις να θέλεις κι άλλο. Λες και πρέπει να ρουφήξεις όλες τις στιγμές, να προλάβεις να ζήσεις μία ζωή σε μία ημέρα, γιατί φοβάσαι το αύριο. Και μέσα στο προσωπικό σου δράμα, δε σε αναγνωρίζεις. Το ζεις τόσο πολύ και τόσο έντονα που χάνεις τον εαυτό σου. Το πρόσωπο που ήσουν πριν να νιώσεις μισός. Έγινες μισός, δεν ήσουν. Έγινες, γιατί έδωσες το μισό σου στον άλλον για να εξαρτηθείς, για να μη μείνεις μόνος, για να μην ερωτευτείς εσένα. Το καλό σε όλο αυτό είναι ότι όσο το βιώνεις στο κεφάλι σου, έχεις περιθώρια να το αναγνωρίσεις, να βάλεις φρένο στη σκέψη σου και να αρχίσεις να ζεις μέρα με τη μέρα.

Το κακό σε όλο αυτό είναι ότι καταλήγεις να νιώθεις πως ζητιανεύεις την αγάπη. Και πράγματι αν αυτό νιώθεις, ισχύει συνήθως. Από εκεί που ήταν ένα πρόβλημα στο κεφάλι σου, μία κατασκευή φαντασιακή, γίνεται πρόβλημα και για τον άλλον που δεν ξέρει τι συμβαίνει στο μυαλό σου, που σου δίνει αγάπη αλλά για σένα δεν είναι αρκετή. Σου χρειάζεται η μοναξιά για να δώσεις την ευκαιρία στον εαυτό σου να ξεκαθαρίσει κάποια πράγματα και για να σε φροντίσεις. Αν δεν είσαι εσύ ο καλύτερός σου φίλος και ο καλύτερός σου σύντροφος, τότε θα νιώθεις μόνος ακόμη και όταν δεν είσαι. Μην πιέζεις αυτά που θέλεις να κρατήσεις. Κάνε τα να θέλουν να είναι δίπλα σου. Ξεκινώντας με σένα.