Αναζητείται περιβαλλοντική συνείδηση

Θυμάστε το «εμείς κι ο κόσμος» που κάναμε στο δημοτικό; Εκείνο το μάθημα που μας εξηγούσε τον κόσμο γύρω μας; Μιλούσε για τη φύση και τα ζώα, την τροφική αλυσίδα και τον καιρό. Μας έκανε την πρώτη μας εισαγωγή στις φυσικές επιστήμες και την πρώτη αναφορά στην ανάγκη να προστατεύσουμε το περιβάλλον. Σήμερα, το λένε «περιβαλλοντική μελέτη» και διδάσκει πάνω-κάτω τα ίδια. Ως μάθημα το έλεγες και λίγο αδιάφορο. Δεν ενθουσίαζε όσο τα καλλιτεχνικά ή η γυμναστική, αλλά δε σου έδινε και τις σκοτούρες των μαθηματικών, οπότε απλά έστεκες εκεί και περίμενες να χτυπήσει το κουδούνι για να πας να παίξεις.

Και κάπως έτσι, πέρασαν τα μαθητικά μας χρόνια. Λίγο ανέμελα στην αρχή, μα πολύ αγχωτικά προς το τέλος τους. Το «εμείς κι ο κόσμος» δεν το σκεφτήκαμε ξανά. Δεν είχαν αποτυπωθεί και πολλά στο μυαλό μας, αν και θα ‘πρεπε. Είναι που οι άνθρωποι έχουμε την τάση να εγκλωβιζόμαστε στο «εμείς» ή ακόμα χειρότερα στο «εγώ» μας και να ξεχνάμε τον κόσμο. Ξεχνάμε τη φύση, τα ζώα, τη Γη. Εδώ ξεχνάμε και τον συνάνθρωπο και μένουμε στα όσα κλείνονται στις πόρτες των σπιτιών μας. Ξεχνάμε ακόμα και τις ίδιες μας τις συναισθηματικές ανάγκες και τις υποκαθιστούμε με υλικά. Ξεχνάμε πως ό,τι βλέπουμε κι ό,τι μας περιβάλλει δεν είναι μόνο δικό μας· είναι παρακαταθήκη των προγόνων μας και δάνειο απ’ τα παιδιά μας. Σαν πολύ δεν ξεχνάμε, τελικά;

Ας θυμηθούμε, λοιπόν. Θυμήσου εκείνα τα ανέμελα καλοκαίρια στη θάλασσα που σου έταζαν ό,τι μπορείς να φανταστείς για να βγεις απ’ το νερό. Θυμήσου που έψαχνες να βρεις όμορφες πέτρες και κοχύλια. Θυμήσου εκείνη την εκδρομή που πήγατε στην Πάρνηθα ή σε κάποια άλλη βουνοκορφή. Γύρνα πίσω και φέρε στα μάτια σου εκείνο το πράσινο που ξεχυνόταν μπροστά σου και σε αιχμαλώτιζε με την έκταση και την πυγμή του να ριζώσει και να θεριέψει σ’ ένα αμιγώς δύσβατο μέρος. Σκέψου εκείνα τα χελιδόνια που έβλεπες να έρχονται την άνοιξη και γέμιζαν τον ουρανό. Θυμήσου εκείνη την αλεπού που ίσα που πρόλαβες να δεις απ’ το αυτοκίνητο ένα βράδυ καθώς επιστρέφατε από έναν επαρχιακό δρόμο. Τα θυμήθηκες; Τώρα πες μου, πώς θα ήταν η ζωή σου χωρίς αυτά;

Πώς θα ήταν η ζωή σου αν δεν υπήρχε καμία φουντωτή ουρά να ξεπροβάλλει και να την αναζητάς στη μέση ενός ταξιδιού; Αν εκείνα τα χελιδόνια δεν έρχονταν ποτέ ξανά; Πώς θα ήταν η ζωή σου αν είχες ανέβει στο βουνό κι αντίκριζες εκεί που υψώνονται έλατα και πεύκα, μόνο μαύρους καμένους κορμούς και τραχιές απ’ τον αέρα πέτρες; Πώς θα ήταν να μην έκανες μπάνιο στη θάλασσα, γιατί τα νερά ήταν μολυσμένα και να μην είχες κοχύλια να βρεις παρά μόνο πλαστικές σακούλες κι άλλα απορρίμματα. Σκέψου να τα συναντήσει όλα αυτά αύριο το παιδί σου. Δεν είναι και πολύ ωραία εικόνα, έτσι;

Αναλογίσου πως 27.000 δέντρα κόβονται ημερησίως για να έχουμε χαρτί υγείας, 1 στα 2 σκουπίδια στα ελληνικά ύδατα είναι πλαστικές σακούλες οι οποίες μαζί με άλλα πλαστικά απορρίμματα σκοτώνουν στους ωκεανούς ετησίως ένα εκατομμύριο θαλάσσια ζώα. Ταυτόχρονα, περίπου 137 είδη ζώων που κατοικούν στα τροπικά δάση εξαφανίζονται ημερησίως. Τα προβλήματα, τα γνωρίζουμε κι ας κάνουμε τα στραβά μάτια. Η αύξηση της θερμοκρασίας της Γης, το λιώσιμο των πάγων, η αποψίλωση των δασών, η εξαφάνιση των άγριων ζώων, η μόλυνση των υδάτων, του αέρα, αλλά και του εδάφους, η τρύπα του όζοντος, η διαχείριση των απορριμμάτων που αυξάνονται ετησίως, είναι μονάχα μερικά απ’ τα μεγάλα προβλήματα.

Μα εσύ ξέρεις τι πρέπει να κάνεις. Μπορείς να αλλάξεις την πορεία του κόσμου. Μπορείς να συμβάλεις θετικά με μικρές κινήσεις. Δε σου ζητάει κανείς να κάνεις περισσότερα απ’ όσα μπορείς. Ζεις και χωρίς πλαστικές σακούλες, ζεις και χωρίς το αυτοκίνητο ή τα τόσα πράγματα που αγοράζεις, ζεις και χωρίς να σπαταλάς το νερό. Χωρίς πλανήτη, όμως, δε ζεις. Φρόντισέ τον. Αν όχι για σένα, για τους επόμενους. Γίνε ένα καλό παράδειγμα και για τους άλλους. Με τις δικές σου μικρές κινήσεις μπορείς να ενδυναμώσεις αυτό που λέμε «περιβαλλοντική συνείδηση». Μπορείς να κάνεις κι άλλους να ενδιαφερθούν για τον κόσμο μας με αρχή τα παιδιά σου ή τους γύρω σου.

Φαντάζομαι πως αν βλέπαμε όλοι από το σπίτι μας πόσο σημαντική είναι η προστασία του περιβάλλοντος, πόσο ουσιαστική είναι για την ίδια μας την ύπαρξη τότε δε θα χρειαζόμασταν κανένα νόμο που να απαγορεύει την πλαστική σακούλα. Ίσως να μη χρειαζόμασταν καν το «εμείς κι ο κόσμος» να θίξει το θέμα. Ίσως να το ξέραμε από μόνοι μας και να φροντίζαμε παιδιόθεν τον κόσμο μας· τη Γη, τον αέρα, το νερό, τα δέντρα και τα ζώα. Ίσως αυτό που μας λείπει δεν είναι μονάχα ένας κάδος ανακύκλωσης, αλλά λίγη παραπάνω συνείδηση, ωστόσο θα χαρώ πολύ να κάνω λάθος. Θέλω να χαρείς κι εσύ όσο με διαψεύδεις.