Hygge: το «ευ ζην» που μας ήρθε από τη Δανία

Πρέπει να ήμουν 10 χρόνων όταν έμαθα την λέξη “cozy” στα αγγλικά και ξετρελάθηκα. Η ιδέα του «ζεστού, άνετου και οικείου» χώραγε σε τέσσερα γράμματα και γέμιζε την παιδική καρδιά μου με άπειρες εικόνες, όλες αποτυπώσεις της θαλπωρής. Φανταστείτε τώρα τη χαρά μου, όταν πριν μερικά χρόνια ήρθα σε επαφή με την “hygge” κουλτούρα των Δανών που λίγο-πολύ εξελίσσει την έννοια του coziness σε κάθε πτυχή της καθημερινότητας! Εννοείται πως το θαύμασα και το ζήλεψα κι εννοείται πως σκέφτηκα ότι κάτι τέτοιο θα μας ωφελούσε όλους!

Προφέρεται «χούγκε» και φημολογείται πως είναι ο βασικότερος λόγος που η Δανία βρίσκεται ανελλιπώς στη λίστα των χωρών με τους πιο ευτυχισμένους κατοίκους. Κατά τον μεσαίωνα στα αρχαία νορβηγικά hygge σήμαινε «προστατευμένος από τον εξωτερικό κόσμο», στη σημερινή της εκδοχή ήρθε μετά τον 18^ο αιώνα και αποδίδει ουσιαστικά το συναίσθημα της οικειότητας, της θαλπωρής, της άνεσης και της ηρεμίας. Για παράδειγμα, «hygge» είναι μια συνάντηση μεταξύ φίλων ή και συγγενών όπου θα πάρουν τον χρόνο τους για να επικοινωνήσουν, να γελάσουν και να περάσουν ήρεμα και όμορφα όχι με την ηδονιστική εκδοχή της «καλοπέρασης», αλλά με την έννοια του «απολαμβάνω τα απλά πράγματα στη ζωή».

Hygge μπορεί να είναι τα άνετα ζεστά ρούχα, τα αρωματικά κεριά ένα χειμωνιάτικο βράδυ, ένα καλό βιβλίο, μια ευχάριστη συνάντηση, μια βροχερή μέρα που θα σε βρει με την κουβερτούλα σου στον καναπέ βλέποντας μια καλή ταινία. Hygge είναι οι μικρές απολαύσεις όπως μια ζεστή κούπα καφέ ή σοκολάτα, ή ένα επιτραπέζιο παιχνίδι με φίλους. Hygge είναι η φιλία, η οικογένεια, το σπίτι σου ή η αγαπημένη σου πιτζάμα. Hygge είναι κι οι καλοκαιρινές διακοπές που τη βγάζεις ήρεμα κι ανέμελα όλη μέρα στην παραλία με το μαγιό, παίζοντας με τα κύματα ή μια ανοιξιάτικη Κυριακή που θα σε βρει για πικ-νικ σε κάποιο δάσος. Δεν μπορείς να το μεταφράσεις με μια λέξη αλλά σίγουρα καταλαβαίνεις τι σημαίνει. Είναι αυτό το συναίσθημα της θαλπωρής, της ξεκούρασης, της απόλαυσης, της οικειότητας, της χαράς και της ασφάλειας. Είναι όλα αυτά μαζί.

Για τους Δανούς, hygge είναι ο τρόπος να «αντέξουν» το χειμώνα- εξάλλου πρόκειται για μια χώρα που η νύχτα κρατά 17 ώρες κατά τους χειμερινούς μήνες. Είναι η δική τους στάση ζωής που τους δένει και τους εξοπλίζει ενάντια στο παγωμένο κι ίσως αφιλόξενο περιβάλλον της χώρας τους αλλά τους επηρεάζει και σε όλη τους την καθημερινότητα. Επιδιώκουν συνειδητά αυτό το lifestyle όλον τον χρόνο, ακόμα κι όταν οι σκοτεινές βροχερές μέρες έχουν παρέλθει κι αυτό γιατί είναι αναπόσπαστο κομμάτι της νοοτροπίας τους. Εντελώς συνειδητά επιλέγουν να ρίχνουν τους ρυθμούς τους για να δημιουργήσουν στιγμές οικειότητας κι απόλαυσης κι αυτό είναι κάτι που δύσκολα συναντά κανείς στον Δυτικό κόσμο, ειδικά τις τελευταίες δεκαετίες.

Όπως θα περίμενε κανείς, λοιπόν, η hygge κουλτούρα έχει αρχίσει να γίνεται μόδα και να «εμπορεύεται» όπως έγινε πριν μερικά χρόνια με το feng shui. Μπορούμε να βρούμε βιβλία σχετικά με το πώς να διακοσμήσεις το σπίτι σου για να είναι πιο hygge, πώς θα αλλάξεις την καθημερινότητά σου για να ζεις hygge. Υπάρχουν ακόμα και διακοσμητικά ή ρούχα που πωλούνται και περιγράφονται με την ίδια αμετάφραστη λέξη. Παρά την εμπορικότητά της όμως, η ουσία αυτής της ιδέας κι αυτό που θα έπρεπε ιδανικά να αρχίσουμε να αφομοιώνουμε είναι η επιδίωξη της σωστής ισορροπίας μεταξύ δουλειάς και προσωπικής ζωής, της ξεκούρασης και του ποιοτικού χρόνου με αγαπημένα πρόσωπα.

Σίγουρα εμείς δεν είμαστε Σκανδιναβοί κι έτσι η νοοτροπία τους να μην μπορεί να βρει εφαρμογή σ’ εμάς απ’ τη μια μέρα στην άλλη, όμως θεωρώ πως θα μας ωφελούσε να το προσπαθήσουμε. Άλλωστε κάτι που σε ευχαριστεί υιοθετείται πιο εύκολα στην καθημερινότητά σου και δε νομίζω πως υπάρχει κανείς που να μην του αρέσει να χουχουλιάζει στον καναπέ ή να απολαμβάνει την παρέα των φίλων του! Είναι θέμα προτεραιοτήτων και μάλλον στερεοτύπων στο πώς αντιλαμβανόμαστε την παύση και τη χαλάρωση. Για εκείνους είναι ευχής έργο, για μας «ένοχη απόλαυση».

Ίσως η διαφορά μας να είναι σ’ αυτό ακριβώς. Εμείς την Κυριακάτικη ραστώνη για παράδειγμα την αντιμετωπίζουμε με μια σχετική συστολή, θεωρώντας πως μένουμε άπραγοι κι οκνηροί γιατί απλώς ξεκουραστήκαμε. Την ίδια κυριακάτικη ραθυμία οι Δανοί την αποκαλούν περήφανα hygge. Αν κατορθώναμε να απενοχοποιήσουμε όλες αυτές τις στιγμές τόσο ώστε να έρχεται η χαλάρωση φυσικά κι ανεπιτήδευτα, ίσως καταφέρναμε κι εμείς να ήμασταν εξίσου ευτυχισμένοι στην καθημερινότητά μας.