Τη βλέπεις να περνάει και της σφυρίζεις. Λες μια-δυο κουβέντες που θεωρείς έξυπνες, μα δεν είναι. Σαχλό κομπλιμέντο, σεξιστικό σχόλιο, πρόστυχες επισημάνσεις. Θαρρείς πως φλέρταρες, θαρρείς πως της ανέβασες το ηθικό, όμως για κείνη δε διαφέρεις πολύ από εκείνον που της κόρναρε χθες περνώντας δίπλα της, κάνοντάς της αισχρές χειρονομίες. Δε διαφέρεις πολύ απ’ την πλειοψηφία του κόσμου που όταν την κοιτάζει βλέπει σ’ αυτήν μονάχα μια εικόνα και την κρίνει γι’ αυτό. Δε βλέπει σ’ αυτήν κανένα απ’ τα κατορθώματά της, δε βλέπει καν την προσωπικότητά της. Βλέπει μια οποιαδήποτε γυναίκα κι όσα αυτός νομίζει πως είναι οι γυναίκες. Έτσι, γενικευμένα∙ όλες ίδιες.
Κι εκείνη το ξέρει, μα δε μιλά∙ και τι να πει; Ώρες-ώρες, δεν ξέρει από πού να αρχίσει. Άλλωστε, η μαμά της τής έμαθε αυτά να τα αγνοεί μέχρι να φύγουν. Αυτήν την τακτική ήξερε, αυτή της μετέφερε, κι ήταν τραγικά λογικό. Πώς λέει κανείς σε ένα κοριτσάκι ότι ο κόσμος έχει φτιαχτεί από άντρες για άντρες; Πώς εξηγείς ότι αν της επιτεθεί κανείς στον δρόμο επειδή «αντιμίλησε», δε θα έχει εκείνη το «πάνω χέρι», κι η ζωή της ίσως πάρει μια πολύ άσχημη τροπή; Και το χειρότερο, τι θα απαντούσε μια οποιαδήποτε μάνα, αν τη ρωτούσαν «Γιατί, μαμά;»;
Όμως δεν είναι πια κοριτσάκι. Έπαψε να ‘ναι κάπου στην εφηβεία της, που συνειδητοποίησε το σώμα της και το πώς το αντιλαμβάνονται οι άλλοι. Στην αρχή πίστεψε πως ίσως και να έχει μια κάποια ισχύ αυτό –η σεξουαλικότητα προσδίδει έναν τύπο δύναμης κι επιβολής–, αλλά κατάλαβε νωρίς πως αυτό δεν αρκεί και δε σε βοηθάει πάντα. Συχνά, δημιουργεί μεγαλύτερα προβλήματα.
Έμαθε να κρατάει τη σεξουαλικότητά της κρυφή. Από άντρες και γυναίκες. Ναι, και γυναίκες. Γιατί εκείνες την έχουν κρίνει πιο σκληρά, αμείλικτα σχεδόν. Τις πιο σκοτεινές της μέρες εκείνες κατηγορεί. Που επέτρεψαν να υπάρξει μια τέτοια καταπίεση, που έμαθαν τις κόρες τους ότι οφείλουν να ‘ναι «καθώς πρέπει» και γαλούχησαν τους γιους τους ως καταπιεστές.
Στα πρώτα ενοχλητικά πειράγματα που είχε δεχθεί, ήθελε να φωνάξει πως θα μπορούσε κάποιος να μιλήσει έτσι στη μάνα του ή στην αδερφή του, όμως δεν μπήκε στον κόπο. Επαναπαύτηκε στη σκέψη πως αν αυτός που την προσέγγιζε έτρεφε αρκετό σεβασμό για τις γυναίκες του περίγυρού του, τότε σίγουρα θα ‘χε επιλέξει μια καλύτερη τακτική -με περισσότερη ευγένεια, σίγουρα. Καμιά φορά, σκεφτόταν πως οφείλεται στο νεαρό της ηλικίας του άλλου, πως δεν ξέρει πώς να την προσεγγίσει ή πως πρόκειται για «πλάκα» -δικαιολογίες που ξέρει καλά πως δύσκολα θα προσέδιδαν σε εκείνη σε αντίστοιχη περίπτωση.
Αυτή τη φορά, όμως, θα αδιαφορήσει συνειδητά, γιατί έχει μάθει πια πως οι άντρες δεν έχουν ιδέα πώς είναι να ‘σαι γυναίκα. Ελάχιστοι αντιλαμβάνονται σε ικανοποιητικό ποσοστό τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει μια οποιαδήποτε γυναίκα. Την παρενόχληση, τον φόβο της παρενόχλησης, την κοινωνική καταπίεση, τη λεκτική αλλά και σωματική βία, τον εξευτελισμό ή την κατακραυγή, αν τολμήσει να απενοχοποιήσει το σεξ. Τα ‘χει ακούσει πολλές φορές κι από διάφορα στόματα. Της έχουν πει πως αυτά είναι υπερβολές, πως «δε σας δέρνουμε κιόλας», πως για τις γυναίκες (στην Ελλάδα) είναι πιο εύκολο γιατί «αυτές επιλέγουν» και ταυτόχρονα, απ’ τις ίδιες φωνές πήρε σάρκα και το «πήγαινε γυρεύοντας».
Απόψε, όμως, σ’ εσένα θα ρίξει ένα βλέμμα γεμάτο υποτίμηση κι αηδία, γιατί αυτό κέρδισες. Θα μείνεις στο μυαλό της ως ένας απ’ τον σωρό και θα σε προσπεράσει. Ακόμα κι αν εσύ όντως έκανες πλάκα, ακόμα κι αν «δεν είχες κακή πρόθεση» –όπως τουλάχιστον διατείνεσαι–, για ‘κείνη έχουν τελειώσει οι δικαιολογίες. Γιατί εκείνη έχει μπουχτίσει από τύπους που θέλουν «η γυναίκα να κρατάει το σπίτι της» και να «μην προκαλεί». Έχει μπουχτίσει από κοινωνικές επιταγές που κρατούν δυο μέτρα και δυο σταθμά.
Θα σε προσπεράσει κι εσύ θα μπορείς ανενόχλητος να συνεχίσεις να νομίζεις ότι δήθεν έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό της. Δεν περιμένει τίποτα περισσότερο από κάποιον που δεν κατανοεί τον αντίκτυπο των λέξεων που χρησιμοποιεί, των κινήσεων που προβαίνει. Θα μπορέσεις να της αποδώσεις όποιο επίθετο σε βολεύει, μα εκείνης δε θα της καίγεται καρφάκι. Εκείνη έχει πια αποφασίσει.
Την ιστορία της δε θα τη γράψεις εσύ ή οποιοσδήποτε άλλος. Θα τη γράψει μόνη της, ακόμα κι αν χρειαστεί να προσπαθήσει δυο φορές σκληρότερα από οποιονδήποτε. Πλέον σε αγνοεί γιατί μπορεί κι όχι γιατί πρέπει ή φοβάται. Σε αγνοεί γιατί δεν έχει λόγο να σου δώσει σημασία. Δεν αποζητά την προσοχή κανενός όταν βγαίνει -μη γελιέσαι απ’ την προσεγμένη της εμφάνιση. Δεν κυκλοφορεί για να αποτελέσει κανενός το οφθαλμόλουτρο ή τη λεία -δεν είναι μήτε έκθεμα μήτε και θύμα.
Είναι απλά ο εαυτός της και θα ‘ναι τυχερός όποιος την δει έτσι ακριβώς. Εσύ που την είδες μονάχα για τη σάρκα της, έχεις χάσει το καλύτερό της μέρος, μα δεν την πονά. Η πολυδιάστατη φύση της –εκείνη που ποτέ δεν είδες– θα την πηγαίνει παρακάτω. Σε καλύτερα, σπουδαιότερα, ουσιαστικότερα. Δεν έχει χρόνο για ‘σένα.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη