Όταν κάποιος αναφέρει τους κάκτους το πρώτο που έρχεται στο μυαλό είναι τα αγκάθια τους, όμως το πιο αντιπροσωπευτικό χαρακτηριστικό των συγκεκριμένων φυτών δεν είναι αυτό. Αν κάτι τα κάνει να ξεχωρίζουν, αυτό είναι η αντοχή τους. Η δύναμή τους να επιβιώνουν με ελάχιστη προσοχή και φροντίδα, με λιγοστό νερό ακόμα και σε υψηλές θερμοκρασίες. Αυτός είναι ο βασικός λόγος που με γοήτευαν αυτά τα φυτά όσο θυμάμαι τον εαυτό μου.
Οι φίλοι-κάκτοι, λοιπόν, μιμούμενοι το συναρπαστικό παχύφυτο, δεν απαιτούν διαρκή αλληλεπίδραση, δε χρειάζονται να είσαι μονίμως κοντά τους με την κυριολεκτική σημασία της λέξης «κοντά». Τους αρκεί να είσαι συναισθηματικά «κοντά», να μοιράζεστε κοινές αξίες, να ανταλλάσσετε όμορφα συναισθήματα κι αυτό όχι απαραιτήτως σε καθημερινή βάση αλλά όποτε τύχει, αν τύχει. Έτσι, κάπως ρευστά, κάπως χαλαρά, εντελώς ανεπιτήδευτα.
Ένας φίλος που χάνεται στον κόσμο του, που μπορεί να μη στέλνει μηνύματα κάθε μέρα ή να μη μιλάει στο τηλέφωνο καθημερινά. Η φιλία που προσφέρει, άλλωστε, δεν έχει να κάνει με το πόσο χρόνο, πόση προσοχή, πόση «εντατική σημασία» θα του προσφέρεις κι οι φίλοι που έχει και κρατάει σαν κόρη οφθαλμού είναι κάπως έτσι κι εκείνοι. Βρίσκονται μήνες μετά, κάποιες φορές ακόμα και χρόνια μετά κι είναι σαν να μην πέρασε μια μέρα. Δεν υπάρχουν πικρίες γιατί «χάθηκαν» γιατί πρακτικά δε χάθηκαν, απλά συνέβη η ζωή στο ενδιάμεσο κι ύστερα τα είπαν και πάλι. Μια φιλία κάκτος αντιπροσωπεύει την αντοχή, την ανεξαρτησία και την ικανότητα να ανθίζει δίχως καμία απολύτως προσπάθεια.
Έτσι, λοιπόν, ο φίλος- κάκτος είναι εκείνος που αν ξεχάσεις τη γιορτή ή τα γενέθλιά του δε θα θυμώσει και δε θα στεναχωρηθεί ιδιαίτερα, το πολύ-πολύ να σε πάρει εκείνος τηλέφωνο για να του ευχηθείς γιατί ήταν εξ αρχής δική του η ανάγκη να λάβει τις ευχές σου εκείνη την ημέρα. Και ξέρει πως δεν είναι όλες οι φιλίες έτσι. Υπάρχουν φιλίες που χρειάζονται ανελλιπή στοργή, φροντίδα, προσοχή. Υπάρχουν και φιλίες ορχιδέες ή μπονσάι. Φιλίες που αν ξεχάσεις να φροντίσεις στην σωστή περιοδικότητα θα αρχίσουν να μαραίνονται, να παραπαίουν και εν τέλει θα λήξουν άδοξα. Οι φιλίες-ορχιδέες είναι διαφορετικές αλλά κι αυτές είναι πολύ όμορφες! Θέλουν τακτική φροντίδα, μέριμνα και περιποίηση. Θέλουν να επενδύσεις περισσότερο χρόνο, περισσότερη ενέργεια για να μπορέσουν να ευδοκιμήσουν κι αυτό είναι λογικό καθώς η ανάγκη για συνέπεια στην επικοινωνία είναι μεγαλύτερη.
Εντάξει, όλα τα πράγματα στη ζωή δεν είναι άσπρο ή μαύρο, αλλά έρχονται σε εκατομμύρια διαφορετικές αποχρώσεις· το ίδιο συμβαίνει και με τις φιλίες. Μπορούμε να πούμε ότι υπάρχουν φάσματα και διαφορετικά εύρη ή πλάτη στο πόση επικοινωνία κι επαφή απαιτείται για την επιβίωσή τους. Κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός, έχει άλλες ανάγκες, άλλα τραύματα, άλλες ανασφάλειες κι ίσως άλλη νοοτροπία ή κουλτούρα. Ομοίως, οι φιλίες που σχηματίζονται μέσα σ’ ένα τόσο ανομοιογενές κόσμο θα διαφέρουν, θα ποικίλουν και θα εναλλάσσονται.
Στα 15 μας είναι πιο πιθανό να απαιτούμε μια φιλία-ορχιδέα και οι κάκτοι να μας φαίνονται πως δεν είναι καν «φίλοι» μας. Στα 30 όμως που αρχίζουν πολλοί και αλλάζουν για παράδειγμα οικογενειακή κατάσταση γιατί όπως είπαμε, η ζωή απλά συμβαίνει, το να γίνεις ένας φίλος-κάκτος ή να μπεις έστω σ’ αυτό το φάσμα, μοιάζει διόλου απίθανο. Είναι που ξαφνικά καλείσαι να αφιερώσεις περισσότερη ενέργεια, περισσότερο χρόνο και προσοχή σε κάτι άλλο: στο παιδί, στον σύντροφο, στην καριέρα, ή ακόμα και στον ίδιο σου τον εαυτό που μέχρι πρότινος αμελούσες κι έτσι οι φίλοι -όσο κι αν τους αγαπάς κι αν τους νοιάζεσαι- πρέπει να δώσουν λίγο χώρο γι’ αυτή σου την ανάγκη.
Σαφώς και δεν μπορεί με όλους να δουλέψει το ίδιο απρόσκοπτα αυτή η εναλλαγή ή ο διαφορετικός τρόπος που εκλαμβάνει και εκφράζει κανείς τη φιλία του, γι’ αυτό συχνά συναντάς μια ομάδα ατόμων που λειτουργούν πάνω-κάτω το ίδιο. Βλέπεις, είναι δύσκολο να είσαι ένας φίλος-ορχιδέα και να σε αντιμετωπίζουν σαν κάκτο. Το μέγεθος της απογοήτευσης που θα νιώσεις, η ματαίωση που θα αισθανθείς θα σε κάνει αργά ή γρήγορα να αποχωρήσεις, να πάρεις αποστάσεις και στο τέλος απλά να βρεις κάποιον που θα «εκπέμπετε στο ίδιο μήκος κύματος».
Ισως όλοι να χρειαζόμαστε έναν φίλο-κάκτο από ένα σημείο κι έπειτα. Κι αν έχεις έναν τέτοιο στη ζωή σου, κράτα τον εκεί γύρω κι άσε του χώρο και χρόνο να αναπνέει, να υπάρχει να ανθίζει. Ίσως να μοιάζει απόμακρος, ίσως να φαντάζει και λιγάκι απαθής αλλά δεν είναι όντως, γι’ αυτό μην τον παρεξηγείς. Αγαπάει το ίδιο, νοιάζεται το ίδιο, απλώ; δεν το εκφράζει το ίδιο συχνά. Είναι φίλος-κάκτος: Κι αν έχει τα αγκάθια του, από μέσα παραμένει η τρυφεράδα.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου