Το θέατρο είναι συναίσθημα

Θέατρο. Σανίδι. Σκηνή. Ξέρεις για τι μιλάω, έτσι; Μιλάω για την έκτη τέχνη. Για εκείνη που αναλαμβάνει την ευθύνη να σε ψυχαγωγήσει, να σε διασκεδάσει, να σε επιμορφώσει. Εκείνη η τέχνη που βλέπεις έναν θίασο να δίνει την ψυχή του μπροστά στα μάτια σου. Η τέχνη που έχει μια και μόνο ευκαιρία να σε κερδίσει ή να σε απογοητεύσει. Το θέατρο είναι ένα δύσκολο στοίχημα, τόσο για σένα που θα επιλέξεις παράσταση για να απολαύσεις όσο και για την ομάδα που την ανεβάζει. Αυτό είναι που κάνει κάθε παράσταση μοναδική. Αυτό κάνει το θέατρο να ξεχωρίζει.

Έχω ευχηθεί άπειρες φορές να είχα έναν σκασμό λεφτά να περνάω έστω ένα βράδυ τη βδομάδα σε μια θεατρική αίθουσα χωρίς να με νοιάζει το κόστος του εισιτηρίου. Άλλωστε, αν δεις πίσω απ’ την τιμή που αναγράφει το απόκομμα του εισιτηρίου σου θα δεις ανθρώπους, θα δεις την προσπάθεια, θα δεις τον κόπο τους κι όχι μια εταιρία παραγωγής του Χόλιγουντ.

Θα δεις μια ομάδα ατόμων που έχουν περάσει άπειρες ώρες πρόβας για να σταθούν σωστά μπροστά σου, για να τονίσουν την κάθε λέξη όπως της αρμόζει και να αγγίξουν κάθε ευαίσθητη χορδή σου. Θα ακούσεις ήχους και μουσικές που δένουν εκπληκτικά με κάθε βήμα, κάθε βλέμμα, κάθε στιγμή κι έναν φωτισμό που συμβάλει στο αποτέλεσμα πότε με τη λάμψη του και πότε με την απουσία του. Θα το δεις μία φορά. Δε θα φωνάξει κανείς: «Λήψη δεύτερη! Πάμε», δε θα ακούσεις την κλακέτα. Είσαι εκεί για να νιώσεις άνευ διακοπών. Είσαι εκεί για να βιώσεις τα συναισθήματα που σου αναπαριστούν. Είσαι εκεί για να βγεις άλλος άνθρωπος.

Αν διαλέξεις κάποιο δράμα θα κλάψεις. Αν διαλέξεις κωμωδία, θα γελάσεις. Αν διαλέξεις πρόζα, θα βρεις κάτι απ’ την καθημερινότητά σου. Για να είναι επιτυχημένη μια παράσταση, δε χρειάζεται απαραιτήτως να είναι κατάμεστη η αίθουσα -εδώ που τα λέμε, οι περισσότεροι επιλέγουν «γνωστά ονόματα» ενώ μια όχι και τόσο ξακουστή θεατρική ομάδα μπορεί να παράγει εκπληκτικό έργο. Για να είναι πετυχημένη η παράσταση, άρα κι η επιλογή σου ως θεατής, πρέπει να έχεις αισθανθεί όσα με κόπο σου προβάλουν. Αρκεί να βουρκώσεις, να χαρείς, να γελάσεις δυνατά, να θυμώσεις, να μειδιάσεις κι εν τέλει, να σκεφτείς.

Η δύναμη του θεάτρου είναι η ίδια του η γύμνια. Δεν έχει μοντάζ ή ειδικά εφέ, δεν έχει φαντασμαγορικά κουστούμια, δεν έχει υπερπαραγωγές ή ειδικά σκηνικά. Είναι όλα απλά κι ευμετάβλητα κατά τη διάρκεια της παράστασης. Μεταξύ μας, δε νομίζω κι ότι χρειάζεται υπερβολές. Χρειάζεται ψυχή· κι αυτό το έχει σε αφθονία. Αυτό και μόνο αρκεί για να γίνεις ένα με την πλοκή, για να ταυτιστείς και να δεθείς με τους ήρωες. Έχει μια ανίκητη αύρα, μια δυναμική που σου επιβάλλεται μέσα απ’ την ερμηνεία και τη χορογραφία. Όλα είναι υπολογισμένα, όλα είναι μελετημένα για να προκαλέσουν τις εντυπώσεις του θεατή ανάλογα με το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.

Είναι πολλές οι παραστάσεις που αγάπησα, σχεδόν όλες όσες είχα τη χαρά και την τιμή να δω. Και νιώθω πως όλες με έκαναν καλύτερο άνθρωπο. Ίσως εκείνη που θα θυμάμαι για πάντα να είναι η «Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου» με τη Νένα Μεντή. Τουλάχιστον έτσι λέω τώρα κι ας την είδα προ τριετίας. Δεν είχε μεγαλειώδη σκηνικά ούτε θίασο. Δεν είχε κουστούμια για Όσκαρ ούτε μπαλέτο. Είχε μουσική. Αληθινή μουσική -ρεμπέτικη, απλή μα συνάμα ουσιώδη. Είχε ερμηνεία. Ερμηνεία άξια βράβευσης. Το θέατρο είναι άμεσο. Ολοκληρωτικό και καθηλωτικό. Δεν έχει ανάγκη από φανφάρες, αλλά από ανθρώπους που θα το αγαπήσουν. Στη σκηνή αλλά και στις θέσεις των θεατών.

Εξάλλου, οι τέχνες, όπως κι όλα τα ωραία πράγματα στον κόσμο, τι θέλουν; Να σταθούν μπροστά σε μάτια που μπορούν να τα εκτιμήσουν. Αν δεν είναι του γούστου σου το θέατρο, δεν πειράζει. Άσ’ το για εκείνους που το αγαπούν και δεν είμαστε λίγοι. Είμαστε αρκετοί, αν και θα ήθελα να ήμασταν περισσότεροι. Πολλοί περισσότεροι. Για να μπορούμε να το στηρίξουμε καλύτερα, για να μπορούμε να συνδράμουμε στην αναγέννησή του και στο ανέβασμα περισσότερων παραστάσεων από περισσότερους καλλιτέχνες.

Άλλωστε, τι είναι ο πολιτισμός αν όχι τέχνες; Και ποια άλλη τέχνη μας ακολούθησε στην εξέλιξή μας καλύτερα, αν όχι το θέατρο; Ποια άλλη τέχνη μπορεί να αναπαραστήσει καλύτερα μπροστά στα μάτια σου, σε απόσταση αναπνοής, αληθινές καταστάσεις κι αληθινά συναισθήματα; Μόνο το θέατρο και γι’ αυτό το λατρεύουμε.