«You are not alone»: Στο Netflix η ιστορία της κοπέλας που βιaστηκε από 5 άνδρες

Ήταν 17 Ιουλίου του 2016, η πρώτη μέρα εορτασμού του Σαν Φερμίν στην Παμπλόνα όταν ένα (ακόμα) κορίτσι έγινε αντικείμενο στα χέρια της αυτοαποκαλούμενης «Αγέλης». Με αυτό το συμβάν ανοίγει μια υπόθεση που θα παρασύρει την ισπανική κοινωνία σε μεγάλες συζητήσεις, αιχμηρές θέσεις, αντιπαραθέσεις, αγώνες, ήττες αλλά και μερικές ανέλπιδες νίκες. Αυτήν την ιστορία πραγματεύεται με ειλικρινή σεβασμό και απερίγραπτη αντικειμενικότητα το ντοκιμαντέρ «You are not alone» στο Netflix.

Κάνοντας μια κριτική στο ντοκιμαντέρ θα έλεγα πως αποτελεί μια αποτύπωση των γεγονότων αποδίδοντας τα πεπραγμένα όσο πιο ουδέτερα μπορεί κι αυτό από μόνο του μοιάζει με βασανιστήριο σε οποιαδήποτε άτομο ευαισθητοποιημένο απέναντι στην έμφυλη βία. Με φόβο να γίνω κλισέ θα πω πως είναι ένα αληθινό θρίλερ να το παρακολουθείς και πως αυτά που θα ακούσεις να εξιστορούνται, βιώνονται σαν κανονικοί σωματικοί πόνοι λόγω της ειλικρινούς τους απόδοσης, αλλά και της ειδεχθούς φύσης του εγκλήματος.

Ένα 18χρονο κορίτσι που πήγε στην Παμπλόνα με έναν φίλο καταλήγει θύμα βιaσμού 5 αντρών. Αυτοί οι άντρες, έμπειροι σε τέτοιες πράξεις όπως αποδείχτηκε στη συνέχεια, κατά την έρευνα της αστυνομίας, αρχικά δήλωσαν πως το θύμα όχι απλά συναίνεσε αλλά «καθοδηγούσε» την πράξη. Όσο εμφανίζονταν κι άλλα στοιχεία, η στάση τους άλλαζε αποσκοπώντας να γυρίσουν με κάθε τρόπο την κοινή γνώμη με το μέρος τους. Με την υπόθεση να περιπλέκεται κάθε λεπτό και περισσότερο και τη δικαίωση του θύματος να μοιάζει ολότελα ανέφικτη, το στομάχι του θεατή δένεται κόμπος, όσο η εξιστόρηση των συμβάντων δημιουργεί άφθονα εσωτερικά διλήμματα κι εγείρει ακόμα περισσότερα ερωτήματα.

Η στάση που θα κρατήσουν κάποιοι, παρακολουθώντας το ντοκιμαντέρ αυτό είναι ξεκάθαρη, πριν καν πατήσουν το play, όμως θεωρώ πως προορίζεται για εκείνους που δε θα την επέλεγαν. Έχοντας δει την ταινία κι έχοντας πάρει λίγο χρόνο για να «κάτσει μέσα μου η θύελλα» πιστεύω πως απευθύνεται σε εκείνους που θεωρούν πως η έμφυλη βία είναι μονάχα ένα μόρφωμα του σήμερα και τίποτα περισσότερο. Με τον τρόπο που περιγράφονται και παρουσιάζονται, τόσο τα στοιχεία, όσο και τα γεγονότα εκείνης της περιόδου, γίνεται κατανοητή η καταστρεπτική επίδραση του victim blaming αλλά και η τάση δαιμονοποίησης του φεμινιστικού κινήματος.

Η υπόθεση της Παμπλόνας δίχασε την ισπανική κοινωνία. Απ’ τη μία εκατομμύρια κόσμου τάχθηκαν στο πλάι του νεαρού κοριτσιού φωνάζοντας και διεκδικώντας τη δικαίωσή του, αναμένοντας οι κατηγορούμενοι να κριθούν από τη δικαιοσύνη στο μέτρο που αρμόζει στις κτηνώδεις πράξεις τους κι απ’ την άλλη υπήρξαν επικριτές. Υπήρξαν άνθρωποι που εντελώς κυνικά επιχειρηματολόγησαν πως το θύμα «δεν ακούγεται να λέει όχι», ότι στην Παμπλόνα εκείνες τις μέρες «πολλοί πηγαίνουν για να κάνουν σ3ξ» και πως απλά «δεν έπρεπε να πάει».

Όπως κατ’ επανάληψη έχουμε δει το θύμα γίνεται κατηγορούμενος στα χέρια της «νομικής εκπροσώπησης» των πραγματικών κατηγορούμενων και κάπου εκεί παίρνει σάρκα ένα βαθύτερο ερώτημα για κάθε νοήμων άτομο: «Σε ποιο σημείο παύει η νομική εκπροσώπηση να είναι προστασία του εναγομένου και γίνεται επίθεση στην προσωπικότητα του ενάγοντα και γιατί»; Κι ύστερα πάντα ακολουθεί αυτό το «Τι ηθική (θα πρέπει να) υπάρχει στην υπεράσπιση ενός κατηγορούμενου και μέχρι πού οφείλει η εκπροσώπηση να φτάνει»; Όμως αυτό που ουσιαστικά θα έπρεπε να μας απασχολεί είναι το «Τι κάνει πραγματικά η Δικαιοσύνη σήμερα;» και «πόσο πίσω είναι τα συνταγματικά μας δικαιώματα»;

Δε θέλω να «σποϊλεριάσω» ακόμα κι αν πρόκειται για γεγονότα που μια απλή αναζήτηση αρκεί για να μάθετε την έκβαση, κι αυτό γιατί μέσα από το ντοκιμαντέρ βρήκα τον εαυτό μου να κλαίει μια από απελπισία, μια από θυμό, μια από συγκίνηση και μια εν μέσω μιας μικρής -κι ίσως όχι επαρκούς- «κάθαρσης». Θέλω να δείτε το ντοκιμαντέρ, θέλω να νιώσετε τα αισθήματά σας να σας κυριεύουν, θέλω να ταυτιστείτε, να δαγκωθείτε, να τρομάξετε, να λυπηθείτε ακριβώς όπως κι εγώ, όπως ίσως όλοι όσοι το έχουν δει μέχρι τώρα. Ας ακολουθήσουμε αυτό το κορίτσι βήμα-βήμα, να νιώσουμε το στέρνο μας να πάλλεται στην κραυγή του «No estas sola» (μετάφραση: Δεν είσαι μόνη) κι ας εμπνευστούμε. Να το δούμε σαν ένα απτό παράδειγμα του τι μπορούμε να κάνουμε, αν καμιά μας δεν είναι μόνη.

ΥΓ: Δε σας κρύβω ότι όσο έβλεπα το ντοκιμαντέρ σκεφτόμουν και μια άλλη νεαρή κοπέλα εδώ στην Ελλάδα. Ήταν 31 Δεκέμβρη του 2021, όταν η Γεωργία πήγε σε ένα πάρτι για να γιορτάσει την αλλαγή του χρόνου.