Έρωτας! Καρδιά και μυαλό σημαδεύονται αριστοτεχνικά κι όλα αρχίζουν. Αδύναμοι και μικροί μπροστά στο μεγαλείο του, προσπαθούμε να αποκωδικοποιήσουμε νοήματα, να επιζήσουμε απ’ την ορμή του, αλλά και να απολαύσουμε τα πριν, τα τώρα και τα μετά.
Συζητάμε μεταξύ μας, συμβουλεύουμε ο ένας τον άλλον κι όταν είμαστε μόνοι, πιάνουμε τα βιβλία και ρουφάμε τις συλλαβές, προσπαθώντας να ζήσουμε ό,τι μας περιγράφεται γλαφυρά, να αναβιώσουμε περασμένα ρομάντζα, να ονειρευτούμε νέα, αλλά και να αποτυπώσουμε στο μυαλό μας καταστάσεις και συμπεράσματα, μπας και βοηθηθούμε, σε ό,τι περνάει ο καθένας από ‘μας.
Ειδικά για τον έρωτα έχουν γραφτεί χιλιάδες βιβλία (όπως και τραγούδια) που προσπαθούν να περιγράψουν συναισθήματα κι εμπειρίες. Μία ελάχιστη, βασική, λίστα –που με πολλή δυσκολία συγκεντρώθηκε, αφού δεν ξέραμε ποιο να πρωτοδιαλέξουμε– είναι η παρακάτω:
1. Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου, του Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε
Έρωτας ανεκπλήρωτος. Μια μυθιστορηματική ιστορία αγάπης σε όλο της το μεγαλείο, που όμως δεν της δόθηκε η ευκαιρία να ολοκληρωθεί, αφού η πρωταγωνίστρια δεν τόλμησε να ρισκάρει και να ζήσει αυτό που η καρδιά της φώναζε. Συναισθήματα στο έπακρο κι η λογική να φέρνει αδιέξοδα, όπου στο τέλος η αποχώρηση του ερωτευμένου Βέρθερου γίνεται με τον πιο τραγικό τρόπο κι η ηρωίδα μένει μ’ ένα μεγάλο κενό που δεν αναπληρώνεται ποτέ!
2. Το Κόκκινο και το Μαύρο, του Σταντάλ
Θέλοντας ο συγγραφέας να ξεπεράσει μία ερωτική απογοήτευση έγραψε ένα αριστούργημα, όπου ο έρωτας αναλύεται με ακραίες τις πιο πολλές φορές καταστάσεις, απ’ τη στιγμή που η σπίθα εμφανίζεται μεταξύ δύο ανθρώπων έως ότου έρθει η απογοήτευση και το ξέφτισμα όλων των συναισθημάτων. Για να φτάσει απ’ τη μία άκρη στην άλλη, μας περιγράφει όλα τα ενδιάμεσα σκαμπανεβάσματα που όλοι έχουμε ζήσει. Οπότε θα έλεγε κανείς πως το κόκκινο (το πάθος για κάποιους) γίνεται στο τέλος μαύρο (κατάθλιψη για τους ίδιους). Και σ’ αυτό το βιβλίο ο έρωτας είναι αλληλένδετος με τον θάνατο.
3. Άννα Καρένινα, του Λέοντα Τολστόι
Μεγαλειώδες μα και μεγάλο σε έκταση μυθιστόρημα, όπου εκτυλίσσονται ταυτόχρονα δύο ιστορίες αγάπης, μ’ αυτή της Άννας Καρένινα να διατηρεί τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Οι αριστοκράτες και τα καθωσπρέπει μιας καταπιεστικής κοινωνίας δεν είναι αρκετά για να συγκρατήσουν τον έρωτα, αφού όλοι παραδίνονται στα αρχέγονα συναισθήματά τους κι οι εξελίξεις είναι καταιγιστικές. Και σ’ αυτό το βιβλίο τα συναισθήματα τιμωρούνται με αυτοθυσίες, κι όχι μόνο.
4. Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας, του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες
51 χρόνια, 9 μήνες και 4 ημέρες μετά το πρώτο σκίρτημα που ένιωσαν οι δύο πρωταγωνιστές, συναντιούνται, αφού έχουν επιζήσει απ’ την αρρώστια της εποχής, και σαν να μην πέρασε μία μέρα είναι έτοιμοι να συνεχίσουν ό,τι σχεδόν δεν είχε ξεκινήσει ποτέ. Ένας αυστηρός πατέρας και το θάρρος που έλειπε απ’ τους χαρακτήρες των ηρώων του βιβλίου στάθηκαν οι αιτίες να καθυστερήσει αυτός ο έρωτας να ανθίσει. Ένα μυθιστόρημα που, όσο σκληρό και να γίνεται σε κάποια σημεία του, μας μαθαίνει πως όταν η σπίθα είναι αληθινή, όταν αυτό που νιώσαμε δεν ήταν φαντασίωση, κι αν η ζωή θέλει, όλα είναι δυνατά.
5. Αλληλογραφία 1936-1940, της Μαρώς και του Γιώργου Σεφέρη
Ένα δίτομο έργο, όπου στον πρώτο μέρος του διαβάζουμε ερωτικές επιστολές μεταξύ του ζευγαριού στο στάδιο της γνωριμίας του αλλά και προ γάμου. Θαυμάζουμε την αλήθεια από καρδιάς γραμμένη κι αποτυπωμένη σε γράμματα, χωρίς να φοβούνται, αμφότεροι, την έκθεση και την ομολογία του έρωτά τους. Στον δεύτερο τόμο, απουσιάζοντας ο συγγραφέας στη Βηρυτό ως μέλος της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στα Ηνωμένα Έθνη για το Κυπριακό, έχουμε να διαβάσουμε πάνω από 200 κείμενα, η αλληλογραφία μεταξύ του ζευγαριού μετά τον γάμο τους. Διαπιστώνουμε πως τα οικογενειακά προβλήματα μα κι οι χαρές είναι τα κύρια θέματά τους. Ο έρωτας, όμως, είναι ακόμη εκεί!
6. Να βλέπεις στον έρωτα, του Χόρχε Μπουκάι και της Σίλβια Σαλίνας
Το αληθινό νόημα του έρωτα δεν είναι να γινόμαστε αυτό που οι άλλοι θέλουν για να μας ερωτευτούν. Έρωτας είναι να δείχνουμε όλες τις πτυχές του «εγώ» μας και να κάνει κι ο άλλος το ίδιο, για να πάρει αυτό το συναίσθημα την υπέρτατη μορφή του κι εμείς να έχουμε την τιμή να το ζήσουμε αληθινά. Αυτό το βιβλίο μας λέει πως μόνο αν δεν κλείνουμε τα μάτια στο πραγματικό, τότε μόνο θα ερωτευτούμε πραγματικά. Το να δείχνουμε ποιοι είμαστε είναι απελευθερωτικό, ειδικά όταν λειτουργεί αμφίδρομα.
7. Έρωτας κι άλλες πολεμικές τέχνες, της Μαλβίνας Κάραλη
Γνωμικά κι όχι μόνο, με την υπογραφή της υπέροχης, αυθόρμητης και καυστικής Μαλβίνας, όπου ο έρωτας, οι σχέσεις, το πάθος κι η ζωή περιγράφονται με τον πιο ουσιαστικό και περιεκτικό τρόπο.
«Δώσε μου έναν άνθρωπο να είναι σαν και ‘μένα, θολός κι ανώριμος, ανολοκλήρωτος και μπερδεμένος, αξεδιάλυτος και σκοτεινός. Για να χορέψω μαζί του. Να παίξω. Να τον καλοπιάσω. Να τον ερωτευτώ. Μέσα απ’ αυτόν να ξαναπλάθομαι απ’ την αρχή. Μέσα απ’ αυτόν να μεγαλώνω.»
Αυτό!
8. Έρωτας, αγάπη κι εξάρτηση, του Γιώργου Πιντέρη
Διδάκτωρ Συμβουλευτικής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Ball State της Ιντιάνα ο συγγραφέας, αναλύει των κωμικοτραγικό κόσμο της ψυχής του ανθρώπου και μας εξηγεί γιατί στην προσπάθειά μας να καταλάβουμε την αγάπη, την εξιδανικεύουμε τόσο που πέφτουμε στην παγίδα –μετά από απογοητεύσεις– να πείσουμε τον εαυτό μας ότι η αληθινή αγάπη δεν υπάρχει. Δημιουργούμε σχέσεις εξάρτησης και στερούμε απ’ τον εαυτό μας το δικαίωμα να αγαπήσει και να αγαπηθεί –ερωτικά– απ’ τους κατάλληλους ανθρώπους, ελεύθερος από φοβίες, προσδοκίες κι ανασφάλειες.
9. Η επιλογή στον έρωτα, του Χοσέ Ορτέγα ι Γκασέτ
Ισπανός συγγραφέας και φιλόσοφος, όπου μέσα απ’ το δοκίμιο αυτό σοκάρει, γιατί μας αποδεικνύει πως αν δεν αναλύσουμε εμάς, ποτέ μα ποτέ, δε θα βρούμε τον ιδανικό, δικό μας, ερωτικό –κι όχι μόνο– σύντροφο. Τι μας ελκύει, πώς επιλέγουμε, πώς παθιαζόμαστε και πώς καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι κάποιος άνθρωπος μας ενδιαφέρει; Μένουμε στο περίβλημα ή είμαστε διατεθειμένοι να καταρρίψουμε τα δικά μας προσωπικά τείχη –που εμείς οι ίδιοι έχουμε υψώσει– για να βρούμε, έστω και για μία φορά, το τέλειο για τα δικά μας μέτρα και σταθμά; Πόσο έτοιμοι είμαστε για όλα αυτά, χωρίς κανείς να μπορεί να προκαταβάλει το «για πάντα»; Πόσο μπορούμε να ταπεινώσουμε τον εγωισμό μας για χάρη του κατάλληλου έρωτα;
10. Ο ερωτευμένος Πολωνός, της Μάρως Βαμβουνάκη
Έχουμε μάθει πως η απόλυτη ευτυχία έρχεται μετά απ’ την απόλυτη δυστυχία. Μπορεί ναι, μπορεί κι όχι. Η συγγραφέας μας ταξιδεύει μέσα από ένα μυθιστόρημα στην ιστορία μιας γυναίκας που θα γνωρίσει τον άντρα που θα τα παρατήσει όλα για χάρη του και θα ζήσει μαζί του το απόλυτο. Βιώνοντας πρώτα την προσωπική της κόλαση, συνειδητοποίησε πως τα ωραία και τα πολύτιμα δεν είναι υλικά. Είναι καταρχάς επιλογή και κατά δεύτερον πολλές μικρές καθημερινές στιγμές με ανθρώπους που κάνουν τα πάντα για να ‘μαστε ευτυχισμένοι ενώ παράλληλα κι εμείς για ‘κείνους μπορούμε να μετακινήσουμε βουνά. Άλλωστε, όπως έχει πει κι η ίδια η συγγραφέας: «Θέλει κουράγιο και ταπείνωση η ευτυχία».
Σ’ όλα τα παραπάνω βιβλία κάθε φορά που τα διαβάζουμε ανακαλύπτουμε και κάτι νέο που θέλουν να μας πουν και μας είχε ξεφύγει.
Ναι, μία ανάγνωση δεν είναι αρκετή!
Συντάκτης: Σοφία Σοφιανίδου
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη
