Μεγάλο πρόβλημα ο τρόπος που επικοινωνούμε, αν επικοινωνούμε τελικά. Είναι ξεκάθαρο άραγε πως, για το αν τελικά θα σε καταλάβει ο άλλος, έχει να κάνει με το πόσο εσύ θα τον βοηθήσεις να καταλάβει; Βέβαια, θα μου πείτε, ξέρεις πόσοι από εμάς εκεί έξω όσο και να προσπαθούμε να γίνουν κατανοητά αυτά που θέλουμε, ζητάμε, περιμένουμε, ελπίζουμε, μισούμε, αντιπαθούμε, τελικά καταφέρνουμε μια τρύπα στο νερό; Συμφωνώ, αλλά η προσπάθεια καλό είναι να μην εγκαταλείπεται ακόμη κι αν πάνε όλα στον βρόντο. Στην περίπτωση που άκρη δε βγει εσείς, τουλάχιστον, κάτι θα έχετε αποκομίσει από όλο αυτό. Ίσως την επόμενη φορά να σταματήσετε την προσπάθεια νωρίτερα, αφού θα δείτε πιο γρήγορα πού πάει η κατάσταση.
Η επικοινωνία δεν έχει να κάνει, μόνο, με τον λεκτικό τρόπο αυτό καθ΄ αυτό. Οι λέξεις συνοδεύονται από τόνο, ύφος, τρόπο και όλο αυτό συνθέτει μια διαδικασία που είτε θα βοηθήσει είτε όχι στο να συνεννοηθούν οι άνθρωποι μεταξύ τους, Οι περισσότεροι, ίσως, περνάμε αδιάφοροι στις ζωές των άλλων αλλά υπάρχουν και κάποιοι που μένουν στη μνήμη μας για κάποιους πολύ συγκεκριμένους λόγους. Άλλος για τον μόνιμο θυμό του, άλλος για την ξινίλα του, άλλος για την αδιαφορία του και όσα και να γράψουμε δε θα είναι αρκετά.
Ένα χαρακτηριστικό κάποιου, όμως, που όχι μόνο μας μένει αλλά τον συνοδεύει σαν μικρό παράσημο είναι η ευγένεια. Ο τρόπος που θα πει κάποιος κάτι -αν είναι ευγενικός- κάνει ακόμη και τους πιο ψυχρούς χαρακτήρες να μη σηκώσουν το φρύδι αν τους απευθύνεις τον λόγο. Δεν είναι όμως όλοι αυθεντικά ευγενικοί. Αυτή η κατηγορία είναι εκείνοι οι τύποι που και στην προσβολή μπορεί και να απαντήσουν με ένα «ευχαριστώ πολύ και στα δικά σας» και να αποχωρήσουν χαμογελώντας. Δύσκολο να κρατάς την ψυχραιμία σου στα ζόρικα αλλά σε ανταμείβει. Στον αντίποδα είναι εκείνοι που ευγενίζουν επιτηδευμένα για να πετύχουν, ίσως, κάποιους σκοπούς ή ακόμη και για να αποφύγουν εκείνους που δε συμπαθούν. Και είναι πάντα κακό αυτό;
Είναι δύσκολο να εντοπίσει κάποιος τις διαφορές ανάμεσα στην αυθεντική και στην επιτηδευμένη ευγένεια αλλά με λίγη προσπάθεια θα δούμε πέντε που καμιά φορά βοηθούν στην αποδόμηση των «ευγενικών» ανθρώπων.
1. «Καλησπέρα. Καλά ευχαριστώ, εσύ;»
Παρατήρησες, ενώ συναντούσες κάποιον στον δρόμο, κι ενώ δεν έχεις ακόμη προλάβει να ρωτήσεις τι κάνει σου απαντάει κι επιστρέφει την ερώτηση κι εσύ μένεις λίγο έκπληκτος αλλά δε θες να το δείξεις κιόλας; Φανερό σημάδι, τις περισσότερες φορές. Ακόμη κι αν δεχτούμε πως γίνεται από κεκτημένη ταχύτητα ή από συνήθεια το να μην προσέχεις τι σου λέει ο συνομιλητής σου είναι το λιγότερο αγένεια. Εκτός αν είσαι κουφός. Εκεί φταίει αυτός που δεν ξέρει τη γλώσσα της νοηματικής.
2. Μόνιμο χαμόγελο
Άνθρωπος που όποτε του μιλάς έχει εκείνο το κλειστό χαμόγελο που συνοδεύεται με ελαφρό κλείσιμο των οφθαλμών και κοιτάει στο υπερπέραν σίγουρα δε μαγεύεται από ό,τι του λες αλλά σαφώς θέλει να σε ξεφορτωθεί μια ώρα γρηγορότερα οπότε παίρνει το βλέμμα της συμπαθέστατης αγελάδας και περιμένει, χωρίς αντίδραση, να τελειώσει το λογύδριό σου. Δηλαδή από το ένα αυτί μπαίνουν και από το άλλο βγαίνουν. Οπότε πάει χαμένο σάλιο το οποίο θα κολλούσε άπειρα γραμματόσημα.
3. «Ναι, ναι»
Αντιλαμβάνεστε πως η παρατεταμένη επανάληψη της καταφατικής αυτής μικρής λεξούλας δύο εξηγήσεις έχει. Είτε ο άνθρωπος που έχουμε απέναντί μας έχει κάνει λοβοτομή είτε μας αντιμετωπίζει επιτηδευμένα ευγενικά για να μπορέσει να πει, ενδεχομένως, τα δικά του.
4. Φοβού τους ευγενικούς και κοπλιμέντα φέροντες
Άνθρωπος που όποτε σε βλέπει έχει κάτι καλό να σου πει ή είναι απελπιστικά ερωτευμένος μαζί σου είτε ευγενικός από υποχρέωση. Και μαθηματικά να το δούμε λέγεται στατιστική και δεν μπορούμε να την ακυρώνουμε ως επιστήμη. Δε γίνεται να ομορφαίνουμε όλο και περισσότερο και δεν είναι δυνατόν να μας πηγαίνουν όλα τα χρώματα κι αρώματα το ίδιο. Κάποιες φορές δεν πετυχαίνει το μαλλί, πώς να το κάνουμε;
5. Μπασακλασαρία η ευγενίζουσα
Καλώς ή κακώς υπάρχουν -ευτυχώς- λίγοι κάποιοι που πιστεύουν ότι το αίμα τους είναι μπλε, ότι μεγάλωσαν στα βασιλικά ανάκτορα και βλέπουν τους υπόλοιπους σαν κοινούς θνητούς που η ζωή τους έβαλε στο σωστό σημείο αφού εκείνοι είναι οι εκλεκτοί. Και αν είσαι εκλεκτός στην πραγματικότητα φαίνεται από το πόσο ταπεινός μπορεί να γίνεις κι ουδόλως από το πόσο πολύ μπορεί το φρύδι σου να σηκωθεί. Στην τελευταία περίπτωση -στην καλύτερη εκδοχή της- είναι επιτηδευμένη ευγένεια. Στη χειρότερη καλύτερα να κόβεις ρόδα μυρωμένα if you know what I mean.
Λίγο ή πολύ όλοι τα έχουμε συναντήσει τα παραπάνω και μετά βεβαιότητας έχουμε κάνει και κάποια από αυτά. Σημασία έχει κάποιος να είναι ευγενικός και αυθεντικός με όση λιγότερη επιτήδευση γίνεται. Κι αν κάποιες φορές η ευγένεια δε βρίσκει ανταπόκριση σημασία έχει να μπορούμε να χαμογελάμε ακόμη και τότε.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου