Δεν είναι όλα άσπρα ή μαύρα

Ζούμε σε έναν κόσμο που μας θέλει να κινούμαστε γρήγορα, αλάνθαστα (κυρίως) κι αποφασιστικά. Με ταχύτητα, τόλμη και θάρρος, έχοντας στο πίσω μέρος του μυαλού μας πως εμείς κάναμε ό,τι καλύτερο μπορούσαμε δεδομένων των συνθηκών κι είμαστε αυτοί που έχουμε δίκιο σε όλα όσα λέμε ή κάνουμε -ή δε λέμε ή δεν κάνουμε. Είτε αυτό έχει να κάνει με διαπροσωπικές σχέσεις είτε με την οδήγηση, ας πούμε.

Κι εντάξει, στην οδήγηση δεν πρόκειται να το αλλάξω ποτέ εγώ προσωπικά. Σας διαβεβαιώνω και σας παρακαλώ να μη με αμφισβητήσετε. Εσείς τώρα, μεγάλοι άνθρωποι είστε και καλείστε να αποφασίσετε υπεύθυνα ο καθένας για τον εαυτό του, αν θα συνεχίσετε να οδηγείτε με τον ίδιο τρόπο που το κάνετε χρόνια, σκεπτόμενοι πάντα αν κινδυνεύετε εσείς, ή οι άλλοι, ή όλοι μαζί.

Στις διαπροσωπικές σχέσεις, όμως, τα πράγματα είναι αλλιώς. Πιο ρευστά, πιο μεταβλητά, σαν από πλαστελίνες φτιαγμένα. Είναι δράση κι αντίδραση. Ξεκινάς σε κάποια –σχετικά– νεαρή ηλικία να φορτσάρεις σε όλα. Έχεις τον κόσμο στα πόδια σου, δικό σου και με επαναστατικές διαθέσεις ν’ αλλάξεις όλα όσα δε σου αρέσουν ή ζορίζουν εσένα και τους ανθρώπους που αγαπάς. Κι αλήθεια το πιστεύεις. Θέλεις και σίγουρα θα τα καταφέρεις, σκέφτεσαι. Κι αγαπάς όλο τον κόσμο. «Θα με καταλάβουν» λες «και θα θέλουν να με βοηθήσουν να αλλάξουμε τα κακώς κείμενα αυτής της πλάσης».

Και μετά ξύπνησες, αγαπημένο μου πλάσμα! Όχι γιατί δεν είσαι ικανός ή δε θέλουν να σε βοηθήσουν οι άλλοι, αλλά γιατί εσύ χάνεσαι στην καθημερινότητα κυρίως κι οι άλλοι έχουν άλλα στο κεφάλι τους. Πιο μικρά, πιο καθημερινά. Δε σκέφτονται όλοι μεγαλεπήβολα. Δεν είναι ανάγκη, άλλωστε, να λειτουργούμε όλοι έτσι.

Μεγαλώνεις (σιγά-σιγά, παιδιά, μη βιάζεστε, να χαρείτε) κι έχεις γνωρίσει ανθρώπους (σχεδόν) όλων των ειδών. Και παρατηρείς στον εαυτό σου αλλαγές που καμιά φορά σε τρομάζουν. Αναρωτιέσαι γιατί δεν τα είχες προσέξει όλα αυτά νωρίτερα και τι στο καλό έγινε και ξαφνικά έφυγε η κουνουπιέρα πάνω απ’ το μικρόκοσμό σου.

Στην αρχή όλοι ήταν καλοί -ειδικά εσύ κι εγώ! Μέχρι αποδείξεως του εναντίου. Εκεί γύρω στα 30 όμως (λίγο πιο πριν, λίγο πιο μετά) κατεβάζεις ταχύτητα, στρίβεις και διαπιστώνεις πως δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα. Δεν είμαστε όλοι καλοί, πώς να το κάνουμε. Όχι πάντα τουλάχιστον! Και φυσικά ίσως κι εγώ, ίσως κι εσύ να είμαστε με τους άλλους, τους κακούς κάποιες φορές.

Κι έχουμε συνέχεια μια καλή δικαιολογία γι’ αυτό. Κάποιος ή κάποια μας πλήγωσε, κάποιος άλλος μας είπε ψέματα με δόλο ή χωρίς (λίγη σημασία έχει), κάπου κάποτε μας την έφεραν πισώπλατα κι έτσι αναγκαστικά γίναμε κακοί γιατί τους άξιζε. Αλλά εμείς είχαμε δίκιο που γίναμε σκυλιά της λύσσας. Οι άλλοι είναι απλώς κακοί ή απατεώνες (ή και τα δυο μαζί) και σίγουρα έχουν άδικο.

Άδικο∙ πόσο άδικη είναι αυτή η λέξη τις περισσότερες φορές και πόσο υποκειμενική σε ό,τι έχει να κάνει με τις ανθρώπινες σχέσεις. Καλό θα ήταν να μην την παίρνουμε τοις μετρητοίς, εκτός αν μιλάμε για φόνο, ληστεία, αρρώστια, θάνατο κι όλα εκείνα τα άσχημα πράγματα που έχει ν’ αντιμετωπίσει πάρα πολύ κόσμος. Γιατί το άδικο είναι απέναντι απ’ το δίκιο και το δίκιο είναι υποκειμενικότατο κι αυτό!

Δεν είναι όλα άσπρα ή μαύρα, λοιπόν, και σας το λέει κάποια που μέχρι πολύ πρόσφατα το πίστευε ακράδαντα. Υπάρχουν τα κόκκινα, τα κίτρινα, τα μπλε και τα χρώματα όλων των ουράνιων τόξων στα χέρια μας. Αρκεί να μάθουμε να τα ξεχωρίζουμε και να τα βλέπουμε. Ναι, να χαιρόμαστε την κάθε στιγμή και να φροντίζουμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε να μας κάνουν. Τουλάχιστον να μην εγκαταλείπουμε την προσπάθεια. Ποτέ! Κι ας αποτυγχάνουμε κάποιες φορές.

Γιατί το καλό το καλούμε κι η μιζέρια φέρνει μιζέρια. Συμφωνώ, δεν είναι όλα ροζ, ούτε καν μπεζ. Όμως δεν είναι κι όλα μαύρα και δεν έχουμε πάντα και παντού μόνο εμείς δίκιο.

Στατιστική λέγεται! Μην ακυρώνουμε ολόκληρη επιστήμη. Please!