Είναι πολλές οι φορές που έχουμε μονολογήσει μήπως αυτό που ζούμε είναι ένα όνειρο. Δυσκολευόμαστε να πιστέψουμε πως είμαστε γεννημένοι για να δουλεύουμε και να πληρώνουμε λογαριασμούς και όλα αυτά να κάνουν παρέα στις ατυχίες, στις απορρίψεις, στα βάσανα και στη μοίρα που έχουμε μάθει να τα ρίχνουμε όλα. Αυτή η καημένη η μοίρα που της έχουμε χρεώσει μόνο τα άσχημα ενώ τα καλά είναι δικά μας επιτεύγματα. Λες και προσάπτοντας τα δύσκολα στη μοίρα παίρνουμε άφεση αμαρτιών για τις δικές μας επιλογές. Επιλογή· έννοια πολυδιάστατη και περίπλοκη. Δηλώνει τη δυνατότητά μας να μπορούμε να διαλέγουμε ανάμεσα σε πρόσωπα, πράγματα, πράξεις, αποφάσεις και τόσα πολλά άλλα ενώ ταυτόχρονα η κάθε μία επιλογή μας μπορεί να παίξει -ή και όχι- καθοριστικό ρόλο στην έκβαση της προσωπικής πορείας του καθενός. Όλα κρίνονται εκ του αποτελέσματος και τελικά μόνο η ιστορία μπορεί να δείξει αν πράξαμε σωστά.
Αυτό που εμείς αποκαλούμε μοίρα και επιλογή, στο Μάτριξ το είδαμε σαν μπλε και κόκκινο χαπάκι. Εκείνα που ο Μορφέας έδειξε στον Νίο και του ζήτησε να διαλέξει ανάμεσα στην ελεύθερη βούληση και στο πεπρωμένο. Κι εκείνος διαλέγει αυτό που όλοι ονειρευόμαστε και λίγοι τολμούμε. Ήταν όμως αυτή του η απόφαση, τελικά, που έφερε την πολυπόθητη απελευθέρωση της Ζάιον και της ανθρωπότητας ολόκληρης από τις μηχανές που τόσο πολύ καταδυνάστευαν τον άνθρωπο έχοντας τον υποχείριο και προσπαθώντας να τον πείσουν πως η ζωή μέσα στο Μάτριξ είναι καλύτερη;
Και στις τρεις ταινίες οι μηχανές κυνηγούν εκείνους που τόλμησαν να αποσυνδεθούν και που προσπαθούσαν να ζήσουν έξω από τα κατεστημένα και όσα φαινόντουσαν «φυσιολογικά». Εμφανιζόντουσαν σαν λάθη του συστήματος και έπρεπε με κάθε τρόπο να εξαλειφθούν. Κάτι σαν ιοί που χαλούσαν τα καλώς καμωμένα κοινωνικά συστήματα. Και πόσο παράξενο που οι Πράκτορες ήταν όλοι ίδιοι. Ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δώσουμε και στο γεγονός που ακόμη και όταν άγγιζαν κάποιον «ελεύθερο» άνθρωπο τον μεταμόρφωναν αυτομάτως σε ομοίωμα τους και όχι μόνο καθ’ εικόνα.
Η τριλογία του Μάτριξ προσπαθεί να μας μεταφέρει σε έναν παράλληλο κόσμο όπου με παραβολές προσπαθεί να προσομοιώσει την καθημερινότητά μας με έναν φανταστικό κόσμο, εκείνον που ελέγχεται από τεχνητή νοημοσύνη η οποία έφτασε στο σημείο να σκέφτεται, να πράττει και να ενεργεί καθ’ εικόνα και ομοίωση του ανθρώπου. Ναι, εκείνου του πλάσματος που κρατάει καλωδιωμένο σε ένα σύστημα που δε θέλει να επιλέγει. Το πώς θα ερμηνεύσει κάποιος το story των ταινιών έγκειται στην προσωπικότητά του, στις αναζητήσεις του και στο πόσο πολύ θέλει να έχει τον έλεγχο της ζωής του, όσο μπορεί.
Το Μάτριξ είναι ο κόσμος που ζούμε. Φορτωμένος με υποχρεώσεις που κάποιοι αποφάσισαν πως πρέπει να έχουμε, με μανίες καταναλωτικές που γίνονται εξαρτήσεις κι εμείς, σχεδόν, υπνωτισμένοι ακολουθούμε την πεπατημένη αφού το κάνουν οι πολλοί. Ο Μορφέας είναι η αφύπνιση. Είναι εκείνη η στιγμή ή ο άνθρωπος που βοηθάει κάποιους από εμάς να διακρίνουμε την αλήθεια και πρέπει να διαλέξουμε αν θα ζούμε όπως οι πολλοί ή αν θα χαράξουμε δικό μας μονοπάτι. Ο Νίο είναι ο Ένας και κάποιοι θα τον παρομοίαζαν με τον θρησκευτικό ή πολιτικό ή κοινωνικό σωτήρα που περιμένουμε όλοι να μας σώσει. Η Τρίνιτι είναι η αγάπη που όλοι θέλουμε και όλους μας επηρεάζει κι όπου στο όνομα αυτής θα κάναμε τα πάντα. Η Προφήτης είναι οι επιρροές. Καλές ή κακές κανείς δε ξέρει αφού το κατά πόσο όλα και όσοι μας επηρεάζουν εξαρτάται, στο τέλος, μόνο από εμάς.
Μπορεί οι άνθρωποι στις ταινίες αυτές να μην είχαν διαλέξει μόνοι τους την καλωδίωση σε ένα ψεύτικο σύμπαν αλλά δεν είμαστε και σίγουροι πως όλοι θα διάλεγαν την ελευθερία της επιλογής αν τους δινόταν η ευκαιρία. Δύσκολο πράγμα να δημιουργείς εσύ τον δικό σου δρόμο πέτρα-πέτρα και εύκολο να χώνεσαι σε ένα σύστημα που σε θέλει ρομποτάκι. Αν δεν αντέχεις να είσαι υπεύθυνος για τις πράξεις σου μείνε στο Μάτριξ. Θα είσαι καλά και θα κάνεις και τους άλλους καλύτερα. Αν μπορείς να δεις, όμως, πέρα από το προφανές θα διαπιστώσεις ότι όλα τα ρίσκα του κόσμου εμπεριέχουν ισόποσες δόσεις επιτυχίας και αποτυχίας. Και αυτό είναι που ονομάζουμε ζωή.
Είτε διαλέξεις το κόκκινο χάπι είτε το μπλε να θυμάσαι πως ακόμη κι εκεί επέλεξες. Οπότε τα ρέστα να τα ζητάς μόνο από σένα και από κανέναν άλλον. Γιατί όπως λέει και ο Μορφέας : «Υπάρχει διαφορά στο να ξέρεις το μονοπάτι από το να το περπατήσεις». Και αν πάρεις την απόφαση να το διαβείς να θυμάσαι πώς «σε καλωσορίζουμε στην έρημο της μοναξιάς».
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου