Θα μπορούσατε ποτέ να φανταστείτε πως τα σύγχρονα πτηνά κατάγονται από τους μακρινούς δεινόσαυρους; Σας μοιάζει μια τέτοια υπόθεση μάλλον αδιανόητη; Και όμως… Σπάνιο εύρημα Κινέζων και Βρετανών επιστημόνων οδηγεί στην εν λόγω διαπίστωση σε σχέση με την καταγωγή των σημερινών πτηνών.
Το εύρημα αυτό δεν είναι άλλο από ένα πλήρως ανεπτυγμένο και τέλεια διατηρημένο έμβρυο δεινοσαύρου, που εντοπίστηκε μέσα σε ένα απολιθωμένο αυγό, το οποίο βρισκόταν επί μια ολόκληρη δεκαετία ξεχασμένο στην αποθήκη τού μουσείου Yingliang Stone Nature History στην Κίνα. Το μοναδικό αυτό απολίθωμα είχε ανακαλυφθεί ήδη από το 2000 στην Ganzhoo, αλλά παρέμεινε για χρόνια ξεχασμένο σε μια αποθήκη, με τη σημασία του να μην έχει γίνει αντιληπτή νωρίτερα.
View this post on Instagram
Το έμβρυο ονομάστηκε «μωρό Yingliang», παίρνοντας το όνομά του από το όνομα του μουσείου στο οποίο βρέθηκε. Είναι ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα και ολοκληρωμένα έμβρυα δεινοσαύρων που έχουν βρεθεί ποτέ. Όπως αναφέρει ο συγγραφέας τής σχετικής μελέτης, καθηγητής Steve Brusatte αλλά και η παλαιοντολόγος σπονδυλωτών Fion Waisum Ma, που επίσης συνυπογράφει την έρευνα, η ηλικία τού εμβρύου υπολογίζεται μεταξύ 66 και 72 εκατομμυρίων ετών, το έμβρυο εκτιμάται πως είναι γύρω στα 27 εκατοστά και το αυγό μέσα στο οποίο βρίσκεται είναι 18 εκατοστών. Οι επιστήμονες που συνέταξαν την έρευνα εκτιμούν πως το έμβρυο ανήκει σε μια κατηγορία σαρκοβόρων φτερωτών δεινοσαύρων χωρίς δόντια. Το συγκεκριμένο είδος (δίποδοι οβιραπτορόσαυροι), που ανήκε στο γένος των θηρόποδων έζησε στην Ασία και τη Βόρεια Αμερική πριν από περίπου 66 – 100 εκατομμύρια έτη (περί το τέλος της Κρητιδικής περιόδου).
Γιατί όμως αυτό το εύρημα είναι τόσο σπάνιας σημασίας σχετικά με την εξέλιξη των ειδών; Όπως εξηγούν οι επιστήμονες – συγγραφείς τής έρευνας που δημοσιεύτηκε στο iScience, η στάση τού εμβρύου μέσα στο αυγό του, αποκαλύπτει μια απίστευτη σχέση των μακρινών αυτών φτερωτών πλασμάτων με τα σημερινά πτηνά. Όπως επισημάναμε ήδη, το απολιθωμένο έμβρυο βρισκόταν στο στάδιο ακριβώς πριν την εκκόλαψη. Σήμερα γνωρίζουμε πως τα πτηνά λίγο πριν εκκολαφθούν επιδίδονται σε κάποιες κινήσεις εντός τού αυγού, ώσπου να λάβουν αμέσως πριν την εκκόλαψή τους μια πολύ συγκεκριμένη και χαρακτηριστική στάση (το δεξί φτερό τοποθετείται πάνω από το κεφάλι τους, το κεφάλι στην κοιλιακή τους χώρα, με το ράμφος τους να στοχεύει την αμβλεία κοιλότητα στο εσωτερικό του αυγού, τα πόδια τους μένουν ανοιχτά στην κάθε πλευρά του σώματος και η πλάτη τους κουλουριασμένη). Αυτός ο προσανατολισμός (αναδίπλωση) τού πτηνού το βοηθά να σπάσει το αυγό την κατάλληλη στιγμή από το εσωτερικό του, με το κεφάλι. «Αν αποτύχουν να πάρουν αυτή τη στάση (τα πτηνά), αυξάνεται η πιθανότητα του θανάτου, καθώς είναι λιγότερο πιθανό για το πουλί να σπάσει επιτυχώς το αυγό», επισημαίνει η Fion Waisum Ma.
Το απολιθωμένο αυτό έμβρυο του οβιραπτορόσαυρου, έχει υιοθετήσει, όπως με έκπληξη διαπίστωσαν οι ερευνητές, την ίδια ακριβώς στάση, γεγονός που υποδηλώνει ότι το εν λόγω φαινόμενο εξελίχθηκε πιθανότατα για πρώτη φορά στους αρχαίους προγόνους των σύγχρονων πτηνών, τα θηρόποδα. Ο καθηγητής Steve Brusatte αναφέρει χαρακτηριστικά επ’ αυτού, «αυτός ο μικρός προγεννητικός δεινόσαυρος μοιάζει ακριβώς με ένα μωρό πουλί κουλουριασμένο στο αυγό του. Αυτό είναι ακόμη μεγαλύτερη απόδειξη ότι πολλά χαρακτηριστικά των σημερινών πτηνών εξελίχθηκαν για πρώτη φορά στους προγόνους τους, τους δεινόσαυρους».
Όπως τονίζουν οι επιστήμονες που συνέταξαν την έρευνα, το γεγονός πως αυτό το εύρημα είναι το μοναδικό δείγμα τού είδους που οδηγεί σε συγκεκριμένες διαπιστώσεις σχετικά με την καταγωγή των σύγχρονων πτηνών από τους δεινοσαύρους, εμποδίζει την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων. Ωστόσο, η έρευνα αυτή μπορεί να αποτελέσει σημαντική βάση και αφετηρία για περαιτέρω μελέτες πάνω στο συγκεκριμένο επιστημονικό πεδίο. Η έρευνα – μελέτη τού iScience καταλήγει λοιπόν στα ακόλουθα “Παρότι οι σχέσεις μεταξύ του αναδιπλώματος και της εκκόλαψης είναι αβέβαιες για τα εξαφανισμένα θηρόποδα […] αυτό το νέο εξαιρετικό απολιθωμένο έμβρυο υποδηλώνει ότι ορισμένες πρώιμες αναπτυξιακές συμπεριφορές (πχ. αναδίπλωση) που συχνά θεωρούνται αποκλειστικές μεταξύ των πτηνών, μπορεί να έχουν βαθύτερες ρίζες στην καταγωγή των θηρόποδων, όπως έχει ήδη παρατηρηθεί με άλλα χαρακτηριστικά της αναπαραγωγής (π.χ., οι δεινόσαυροι-γονείς που επωάζουν φωλιές αυγών).”
Για όποιον ενδιαφέρεται να διαβάσει περισσότερα για τους αρχαίους προγόνους των πουλιών, μπορεί να επισκεφθεί τον σύνδεσμο, όπου υπάρχει διαθέσιμη ολόκληρη η επίσημη μελέτη τής ερευνητικής ομάδας.
Συντάκτης: Πετράννα Ανθεαράκη
