Δε γνωρίζω αν είσαι και εσύ από τα άτομα που τους αρέσουν οι μεγάλες βόλτες, οι ατελείωτοι περίπατοι και τα ήσυχα ποτά. Εγώ πάντως έχω αυτήν τη μανία, να παρατηρώ τους άλλους, τον τρόπο που μιλάνε, που γελάνε, που συμπεριφέρονται. Τον τρόπο που θα αντιδράσουν στα ακούσματα και κυρίως, τον τρόπο που θα μιλήσουν για τον εαυτό τους.
Γιατί ο άνθρωπος όταν δε σε ξέρει καλά, θα δουλέψει υπερβολικά το «φαίνεσθαι» κι όχι το «είναι» του. Φαίνεσθαι και είναι. Δύο λέξεις τόσο απλές, αλλά τόσο δυνατές ταυτόχρονα. Δεν είναι λίγοι αυτοί που ξελογιάστηκαν από το ένα ή εντυπωσιάστηκαν από το δεύτερο. Οι δύο αυτές έννοιες είναι που αντιπροσωπεύουν το χαρακτήρα. Οι δύο πλευρές του λοιπόν, και τα δύο πιο απόκρυφα σημεία που δημιουργούν τον άνθρωπο. Άλλο λοιπόν το φαίνεσθαι σ’ έναν άνθρωπο και άλλο το είναι. Δε θα σου εμπιστευθεί κανένας το μέσα του εύκολα, μα το περιτύλιγμα στο πλασάρει δίχως δισταγμό.
Όλα για μια εικόνα δε γίνονται; Γι’ αυτό που θα αντικρίσουν οι άλλοι. Κάπου εκεί λοιπόν, μεταξύ των ονειροπόλων, των τολμηρών και των γλετζέδων, θα δεις κάποιους να μιλάνε δυνατά. Να κατακρίνουν οτιδήποτε θεωρείται ανήθικο ή όπως θα σου πουν «δεν είναι καθώς πρέπει» και όχι, αυτό δεν είναι απότοκο μιας άλλης εποχής, είναι επιλογή και στάση ζωής.
Είναι αυτοί οι σοβαροφανείς τύποι που μοιάζουν να τα κάνουν όλα με τρόπο σωστό και μέτρο το «καθώς πρέπει» για τον κύκλο τους. Φροντίζουν τον τρόπο που θα ντυθούν, θα φερθούν και θα μιλήσουν για να μην έχει κάτι να πει ο κοσμάκης. Τους ξέρεις και εσύ κι εγώ και όλοι μας. Είναι οι τέλειοι σε όλα, οι άπιαστοι και οι ιδανικοί. Οι κυριλέ και οι δήθεν, που κυκλοφορούν με αέρα αλλιώτικο.
Δεν έχεις τίποτα να ζηλέψεις από ανθρώπους τέτοιας λογής. Ούτε την ζωή τους ούτε το κύρος τους. Γιατί πολύ απλά κρύβουν πίσω από την μάσκα αυτού του τέλειου, ένα εσωτερικό εντυπωσιακά διαφορετικό. Γιατί αν μπορέσεις να ρίξεις μια ματιά κλέφτη πίσω από την πόρτα τους, θ’ αντικρίσεις καταστάσεις που ταιριάζουν σε ρωμαϊκά συμπόσια σαν αυτά του Λούκουλου.
Δεν είναι λίγοι οι κοινωνιολόγοι που ασχολήθηκαν με θεωρίες σαν κι αυτήν. Όταν η αυλαία πέφτει, τα πράγματα βαίνουν αντίστροφα και τελείως διαφορετικά. Ονόμασαν το φαινόμενο αυτό «κοινωνική εικόνα».
Από την άλλη πλευρά, ειδικοί της ψυχολογίας έχουν ασχοληθεί με άτομα τέτοιου τύπου. Άτομα δηλαδή που όταν παύουν να συνυπάρχουν με κόσμο και περνάνε στα ενδότερα απελευθερώνουν έναν εαυτό άλλο, διαφορετικό και καθόλου καθώς πρέπει. Δεν έχεις ακούσει πως στα μεγαλύτερα σαλόνια γίνονται τα μεγαλύτερα όργια; Και δεν έχει να κάνει μόνο με το σεξ, αλλά με τη γενικότερη συμπεριφορά τους.
Σύμφωνα λοιπόν με την ψυχολογική σκοπιά, ψυχές σαν και αυτές όπου είναι αναγκασμένες να κρατάν τους τύπους και τις συμπεριφορές αυτές, είτε επειδή το διάλεξαν και δεν μπορούν να το αλλάξουν, είτε επειδή κάποιοι άλλοι τους το επέβαλαν, όταν ξεφεύγουν από τον κοινωνικό περίγυρο, τείνουν να δρουν τέρμα αντίθετα.
Βγάζουν προς τα έξω συμπεριφορές που τόσο καιρό κρατούσαν μέσα τους, απελευθερώνονται και μετατρέπονται έστω και στιγμιαία σ’ αυτό που το υποσυνείδητο τους λαχταρά. Αλλάζουν για να μπορέσουν να βγάλουν όλες τις ορμές που κρύβουν μέσα τους, να μπορέσουν να ολοκληρώσουν τις οποίες επιθυμίες τους, είτε ψυχικά, είτε σωματικά.
Δημιουργούν έτσι μία κατάσταση ισορροπίας ανάμεσα στις επιθυμίες που προβάλλει το υποσυνείδητο και στις υποχρεώσεις που επιβάλλει ο κύκλος τους. Μια κατάσταση ιδιάζουσα και ίσως λίγο νοσηρή αλλά απόλυτα υγιής για αυτούς. Μια αντίδραση είναι, μια αντίδραση στη καταπιεσμένη κατάσταση που υποβάλλονται καθημερινά. Φέρονται με τρόπο σχεδόν απάνθρωπο όταν εμφανίζουν αυτό τον άλλο εαυτό τους, τον κρυμμένο καλά από τον έξω κόσμο.
Γίνονται σκληροί και βίαιοι γιατί πιστεύουν ότι τους χρωστάει η ζωή επειδή κάνουν πάντα το σωστό. Κανείς δεν τους χρωστά και κανένας δεν πρέπει να πληρώσει. Οι ίδιοι πρέπει να ξυπνήσουν και να ζήσουν όπως πραγματικά αξίζει να ζεις.
Επιμέλεια Κειμένου Θεοδόσιου Ραβανού: Σοφία Καλπαζίδου