Οι ψυχικές διαταραχές αδιαμφισβήτητα ταλαιπωρούν χιλιάδες ανθρώπους παγκοσμίως, αφού σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας πάνω από το 1/3 των ανθρώπων στις περισσότερες χώρες αναφέρουν προβλήματα ψυχικής υγείας σε κάποια φάση της ζωής τους, τα οποία ταιριάζουν στα κριτήρια διάγνωσης ενός ή περισσότερων από τις συχνότερες ψυχικές διαταραχές. Πάμε να δούμε κάποια στοιχεία σχετικά με τη «Σύνθετη διαταραχή μετατραυματικού στρες» και την «Οριακή διαταραχή προσωπικότητας»;
Η «Σύνθετη διαταραχή μετατραυματικού στρες» ή “Complex post-traumatic stress disorder” (C-PTSD), αποτελεί μια απ’ τις πιο δύσκολα αντιμετωπίσιμες διαταραχές. Συνήθως περνάει απαρατήρητη και αδιάγνωστη και τα άτομα που πάσχουν από αυτή μπορεί να ταλαιπωρούνται όλη τους τη ζωή και να χαρακτηρίζονται πολλές φορές ως ιδιότροπα ή παράξενα.
Η C-PTSD προκαλείται συνήθως από ένα συνεχιζόμενο τραυματικό γεγονός, από μια σειρά τραυμάτων ή από παρατεταμένες τραυματικές εμπειρίες που κάνουν το άτομο να νιώθει παγιδευμένο, να μην έχει τον έλεγχο της ζωής του και να θεωρεί πως είναι αδύνατο να ξεφύγει. Κάποιες πιθανές αιτίες γι’ αυτό μπορεί να είναι η εμπειρία μια φυσικής καταστροφής, μιας κρίσης ή ενός δυστυχήματος, η εμπειρία πολέμου, ο συνεχής εκφοβισμός, η απώλεια κάποιου αγαπημένου προσώπου, η συνεχιζόμενη κακοποίηση ή η παραμονή σε μία κακοποιητική σχέση.
Ένας άνθρωπος παρουσιάζει συμπτώματα C-PTSD αμέσως μετά το τραυματικό γεγονός, οπότε και η συμπεριφορά του αλλάζει εντελώς. Λόγω του ότι έχει μνημονικές αναλαμπές του γεγονότος (flashbacks), το αναβιώνει και απορυθμίζεται συναισθηματικά. Αγχώνεται, βιώνει αυπνίες, αλλαγές στη διατροφή του, του δημιουργούνται νέες φοβίες -μέχρι και αυτοκτονικές τάσεις σε κάποιες περιπτώσεις.
Οι άσχημες σκέψεις τον καταβάλουν και νιώθει μονίμως θυμωμένος, απελπισμένος, ότι δεν μπορεί να διαχειριστεί τα συναισθήματά του. Βλέπει πως διαφέρει από τους άλλους και δυσκολεύεται ή αποφεύγει να δημιουργήσει φιλίες ή πιο στενές σχέσεις. Αισθάνεται χαμένος και αποκομμένος από τον εαυτό του, μπορεί να θυμώσει ή να ξεσπάσει σε κλάματα ανά πάσα στιγμή, να νιώσει πως δεν τον αγαπούν ή πως δεν είναι αρκετά καλός για τους άλλους. Γι’ όλους αυτούς τους λόγους, απομονώνεται για να μην αποκαλυφθεί η προβληματική του συμπεριφορά. Με τη βοήθεια ειδικού αλλά και με τη συμπαράσταση των οικείων του, ένα άτομο με C-PTSD μπορεί να βρει τους τρόπους εκείνους με τους οποίους θα καταφέρει να τη διαχειριστεί, ώστε να επανέλθει στους φυσιολογικούς ρυθμούς ζωής και να γίνει και πάλι λειτουργικός στις σχέσεις του.
Η «Οριακή διαταραχή προσωπικότητας» ή “Borderline personality dirorder” (BPD) χαρακτηρίζεται από υπερβολική αστάθεια των συναισθημάτων, της διάθεσης και της συμπεριφοράς των ατόμων που πάσχουν από αυτή. Επικρατεί δηλαδή ένα χάος μέσα τους που επηρεάζει άμεσα και τον περίγυρό τους. Βρίσκονται στο μεταίχμιο νεύρωσης και ψύχωσης και μπορεί να εκδηλώσουν παρορμητικότητα, έντονο θυμό ή δυσκολία ελέγχου του, ενώ παρατηρούνται συχνές εκδηλώσεις οργής και επανειλημμένοι διαπληκτισμοί, αισθήματα κενού και ανίας, αυτοκτονικές πράξεις, μέχρι και αυτοτραυματισμοί.
Οι σχέσεις ενός οριακού είναι ιδιαίτερα ασταθείς, συγκρουσιακές και θυελλώδεις, αφενός λόγω της χαοτικής του συμπεριφοράς, αφετέρου διότι τα άτομα αυτά τείνουν να εξιδανικεύουν κάποιον αμέσως μόλις τον γνωρίσουν, αλλά να τον υποτιμούν πολύ σύντομα, κυρίως αν δε λάβουν την προσοχή που ζητούν. Διακατέχονται επίσης από αισθήματα εγκατάλειψης, θεωρώντας τους εαυτούς τους «κακά άτομα» και για να αποφύγουν την εγκατάλειψη οδηγούνται σε ακραίες αντιδράσεις αυτοτραυματισμού. Το να ζεις με ένα άτομο με οριακή διαταραχή προσωπικότητας είναι συχνά ιδιαίτερα εξαντλητικό για τα οικεία πρόσωπα, τα οποία πολλές φορές κρίνεται απαραίτητο να λαμβάνουν την ανάλογη υποστήριξη για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν.
Οι ψυχικά ασθενείς συνάνθρωποί μας αποτελούν ένα πολύ ευάλωτο και ευαίσθητο κομμάτι της κοινωνίας μας που χρειάζεται αποδοχή και φροντίδα. Καλό θα ήταν εμείς που τυχαίνει να έχουμε πρόσβαση στο διαδίκτυο, να μη βγάζουμε μόνοι μας συμπεράσματα και διαγνώσεις για ψυχικές διαταραχές πριν συμβουλευτούμε ειδικούς.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.