Το ωτοστόπ εκφράζει τη φιλοσοφία μιας ολόκληρης γενιάς

Το hitchhiking, γνωστό και ως ωτοστόπ, μπορεί στο μυαλό των περισσότερων millennials να είναι μια διαδικασία που κάθε άλλο παρά δημοφιλής μπορεί να θεωρηθεί. Αυτό όμως που τείνει να μην αναγνωρίζεται και τόσο συχνά, είναι πως κρύβει τη φιλοσοφία μιας ολόκληρης γενιάς. Στη σύγχρονη εποχή μεγαλώνουμε με τον ψίθυρο της μάνας στο αφτί μας να μας επισημαίνει να μην εμπιστευόμαστε ξένους, να μην τους μιλάμε και φυσικά να μην μπαίνουμε στα οχήματά τους. Κι ενώ η ανησυχία της μητέρας είναι κάτι διαχρονικό που φαίνεται να μην το ακουμπούν τα χρόνια, υπήρχε μια εποχή που το να γνωρίζεις, να μιλάς και να ταξιδεύεις με αγνώστους δεν ήταν απλώς σύνηθες αλλά θεμιτό, παρά τους κινδύνους που σαφώς κρύβουν αυτής της φύσεως οι μετακινήσεις.

Μιλάμε για την Αμερική του 1970. Το κλίμα που επικρατούσε άμα έφερε έναν τίτλο πιθανότατα να ήταν «Ελευθερία». Η αναζήτηση της προσωπικής και συλλογικής ελευθερίας ήταν εμφανέστατη στα κινήματα του τότε, όπως και στον τρόπο ζωής των περισσότερων νέων. Αγώνες για τα δικαιώματα των τότε μειονοτήτων, όπως οι γυναίκες, οι έγχρωμοι και οι ομοφυλόφιλοι γίνονται όλο και πιο έντονοι. Παράλληλα δημιουργείται και αντιπολεμικό κίνημα, κατά των εντάσεων που συνεχίζονταν ακόμη στο Βιετνάμ. Η νεολαία ακολουθεί και αυτή τα βήματα των hippies που προηγήθηκαν, όχι μόνο μέσω των διαδηλώσεων και των πορειών, αλλά και στην προσωπική τους σκοπιά απέναντι στη ζωή. Οι πειραματισμοί με ουσίες, η εξερεύνηση του έρωτα, της μόδας και της μουσικής δεν είναι οι μόνοι τομείς στους οποίους η ανάγκη για ελευθερία, η ανοιχτή ιδεολογία που αναδείχθηκε από τους hippies, γίνεται ξεκάθαρη. Η νέοι θέλουν να εξερευνήσουν τον κόσμο και τους εαυτούς τους, θέλουν να ξεφύγουν από τα κατάλοιπα που άφησε το πέρασμα του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου στη ζωή και τον ψυχισμό των ανθρώπων. Έτσι ξεκινάει και η φιλοσοφία του hitchhiking· έτοιμη να δει και να γνωρίσει τον κόσμο και τα άτομα που τον υποβαστάζαν, μια ολόκληρη γενιά βγαίνει στους δρόμους, με λιγοστά υπάρχοντα και τον αντίχειρα σηκωμένο. Έτοιμη να τριγυρίσει, να ανακαλύψει, να δυσκολευτεί και να κουραστεί. Έτοιμη να ζήσει.

Το hitchhiking προηγείται των 1960 και 1970· η φιλοσοφία του όμως όμως όχι. Το ωτοστόπ του ’20 και ’30 οφειλόταν κυρίως στην ανάγκη των ανθρώπων και υποστηριζόταν περισσότερο από συναισθήματα αλληλεγγύης παρά από αισθήματα που συνδέονταν με το κυνήγι της ευτυχίας. Κοιτώντας το όμως μέσω του πρίσματος των δεκαετιών των παιδιών των λουλουδιών, το όλο θέμα αποκτά άλλο αέρα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως το hitchhiking έχει αναφερθεί και εγκωμιαστεί από πληθώρα καλλιτεχνών. Ένα από τα πιο τρανά και δημοφιλή παραδείγματα είναι το βιβλίο του Jack Kerouac, «Στον δρόμο». Έχοντας και ο ίδιος ο συγγραφέας γυρίσει την Αμερική με ωτοστόπ, καταφέρνει στο βιβλίο του να μεταδώσει τον παλμό μιας ολόκληρης γενιάς. Μιας εποχής που η δίψα για ζωή και ελευθερία έρεε στους δρόμους ολόκληρης ηπείρου, χωρίς να μπορούν να σταθούν εμπόδια ούτε οι οικονομικές, ούτε οι κοινωνικές δυσκολίες. Οι άγνωστοι του δρόμου και τα αυτοκίνητά τους έμοιαζαν περισσότερο με ευκαιρία παρά με κίνδυνο: ευκαιρία κίνησης και ταξιδιού, ευκαιρία συντροφιάς, μετάδοσης γνώσεων που μπορούσαν να σε φέρουν πιθανόν πιο κοντά σε αυτό που έψαχνες: είτε αυτό ήταν μια ηλιοκαμένη κοπέλα από την Καλιφόρνια, είτε το νόημα της ίδιας της ζωής σου.

Ένα ακόμα εξαιρετικό παράδειγμα είναι το album του Roger Waters ‘The Pros and Cons of Hitchhiking’ («Τα προτερήματα και μειονεκτήματα του ωτοστόπ»). Ο τραγουδιστής των Pink Floyd μεταφέρει τον ακροατή στο μάλλον φανταστικό ταξίδι με ωτοστόπ ενός άντρα εν μέσω κρίσης. Τα τραγούδια του με τη σειρά, λαμβάνουν χώρα σε διαφορετικές ώρες ενός μεταμεσονύχτιου ταξιδιού, από τις 4.30 π.μ. μέχρι τις 5.11 π.μ., με κάθε κομμάτι να περιγράφει ένα διαφορετικό τμήμα του ταξιδιού του άντρα μέχρι τη στιγμή που φτάνει στην ολοκλήρωση και τη διαύγεια. Ολόκληρο το album ορθώνεται ως μια καταπληκτική αλληγορία για τη φύση και τη φιλοσοφία του hitchhiking και τα συναισθήματα που τη συνοδεύουν.

Αρκετά παρεξηγημένο ίσως το hitchhiking αποτελεί στην πραγματικότητα μια «τεχνική ελευθερίας» μιας παλαιότερης γενιάς αλλά δεν περιορίζεται σε παρελθοντικούς χρόνους. Στη σύγχρονη εποχή, ακόμα και στην Ελλάδα, η παράδοση συνεχίζεται. Μια επίσκεψη στα νησιά μας το καλοκαίρι επιβεβαιώνει αυτή τη δήλωση. Φτάνοντας παραδείγματος χάριν στην Ικαρία δίχως όχημα, το πρώτο που θα χρειαστεί να μάθει να κάνει κάποιος που θέλει να μετακινηθεί και να εξερευνήσει την πληθώρα πανέμορφων σημείων και παραλιών είναι να σηκώνει τον αντίχειρά του. Αυτή η κίνηση σε συνδυασμό με υπομονή, καλή και ανάλαφρη διάθεση και όρεξη για περιπέτεια και καινούριες εμπειρίες είναι η συνταγή που θα φέρει οποιοδήποτε κοντά στο αίσθημα του περιπλανώμενου hitchhiker του 70’, κοντά στην ιδιοσυγκρασία της ελευθερίας και ίσως πιο κοντά στον ίδιο του τον εαυτό.