Καλοί και κακοί υπάρχουν παντού

Η λατρεία του τόπου, η αποφυγή συναναστροφής με άτομα διαφορετικής καταγωγής, η υποτίμηση όλων των άλλων περιοχών, η εμμονή στα τοπικά προϊόντα είναι κάποια απ’ τα στοιχεία ενός τοπικιστή. Πόσες φορές έχουμε ακούσει μέσα σε παρέες ανθρώπους να υποστηρίζουν την ιδιαίτερη πατρίδα τους με τέτοιο ζήλο ώστε να συμπεριφέρονται σχεδόν ρατσιστικά απέναντι στους υπόλοιπους που δε μοιράζονται την ίδια καταγωγή;

Συγκεκριμένα στην Ελλάδα παρατηρούμε συχνά αυτή τη νοοτροπία και μάλιστα σε πολύ έντονο βαθμό, ειδικά απ’ τους νεοέλληνες που προέρχονται από περιοχές που συνοδεύονται ιστορικά με μεγάλο αίσθημα πατριωτισμού, κάτι που συνήθως συντηρείται μέσα απ’ την οικογένεια κι ακολουθεί και τις επόμενες γενιές. Έχουμε συναντήσει σε πολλές περιοχές φοιτητές σε άλλη απ’ τη δική τους πόλη να μη γίνονται αποδεκτοί απ’ τους ντόπιους γιατί τους θεωρούν «ξένους», δε θέλουμε να σκεφτούμε πώς αντιμετωπίζουν τους πρόσφυγες.

Αυτή η λογική συνοδεύεται συνήθως από μια αντίληψη ανωτερότητας και μια διάθεση διαχωρισμού απ’ τις υπόλοιπες περιοχές. Λέγεται πως οι Κρητικοί αγαπούν τόσο τον τόπο τους που απομονώνονται απ’ τη γενική εικόνα για να εστιάσουν στην ιδιαίτερη καταγωγή τους. Δε θεωρούν τους εαυτούς τους Έλληνες αλλά Χανιώτες ή Σφακιανούς, για παράδειγμα, και δε χάνουν ποτέ ευκαιρία να αναδείξουν τον τόπο τους με διάφορους τρόπους. Στην Ήπειρο συναντάμε το ίδιο, αντίστοιχα στη Μάνη οι γνωστοί Μανιάτες ξεχωρίζουν για την καταγωγή τους και πολλές άλλες περιοχές της Ελλάδας σκέφτονται με παρόμοιο τρόπο.

Πλέον αυτή η διάκριση δεν είναι τόσο φανερή όσο παλιά, αλλά δεν παύει να συνεχίζει να υφίσταται για πολλούς ακόμα και σήμερα. Το ότι είμαστε από διαφορετικούς τόπους και γενικεύοντας ίσως έχουμε άλλες θρησκείες και «πιστεύω» δε σημαίνει ότι μπορούμε να ξεχωρίσουμε με τέτοια κριτήρια τον καλό απ’ τον κακό, πόσο μάλλον να χωρίσουμε καταγωγές κι αντιλήψεις σε ανώτερες και κατώτερες. Καλοί και κακοί υπάρχουν παντού, σε οποιαδήποτε περιοχή, σε οποιαδήποτε χώρα κι από οποιαδήποτε θρησκεία, αυτό δε σημαίνει ότι επειδή κάποιος για παράδειγμα είναι Χανιώτης είναι καλύτερος απ’ τον Ρεθυμνιώτη ή και το αντίστροφο.

Δεν είναι, λοιπόν, λίγοι οι φοιτητές που όταν φύγουν για σπουδές σε ένα νέο μέρος αντιμετωπίζουν πρόβλημα προσαρμογής. Δεν μπορούν να ενσωματωθούν με τους ντόπιους, έτσι αναγκαστικά ή συνειδητά κι από επιλογή δημιουργούν κλίκες με ανθρώπους που τους συνδέει η ίδια καταγωγή. Πόσο κρίμα νεαροί άνθρωποι να έχουν τέτοιες συμπεριφορές, που έχουν φυσικά κληρονομήσει απ’ την οικογένειά τους. Θα ήταν προτιμότερο να τους δέχονταν αλλά και να ανοίγονταν κι οι ίδιοι με αγάπη κι έτσι να εξερευνούσαν τον καινούργιο τόπο ώστε να τον αγαπήσουν κι αυτοί.

Να είναι φιλόξενοι, περήφανοι για την καταγωγή τους αλλά όχι τοπικιστές. Όλοι αγαπάμε τον τόπο μας, όλοι υπερασπιζόμαστε τις ρίζες μας αλλά αυτό δε σημαίνει ότι μπορούμε και να ξεχωρίσουμε τους άλλους ανθρώπους. Επίσης πολλές φόρες όλη αυτή η παράλογη αντίληψη λειτουργεί αναξιοκρατικά, καθώς οι δημόσιες υπηρεσίες αποτελούνται από συγχωριανούς ή συμπολίτες του εκάστοτε υπουργού κι ολόκληρα χωριά έχουν διοριστεί στο δημόσιο εξαιτίας της καταγωγής τους.

Κάθε φορά που γνωρίζεις έναν καινούργιο άνθρωπο η δεύτερη ερώτηση μετά απ’ το όνομά του είναι «Από πού είσαι;» ή «Από που κατάγεσαι;». Αν είναι γείτονας ή κι απ’ το ίδιο χωριό, τότε η αυθαίρετη συμπάθεια είναι δεδομένη κι η απάντηση σίγουρα θα είναι ενθουσιώδης. «Ω, είμαστε και συμπατριώτες!». Έχεις ακούσει τις γιαγιάδες ή τους παππούδες στα χωριά που τους ανακοινώνουν ότι θα φέρουν στο σπίτι τον γαμπρό ή τη νύφη κι η πρώτη ερώτηση που κάνουν αφορά το «από πού κρατά η σκούφια τους;». Εννοείται πως αν δεν είναι απ’ το ίδιο χωριό ή έστω κοντινή περιοχή, θα υπάρξουν γκρίνιες και παράπονα. Λογικό; Καθόλου!

Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με εμάς όταν μεταναστεύουμε στο εξωτερικό για ένα καλύτερο μέλλον. Σίγουρα για να έχουμε φτάσει στο σημείο να επιλέξουμε μία άλλη χώρα για να χτίσουμε τη ζωή και τα όνειρά μας, έχουμε περάσει δύσκολα στον τόπο μας και το μόνο που θέλουμε είναι στο νέο μέρος που θα πάμε να μας καλωσορίσουν και να μας υποδεχτούν με σεβασμό κι αγάπη. Δε χρειάζεται, επομένως, να είμαστε απόλυτοι και κάθετοι, γιατί όλοι στην ίδια θέση βρισκόμαστε.

Όλοι είμαστε ίδιοι, όλοι είμαστε άνθρωποι κι η καταγωγή, η εθνικότητα κι η θρησκεία μας είναι απλές λεπτομέρειες. Χαρακτηριστικά τοπικισμού δυστυχώς υπάρχουν σε όλο τον κόσμο κι είναι κάτι που μπορείς να συναντήσεις και στο εξωτερικό, αλλά όχι και κάτι που πρέπει να ανέχεσαι. Προφανώς και πρέπει να αποφεύγεις τέτοιους ανθρώπους και κυρίως τέτοιες πεποιθήσεις.

Μην πράττεις, λοιπόν, με αυτό το άδικο σκεπτικό για τον πιο απλό λόγο, γιατί δε θα ήθελες να το κάνουν και σε σένα αυτό. Ο τοπικισμός μπορεί να ‘ναι θετικός σε ένα λογικό και μετρημένο πλαίσιο, αρκεί να βασίζεται στην αγάπη του τόπου κι όχι στο μίσος για όλους τους άλλους. Όλοι είμαστε πατριώτες, αλλά αυτό δε μας κάνει καλύτερους ανθρώπους!