Η αδράνεια της νέα γενιάς

Αν αναζητήσουμε τον ορισμό της έννοιας «νεότητα», θα ανακαλύψουμε πως πρόκειται για μια περίοδο του ανθρώπου κατά την οποία ολοκληρώνεται η φυσική του υπόσταση, καθώς κι η προετοιμασία του για την ένταξη στο ευρύ κοινωνικό σύνολο.

Φράση-κλειδί: ένταξη στο κοινωνικό σύνολο. Τι συμβαίνει όταν, ωστόσο, εμείς οι νέοι, παγιδευμένοι από έναν περίπλοκο ιστό αιτιών, με ρίζες βαθιά χωμένες στα μελανά σημεία της εποχής μας, επιλέγουμε να μένουμε αδρανείς απέναντι στα κοινά; Σε τι μεταφράζεται η ολοένα κι αυξανόμενη αποχή των νέων απ’ τις κάλπες κι η άρνηση πάσας ενημέρωσης περί κοινωνικών εξελίξεων; Σε αυτή την περίπτωση, μιλάμε για ένα φλέγον ζήτημα που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης. Γιατί η κοινωνία είναι σαν μια άμαξα με τροχούς της τα νέα μέλη της. Τι θα απογίνει χωρίς κινητήρια δύναμη;

Η αδιαφορία κι η απάθεια των νέων απέναντι στην κοινωνικοπολιτική ζωή του τόπου τους είναι διάχυτη. Η απαξιωτική στάση απέναντι στην πολιτική, η αποφυγή ανάληψης πρωτοβουλίας κι η απόλυτη παθητικότητα δεν ταιριάζουν, ωστόσο, σε πολίτες δημοκρατικών κοινωνιών. Αντίθετα, δένουν αρμονικά με την εύκολη χειραγώγηση, την προπαγάνδα και την αποδυνάμωση των θεσμών. Η δημοκρατία απαιτεί πολίτες σε επαγρύπνηση, υπεύθυνους κι ενεργούς, έτοιμους να την υπερασπιστούν με κάθε κόστος. Δεν αρκείται σε μαριονέτες.

Όσο το φαινόμενο της αποστασιοποίησης της νέας γενιάς απ’ τα κοινά εντείνεται, τόσο πιο επιτατική είναι η ανάγκη να στραφούμε στις αιτίες εκδήλωσής του. Η πιο εύκολη απάντηση που έρχεται στα χείλη είναι η νοσηρότητα στο χώρο της πολιτικής. Διαφθορά στο ζενίθ, απροκάλυπτα σκάνδαλα, αναξιοκρατία, βύσματα… Η λίστα δεν έχει τελειωμό. Μεγαλώνοντας σε ένα περιβάλλον διαφθοράς, είναι δύσκολο να ξεφύγουμε απ’ τη νοοτροπία που προτάσσει το «εγώ» έναντι του «εμείς». Κι όσοι ξέφυγαν από αυτή την πλάνη, συνήθως ορκίστηκαν να παραμερίσουν μια για πάντα το βούρκο της πολιτική απ’ τη ζωή τους.

Έπειτα, αρκεί να κοιτάξουμε κατάματα τις συνθήκες που επικρατούν για τον Νεοέλληνα και θα οδηγηθούμε εύκολα στους λόγους που απωθούν τους νέους απ’ το συμμετοχικό στα κοινά πνεύμα. Η κρίση των ανθρώπινων σχέσεων, η κυριαρχία του ωφελιμισμού κι η αδιαφορία προς το συνάνθρωπο, η υστεροβουλία κι η ηθική ρευστότητα δημιουργούν ένα κλίμα εσωτερίκευσης κι αντικοινωνικότητας. Επιπλέον, η έκπτωση ανθρωπιστικών αξιών, η απουσία οραμάτων, καθώς κι η έλλειψη υγιών προτύπων προκαλούν τον αποπροσανατολισμό κι ωθούν σε ψυχολογικά αδιέξοδα. Η πιο ζωτική κοινωνικά μερίδα του πληθυσμού έχει χάσει την ιδεολογικής της πυξίδα, με αποτέλεσμα να επέρχεται η απόλυτη αδράνεια.

Ωστόσο, οι ρίζες της παθητικότητας κρύβονται ακόμη πιο βαθιά στα θεμέλια της νεοελληνικής νοοτροπίας. Πώς είναι δυνατόν να περιμένουμε ενεργούς πολίτες, όταν αποτελούν προϊόντα ενός καθαρά τεχνοκρατικού εκπαιδευτικού συστήματος; Με ποια λογική αναζητούμε νέους που αγωνίζονται για πρόοδο κι ευημερία, όταν η παρεχόμενη παιδεία προάγει τις χρησιμοθηρικές γνώσεις και τη στείρα απομνημόνευση, παραμερίζοντας παράλληλα τις ανθρωπιστικές αξίες; Είναι εμφανές ότι η εκπαίδευση στηρίζεται σε σαθρά θεμέλια, αποτυγχάνοντας σε μεγάλο βαθμό να προετοιμάσει καλλιεργημένους πολίτες με συναίσθημα ευθύνης.

Εξίσου σημαντικό αντίκτυπο στη νεανική παθητικότητα έχει κι ο σύγχρονος τρόπος ζωής. Οι ιλιγγιώδεις ρυθμοί σε συνδυασμό με το διάχυτο υλιστικό πνεύμα του καταναλωτισμού έχουν διαβρώσει τον τρόπο σκέψης, προωθώντας την τυποποίηση σε κάθε της μορφή. Η ελευθερία κι η αυτενέργεια έχουν βυθιστεί υπό το βάρος της μαζοποίησης και της ρουτίνας που έχει αποβάλλει το «εμείς» απ’ την ατζέντα, με τη δικαιολογία της έλλειψης χρόνου.

Παρά τους σκοτεινούς οιωνούς, ωστόσο, υπάρχει ακόμη χώρος για αισιοδοξία κι ελπίδα. Δε βρίσκουμε μόνο τις γενικές ταμπέλες του παθητικού πολίτη. Υπάρχουν νέοι που προβληματίζονται, οραματίζονται και παλεύουν να κάνουν τα όνειρά τους για έναν τόπο ευημερίας πραγματικότητα. Δε μένουν στο περιθώριο των εξελίξεων, αλλά επιλέγουν να διεκδικήσουν και να απαιτήσουν το καλύτερο.

Δε διστάζουν να εκφράσουν πολιτική άποψη κι αρνούνται πεισματικά να αντικαταστήσουν το συλλογικό με το ατομικό συμφέρον. Είναι οι νέοι πρότυπα. Είναι, όμως, κι ο κάθε εν δυνάμει νέος.  Αρκεί να αφυπνιστούμε και να αναλάβουμε ευθύνη. Αρκεί απλά να ενδιαφερθούμε. Ένα απλό βήμα. Μα ταυτόχρονα τόσες πνοές ελπίδας…