Πότε ήταν η τελευταία φορά που σκέφτηκες κάτι θετικό για τον εαυτό σου; Αισθάνεσαι αισιοδοξία, νιώθεις άραγε πως έχεις τον αυτοέλεγχο και την εσωτερική ισορροπία που αναζητάς στη ζωή σου; Πιστεύεις στις ικανότητές σου; Αν οι απαντήσεις σου στα παραπάνω ερωτήματα ήταν θετικές, τότε είσαι από τα άτομα που χαρακτηρίζονται από υψηλή αυτοπεποίθηση και μπορείς ελεύθερα να σταματήσεις την ανάγνωση αυτού του άρθρου εδώ. Γιατί στη συνέχεια θα αναλυθεί το ακριβώς αντίθετό σου, τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση, που ενδόμυχα πιθανώς και να ζηλεύουν τα οφέλη της βιο-θεωρίας σου.
Ναι, τώρα θα μιλήσω για σένα, που το πρωί στον καθρέφτη πιστεύεις πως αντικρίζεις έναν αποτυχημένο. Θα μιλήσω για σένα που σπαταλάς άπειρες ώρες ανησυχώντας για το τι σκέφτονται οι άλλοι για τον εαυτό σου. Για εσένα που βλέπεις παντού απόρριψη, ακόμα κι αν λαμβάνεις εντελώς διαφορετικά μηνύματα. Πες μου. Αισθάνεσαι ανασφάλεια; Έχεις μονίμως άγχος; Θίγεσαι εύκολα, ή έχεις χαμηλές αντοχές στις διαπροσωπικές σου σχέσεις; Δυσκολεύεσαι να πάρεις αποφάσεις και κλείνεσαι όλο και περισσότερο στο καβούκι σου; Κι όταν όλα πάνε στραβά, εσύ -να υποθέσω- πως πελαγώνεις. Βλέπεις τα σκούρα και βουλιάζεις στην απόγνωση, στο συνεχές αίσθημα της απογοήτευσης που σε διακατέχει. Κι ύστερα είναι και η σκιά της μοναξιάς που σε διώκει, όσο περισσότερο εσύ απομονώνεσαι, υπό την σκέπη της ντροπής σου.
Δυστυχώς, η χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι η ρίζα πολλών προβλημάτων. Επηρεάζει την υγεία, την ευτυχία, τις σχέσεις και την επαγγελματική πορεία των ανθρώπων. Τα άτομα χωρίς αυτοπεποίθηση δυσκολεύονται να αντεπεξέλθουν σε προκλήσεις της καθημερινότητας και είναι περισσότερο επιρρεπείς σε ψυχική καταπόνηση. Η εστίαση στα αρνητικά, το κυνήγι της τελειότητας και η ύπαρξη μη ρεαλιστικών προσδοκιών μόνο εμπόδια μπορούν να φέρουν στο δρόμο κάποιου, οδηγώντας τον αναπόφευκτα στη σύγκριση ή και την αδράνεια. Ακόμη χειρότερα δε όταν το αίσθημα της αυτοεκτίμησης που συναισθάνεται ένα άτομο δεν αντικατοπτρίζει τις πραγματικές του δυνατότητες, θέτοντάς το εχθρό του εαυτού του.
Μη σκεφτείς, όμως, πως αυτή η δυσάρεστη κατάσταση στην οποία οδηγεί η έλλειψη αυτοεκτίμησης είναι μη αναστρέψιμη. Είναι απόλυτα εφικτό, η αρνητικότητα σταδιακά να δώσει τη θέση της στην αισιοδοξία κι αυτό μπορεί να επέλθει μόνο με σκέψεις που ενισχύουν την αυτοπεποίθηση. Για αρχή, κάθε επιτυχία οφείλεται να γιορτάζεται. Έχουμε συνηθίσει να εστιάζουμε από μικροί περισσότερο στα λάθη μας, με αποτέλεσμα πολλές φορές να αποτρέπουμε τον εαυτό μας από το να αισθανθεί οποιαδήποτε μορφή ικανοποίησης και περηφάνιας για τα επιτεύγματά μας.
Από την άλλη πλευρά, κάθε αποτυχία πρέπει να αποτελεί το παράθυρο προς νέες ευκαιρίες και καινούρια ξεκινήματα. Επιπλέον, δεν είναι ανάγκη να ρίχνουμε αποκλειστικά το φταίξιμο στον εαυτό μας για κάτι που δεν κατορθώσαμε και να βυθιζόμαστε στη στενοχώρια, διότι ανάλογες καταστάσεις είναι πάντα πιθανό να συμβούν. Αντίθετα, οφείλουμε να εξετάζουμε τους λόγους της αποτυχίας μας και να αντλούμε θετικά στοιχεία από τις προσπάθειές μας, με στόχο τη μελλοντική επίτευξη του στόχου. Εξίσου σημαντικό, ωστόσο, είναι να θέτουμε ρεαλιστικές προσδοκίες στο πεδίο των δυνατοτήτων μας, αλλά και να μάθουμε να συγχωρούμε τον αυστηρότερο κριτή μας, τον εαυτό μας, όταν δεν τα καταφέρνει. Άλλωστε, κανείς δεν είναι τέλειος.
Το σίγουρο είναι ότι οι σκέψεις που κάνουμε εμείς για τον εαυτό μας έχουν τη μεγαλύτερη επίδραση στην αυτοεκτίμησή μας . Το καλό της υπόθεσης είναι ότι εκείνες βρίσκονται υπό τον έλεγχό μας. Εάν έχουμε την τάση να εστιάζουμε στις αδυναμίες ή τις ατέλειές μας, μπορούμε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο να συνηθίσουμε στο αντίθετο και να αποκτήσουμε την πραγματική εικόνα του εαυτού μας, με όλο το φάσμα των δυνατοτήτων μας.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου