«Δε σταματάς να γελάς, επειδή γερνάς. Γερνάς επειδή σταματάς να γελάς», είχε πει κάποτε ένας Αμερικανός συγγραφέας. Και πόσο δίκιο είχε. Το γέλιο είναι η φυσική αντίδραση στους ανθρώπους που αποτελείται από συνήθως ρυθμικές, συχνά ηχηρές συσπάσεις του διαφράγματος και άλλων τμημάτων του αναπνευστικού συστήματος μετά από συγκεκριμένα εξωτερικά και εσωτερικά ερεθίσματα. Οι άνθρωποι σήμερα γελούν όλο και λιγότερο, αφού η εποχή μας χαρακτηρίζεται από ατομικισμό και εσωστρέφεια, στοιχεία που δεν προωθούν το γέλιο. Το γέλιο του αλλοτριωμένου σύγχρονου ανθρώπου είναι ο σαρκασμός για τη δυστυχία του άλλου. Πόσοι από εμάς γνωρίζουμε πραγματικά τις επιδράσεις που έχει το γέλιο σε πολλά επίπεδα στη ζωή μας;
Αρχικά στον πνευματικό τομέα, αποκαλύπτει και καλλιεργεί τον πνευματικό κόσμο του ανθρώπου. Για να γίνει κατανοητό το χιούμορ και το αστείο, απαιτείται υψηλό πνευματικό επίπεδο. Διαφορετικά, καταλήγει σε παρεξήγηση. Κάνει οικείο το απλησίαστο, αποδεικνύει τη γελοιότητα του σοβαροφανούς και γενικότερα απομυθοποιεί τα πράγματα. Αποδεικνύει την εσωτερική ελευθερία του ανθρώπου, γιατί καθίσταται μια αυθόρμητη και ανυπόκριτη έκφραση. Προβάλλει τον κόσμο υπό διαφορετικό πρίσμα και διευκολύνει την αντιμετώπιση δύσκολων στιγμών. Με τις διάφορες λαϊκές ή καλλιτεχνικές μορφές του ενεργοποιεί και ερεθίζει τη φαντασία. Αποτελεί άριστη παιδαγωγική μέθοδο στην οικογένεια, στο σχολείο, στην κοινωνία. Στον ηθικό τομέα συνυπάρχει με την καλοσύνη, την αγάπη, την ανιδιοτέλεια, την πραότητα, την αισιοδοξία, στοιχεία που σηματοδοτούν μια ηθικά υγιή στάση ζωής. Εξαγνίζει τον άνθρωπο από τα πάθη και τις κακίες. Με τον αυτοσαρκασμό, ο άνθρωπος φτάνει στην αυτογνωσία και συμφιλιώνεται με τα ελαττώματα και τις αδυναμίες του. Αποτελεί προσόν αυθορμητισμού, απελευθερώνει από τυχόν φόβους και λειτουργεί ως αντίβαρο στην αντιμετώπιση καταστάσεων, φέρνοντας ισορροπία.
Στον ψυχολογικό τομέα, το γέλιο, ή έστω ένα απλό χαμόγελο, αποκαλύπτει τον ψυχικό κόσμο του ανθρώπου. Διώχνει το άγχος, τονώνει την αισιοδοξία, ενισχύει την ψυχική δύναμη. Εκφράζει την ξεγνοιασιά και την ανεμελιά. Ο γελαστός είναι άνθρωπος καλοσυνάτος, ανοιχτός στη ζωή, συγκαταβατικός, άνθρωπος της προσφοράς. Στον κοινωνικό τομέα εκφράζει και υλοποιεί την κοινωνικότητα του ανθρώπου, γιατί σπάνια γελά κανείς μονάχος του. Με τη σάτιρα και τον σαρκασμό επαναφέρει στην τάξη εκείνον που ενεργεί αντικοινωνικά. Το γέλιο αποτελεί συλλογική διαδικασία, ενισχύει τη διαπροσωπική επικοινωνία και περιορίζει τάσεις εγωισμού. Η ευαισθησία και το κατάλληλο κλίμα που διαμορφώνεται με το γέλιο συντελούν στην επιτυχέστερη και ευκολότερη προσέγγιση των ανθρώπων. Καθιστά το άτομο πιο αγαπητό και ευχάριστο, γιατί καταργεί τις κοινωνικές τυπικότητες και αγκυλώσεις. Με το γέλιο, τα πράγματα αντιμετωπίζονται ευχάριστα και πιο αποτελεσματικά, οι άνθρωποι γίνονται ευδιάθετοι, περισσότερο συμμετοχικοί και πρόθυμοι.
Στον βιολογικό τομέα, το γέλιο χρησιμοποιείται ως μέθοδος θεραπείας με αξιοσημείωτα αποτελέσματα. Πιο συγκεκριμένα, αυξάνει την πρόσληψη οξυγόνου, ενισχύει την αντοχή της καρδιάς και των πνευμόνων, χαλαρώνει τους μυς, βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος και ευνοεί τον ήρεμο και χαλαρό ύπνο. Ωφελεί την υγεία, ενδυναμώνοντας το σύστημα της άμυνας του οργανισμού, μειώνει τη βουλιμία, ενισχύει την ανθεκτικότητα στο πόνο. Ακόμα μειώνει την πίεση και το στρες, αυξάνει την ευκαμψία των μυών, ενώ ασκούνται το διάφραγμα και οι κοιλιακοί. Σημαντικό είναι να τονίσουμε, πως όταν γελάμε γίνεται έκκριση της ντοπαμίνης, που χαρακτηρίζεται και ως ορμόνη της ανταμοιβής. Η ντοπαμίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής που ρυθμίζει τη διάθεση, τα κίνητρα, την προσοχή και τη μάθηση και παράλληλα ενεργοποιεί το αίσθημα της ευχαρίστησης.
Οι άνθρωποι γελούσαν εκατομμύρια χρόνια πριν αναπτύξουν τη γλώσσα. Ήταν μία από τις πρώτες μορφές επικοινωνίας μεταξύ των μελών των πρώτων οργανωμένων κοινωνιών. Και το σπουδαίο με το γέλιο είναι ότι αποτελεί μία από τις ενστικτώδεις μορφές αλληλεπίδρασης. Ο Φρόιντ υποστηρίζει ότι το γέλιο απελευθερώνει ένα μεγάλο πλεόνασμα ενέργειας που παραμένει φυλακισμένο στον οργανισμό. Ο Νίτσε θεωρεί ότι ο άνθρωπος που γελά προστατεύει την πνευματική του υγεία, η οποία διαταράσσεται από δύο επικίνδυνα συναισθήματα, το φόβο και την οργή.
Το 1998 με πρωτοβουλία του δρ Μαντάν Κατάρια, που πιστεύει στις θεραπευτικές ιδιότητες του γέλιου, ξεκίνησε να εορτάζεται στην Ινδία η Παγκόσμια Ημέρα Γέλιου. Εξαπλώθηκε τάχιστα στις αγγλοσαξονικές χώρες, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ουγγαρία, τις σκανδιναβικές χώρες και έκτοτε εορτάζεται την πρώτη Κυριακή κάθε Μαΐου. Ο ιδρυτής της δρ. Μαντάν Κατάρια σημειώνει: «Οι πολεμικές αναμετρήσεις στον κόσμο είναι αντανάκλαση του εσωτερικού πολέμου που διεξάγεται στα μυαλά των ανθρώπων. Η αιτία που δε γελάμε συχνά σήμερα είναι ότι δεν κατανοούμαι την αληθινή σημασία του γέλιου. Το γέλιο δεν είναι μόνο για διασκέδαση και χαβαλέ, αλλά η έκφραση της ευτυχίας που μπορεί να έλθει μόνο αν κατανοήσουμε τον σκοπό της ζωής».
Όλα τα παραπάνω είναι ένα καλό κίνητρο για να αρχίσουμε να βάζουμε στη ζωή μας περισσότερο γέλιο. Μπορεί το γέλιο να μην λύσει όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, αλλά είναι ένα μέσο ώστε να δούμε τα πράγματα με άλλη οπτική γωνία. Και όπως λένε «Γελάει καλύτερα, όποιος γελάει πάντα».
Συντάκτης: Χαρά Νταμουράκη
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
