Η γνώση αξίζει όταν μοιράζεται

Οι δύο πρώτες δεκαετίες της ζωής μας έχουν ως προτεραιότητα την επιτυχία, που δίνει σημάδια της ύπαρξής της μέσω του κυνηγητού των καλών βαθμών, τίτλων και διακρίσεων. Προετοιμαζόμαστε για να μάθουμε να τρέφουμε σωστά βήμα-βήμα το εσωτερικό μας τέρας, που λέγεται εγωισμός και νιώθουμε κάθε φορά όλο και πιο ικανοί.

Εξάλλου, αυτό δε μαθαίνουμε από μικρή ηλικία; Ποια χέρια θα κρατήσουν τη σημαία στην παρέλαση, ποιο παιδί θα γίνει απουσιολόγος της τάξης, ποιοι θα είναι οι μέσοι όροι στους ελέγχους των τετραμήνων μας και πώς θα επιτύχουμε όσο το δυνατό πιο ψηλό βαθμό πρόσβασης για την εισαγωγή μας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Τα πτυχία αποφοίτησης απ’ το κάθε πανεπιστήμιο κι οι τίτλοι ξένων γλωσσών με τα χρόνια αρχίζουν, κορνιζαρισμένα το ένα δίπλα στο άλλο, κεντραρισμένα σωστά και προφυλαγμένα πίσω απ’ το διάφανο γυαλί, να διακοσμούν τον τοίχο συνήθως του πιο κεντρικού σημείου του σπιτιού. Ένα βλέμμα κι είναι αρκετό για να ξεχυθεί μπρος τους η ατελείωτη διαδρομή που βαδίσαμε για την απόκτησή τους. Όσες περισσότερες κορνίζες κρεμάμε στους τοίχους του σπιτιού μας, τόσο πιο επιτυχημένοι κι ευτυχισμένοι αισθανόμαστε.

Αυτό που παραβλέψαμε κι εξακολουθούμε να κάνουμε είναι πως η έννοια της επιτυχίας επισκιάζει τον πραγματικό λόγο της ύπαρξής της. Η πραγματική επιτυχία εξαρτάται απ’ τη γνώση. Η γνώση σωστά μεταφράζεται εν μέρει ως το εισιτήριο προς την επιτυχία. Επιτυχημένος κι ευτυχισμένος άνθρωπος, όμως, είναι αυτός που μεταδίδει τη γνώση για να πολλαπλασιαστεί, όπως ακριβώς κάνει και με την αγάπη. Δεν την κρατάει μόνο γι’ αυτόν για να την μαραζώσει. Δεν κάνει αυτοσκοπό του τους μετέπειτα πιθανούς καρπούς που έχει να του δώσει.

Έχουμε μάθει, η μόνη μας έννοια να είναι αν θα μας δοθεί η ευκαιρία για οικονομική ανάπτυξη και κοινωνική ανοδική κινητικότητα. Δημιουργήσαμε έναν απερίσκεπτο ανταγωνισμό μεταξύ μας, έχοντας ως αποτέλεσμα να προσπαθούμε πιο σκληρά για να βρισκόμαστε πάντα ένα βήμα πιο μπροστά απ’ όλους τους άλλους, χωρίς να προσδίδει κάποιο ιδιαίτερο νόημα. Πάντα οι άλλοι ο γνώμονας των ενεργειών μας και ποτέ ο ίδιος μας ο εαυτός. Τα οφέλη που μπορεί να μας δώσει πάντα σε πρώτη μοίρα κι η ίδια η γνώση δεύτερη και καταϊδρωμένη.

Κάποια στιγμή, ίσως, να είναι αποτελεσματικότερο να αντιστρέψουμε τους κανόνες του παιχνιδιού. Ας μεταδώσουμε τη γνώση. Αυτή που δεν εγκλωβίστηκε απαραίτητα ανάμεσα σε σελίδες βιβλίων και δε χρειάστηκε να της δοθούν χρήματα για να πολλαπλασιαστεί. Την αστείρευτη που ήρθε να μείνει κι έμεινε τυχαία, γιατί η ζωή το επιθυμούσε. Τη γνώση εκείνη που έγινε στα κλεφτά ένα απόγευμα στη μέση του καλοκαιριού, με το βιβλίο ανά χείρας και τα δάχτυλα να τρέχουν πάνω στις σελίδες για να αποκαλύψουν τη συνέχεια.

Η γνώση που ανακαλύφθηκε μ’ ένα περίπατο δίπλα στα ήρεμα νερά ενός ποταμού ή με το μικρό διάλειμμα πάνω στη μικρή εκείνη βουνοπλαγιά για να γεμίσεις με λίγο καθαρό αέρα τους πνεύμονές σου απ’ το οξυγόνο των καταπράσινων παραδομένων στον άνεμο δέντρων. Αυτή που αποτυπώθηκε στις πλατείες με χρώματα στους τοίχους ή που αποκτήθηκε στους δρόμους και τις αλάνες, σκίζοντας τα γόνατα απ’ την προσπάθεια για ευχαρίστηση.

Η δύναμη της γνώσης είναι άσωτη. Ανοίγει τους ορίζοντές σου. Ο εαυτός σου στέκεται και συνυπάρχει αντάξια σ’ αυτόν τον κόσμο στον οποίο γεννήθηκε, χωρίς να νιώθει μικρός και χαμένος. Ξεκλειδώνει άλλους κόσμους, πιο ουτοπικούς. Αν δοκιμάσεις να τους εξερευνήσεις, ίσως, να ζήσεις δύο εαυτούς παράλληλους, όπου ο ένας θα κάνει πιο όμορφο τον άλλον, συμπληρώνοντάς τον.

Είναι ηρεμιστικό για την ψυχή και καταπραϋντική για κάθε λογής πόνο. Αποτελεί καλό οδηγό για τη ζωή.  Σου μαθαίνει ό,τι δεν ήξερες ή σου έδωσαν μισό. Σε βγάζει απ’ το σκοτάδι. Δεν είναι απαραίτητα το φως το κλειδί για να ξεφύγεις απ’ αυτό.

Ας σταματήσουμε να κρατάμε τη γνώση σαν επτασφράγιστο κρατικό μυστικό που δε θέλουμε να μαθευτεί. Ας βοηθήσουμε ο καθένας με τον τρόπο του να την εμπιστευτούν οι άνθρωποι, διαδίδοντάς την. Πολλοί μίλησαν για την αξία του κατακτητή της γνώσης και λίγοι για τον κατακτημένο απ’ αυτήν. Η ήττα δεν έχει πάντα αρνητική χροιά, αλλά από μια διαφορετική σκοπιά γίνεται κι ωφέλιμη. Πολλοί, πάλι, μίλησαν για τη χρησιμότητά της, αλλά λίγοι για τα πραγματικά οφέλη της που μπορεί να προσφέρει στη ζωή μας.  Μα ακόμη πιο λίγοι ήταν αυτοί που την ερωτεύτηκαν και πίστεψαν σ’ αυτή, πως όλος ο κόσμος βρίσκεται στα δύο της χέρια και μπορεί να αλλάξει εξαιτίας της.