Ανάμεσα στα εκατοντάδες επαγγέλματα που υπάρχουν –χρήσιμα μεν, δεν το αμφισβητεί κανένας αυτό– είναι εύκολο να ξεχωρίσουμε κάποια, λίγα σε αριθμό, τα οποία έχουν έντονο κοινωνικό ρόλο και φημίζονται για την προσφορά τους. Αυτά τα επαγγέλματα είθισται να τα λέμε λειτουργήματα.
Οι εκπαιδευτικοί λοιπόν είναι ένα απ’ αυτά και παρότι δηλώνουμε δημόσιοι υπάλληλοι, μόνο αυτό δεν είμαστε. Βεβαίως κι υπογράφουμε τη σύμβαση εργασίας με το δημόσιο κι οφείλουμε να ανταποκρινόμαστε στις υποδείξεις του προκειμένου να διδάξουμε τους μαθητές μας, αλλά αυτό δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα.
Η πραγματικότητα των εκπαιδευτικών, μας θέλει να ασκούμε ένα από τα δυσκολότερα αλλά παράλληλα με την υψηλότερη –σε ψυχικό επίπεδο– ανταμοιβή, επαγγέλματα που υπάρχουν.
Δεν ασκούμε ένα ακριβώς επάγγελμα, αλλά ένα λειτούργημα σε πολλά επίπεδα. Αρχικά, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα επαγγέλματα είμαστε οι μοναδικοί που δεν έχουμε πελατειακές σχέσεις με τους μαθητές μας. Οι μαθητές μας από το νήπιο έως το φοιτητή δεν είναι υπολογιστές, χαρτούρα και ντομάτες. Είναι το πιο ευαίσθητο ανθρώπινο δυναμικό, είναι μικροί άνθρωποι που μας έχουν ανατεθεί για να τους εκπαιδεύσουμε, όχι μόνο σε γνωστικό, αλλά σε γενικότερο επίπεδο.
Δεν είναι, λοιπόν, ο ρόλος του εκπαιδευτικού ένας στείρος ρόλος που απλώς μεταδίδει γνώσεις. Αυτό θα μπορούσε κάλλιστα να το κάνει ένας προτζέκτορας στη μέση μιας αίθουσας. Είναι ο άνθρωπος εκείνος που δε σταματά να μαθαίνει ποτέ, που μαθαίνει μαζί και μέσα απ’ τα παιδιά και καλείται να βρίσκει τρόπους να μεταδίδει τις γνώσεις του όσο πιο απλά κι αποτελεσματικά γίνεται.
Γνώσεις, αξίες, αρχές, πεποιθήσεις και τρόπος αντίληψης, όσα δηλαδή είναι ένας εκπαιδευτικός, διδάσκονται στα παιδιά κατά βάση απ’ το παράδειγμά του. Ο ρόλος του βεβαίως δεν αρκείται στο να παρέχει μόνο τα εφόδια εκείνα με τα οποία θα εξοπλιστούν οι μαθητές για να αποδειχτούν έτοιμοι και μορφωμένοι κι αυτοί με τη σειρά τους. Ο ρόλος του, από τη στιγμή που πατάει το πόδι του στο σχολείο μέχρι να κλείσει τελευταίος την πόρτα, βασίζεται σε πολλά περισσότερα με κυριότερο την προσφορά.
Ο εκπαιδευτικός δίνει από τον εαυτό του, από την ψυχή του κι από τον ελεύθερο χρόνο του. Δίνει χωρίς ρολόγια και προϋποθέσεις. Χτίζει με τους μαθητές του μια μοναδική σχέση που τους ενώνει για πάντα.
Ποιος από μας δε θυμάται με νοσταλγία τη δασκάλα ή το δάσκαλό του όταν ήταν πρωτάκι κι όχι μόνο; Δε θυμάται ίσως τα φτερά που ένιωθε ότι βγάζει στο κάθε ειλικρινές «μπράβο» του ή απλά σε ένα γεμάτο κατανόηση κι αγάπη βλέμμα του; Τις ανεκτίμητες στιγμές μαζί του εντός κι εκτός τάξης; Το πόσο λατρεύαμε να βρισκόμαστε γύρω απ’ το δάσκαλό μας, να του κόψουμε ένα λουλούδι απ’ τον κήπο μας ή να του προσφέρουμε μια ζωγραφιά με πολλές καρδούλες και λόγια αιώνιας αγάπης;
Θυμόμαστε αυτές τις στιγμές ακριβώς γιατί ο δάσκαλός μας δεν αρκέστηκε να μας διδάξει μόνο αυτά που λένε τα βιβλία αλλά φρόντισε να μας δώσει το ανθρώπινο κομμάτι του και να αγγίξει την άλλοτε παιδική μας καρδιά με έναν μοναδικό τρόπο.
Ο εκπαιδευτικός τις ώρες που βρίσκεται με τους μαθητές του, πέρα από τον επαγγελματία που θα τους μάθει γράμματα, γίνεται το πρότυπό τους κι ο εμπνευστής τους, διότι σημαντικότερο από το ότι διδάσκει και μορφώνει είναι ότι διαμορφώνει τρόπο σκέψης και συνείδηση.
Γίνεται επίσης ο εμψυχωτής, ο φροντιστής, ένας από τους σημαντικότερους ανθρώπους της παιδικής ή εφηβικής ζωής τους. Είναι ό,τι είναι ένας γονέας για το παιδί του. Ανατίθενται υπό την ευθύνη του για αρκετές ώρες κάθε μέρα είκοσι και περισσότερα παιδιά για να τα εκπαιδεύσει, να τα φροντίσει, να γίνει οτιδήποτε αυτά χρειάζονται κάθε στιγμή, το καθένα με την ξεχωριστή προσωπικότητά του.
Προσφέρει τον εαυτό του ανιδιοτελώς για να καλύψει οποιαδήποτε ανάγκη των μαθητών του. Έχει την ευθύνη της σωματικής και ψυχικής τους ακεραιότητας όση ώρα παρευρίσκονται μακριά απ’ το σπίτι τους, ευθύνη η οποία ούτε μετατίθεται σε άλλον ούτε προγραμματίζεται εκ των προτέρων.
Γι’ αυτό ακριβώς λέμε πως το επάγγελμα του εκπαιδευτικού αποτελεί λειτούργημα γιατί στην ουσία οι πολλαπλές υπηρεσίες του είναι ανεκτίμητης αξίας.
Επιμέλεια Κειμένου Νικολέτας Παπουτσή: Πωλίνα Πανέρη
Συντάκτης: Νικολέτα Παπουτσή
