Ο Μάιος είναι αυτός ο μήνας του χρόνου που εκτός από πολύ αγαπημένος κι ανάλαφρος ως προάγγελος του καλοκαιριού είναι και μήνας αγωνίας κι άγχους για χιλιάδες μαθητές που δίνουν πανελλήνιες. Μαζί τους αγωνιούν γονείς, φίλοι κι όλοι όσοι έχουν περάσει αυτή τη διαδικασία και ξέρουν πόσο ζόρικη και ψυχοφθόρα είναι. Είναι εξάλλου γεγονός πως όσα χρόνια κι αν πέρασαν απ’ όταν έδωσες πανελλήνιες, πάντα θα νιώθεις ένα μικρό σφίξιμο στο στομάχι όταν ακούς πως ξεκινούν.
Οι περισσότεροι –αν όχι όλοι– πιστεύουμε πως παρά το ότι αποτελούν ίσως και το μοναδικό αδιάβλητο θεσμό στην Ελλάδα είναι ταυτόχρονα κι ο πιο λάθος τρόπος να εισάγονται οι μαθητές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Είναι μια χρονιά τεράστιου κόπου, άπειρης κούρασης, αμέτρητου άγχους κι άυπνων βραδιών και ξενυχτιών πάνω απ’ τα βιβλία. Είναι μια δοκιμασία για πολύ γερά νεύρα και χρειάζεται τεράστια υπομονή. Γι’ αυτό κι οι μαθητές άνετα μπορούν να χαρακτηριστούν μικροί ήρωες.
Κι οι εξετάσεις έρχονται, περνάνε και φτάνει η ώρα που ανακοινώνονται οι βαθμοί. Κι οι αυλές των σχολείων γεμίζουν πρόσωπα που αγωνιούν, που χαίρονται, που λυπούνται, που δακρύζουν, που λάμπουν.
Ανάμεσα σ’ αυτά τα παιδιά υπάρχει και μια ξεχωριστή κατηγορία μαθητών: οι «Ήταν απλό, το περίμενα το αποτέλεσμα, είμαι ζεν, δε στερήθηκα τίποτα, είχα πρόγραμμα». Αυτή λοιπόν η κατηγορία απαρτίζεται από μαθητές που τα μόριά τους συνήθως ξεπερνούν τα 19.000 και κατά τα λεγόμενά τους το διάβασμα τους ήταν λίγο αλλά καλό.
Γι’ αυτούς τους μαθητές της πρωτιάς και των σχεδόν 20.000 μορίων η χρονιά ήταν εύκολη, κύλησε ήσυχα και χωρίς άγχος, δεν ένιωσαν πίεση και φόβο γιατί είχαν σύστημα και διάβαζαν maximum πέντε ωρίτσες τη μέρα. Πήγαιναν κάθε μέρα τις βόλτες τους, έβλεπαν τους φίλους τους κι η ζωή τους ήταν όπως κάθε άλλη χρονιά. Γιατί εκτός του συστήματος, είχαν και σπουδαίο μυαλό.
Έλα όμως που μέχρι κι οι πέτρες ξέρουν πως δυστυχώς στις πανελλαδικές δεν πέρασε κανείς μόνο με το μυαλό και το σύστημά του κι αυτός ακριβώς είναι κι ο λόγος που τον θεωρούμε τόσο λάθος δομημένο τρόπο εξέτασης. Όσοι έχουμε διαγωνιστεί ή πρόκειται να διαγωνιστούμε ξέρουμε για την απαραίτητη παπαγαλία και για την απίστευτη λεπτομέρεια που το ίδιο το σύστημα απαιτεί απ’ τους μαθητές.
Είναι τόσο δεδομένο πως από μόνο του ένα μυαλό όσο δυνατό κι αν είναι δεν μπορεί να σου εξασφαλίσει τα μόρια που χρειάζεσαι αν το διάβασμα που έκανες ήταν όντως λίγο και καλό. Όσο καλό και να ήταν, αν ήταν λίγο δεν μπορεί να σε βάλει πρώτο σε καμία ιατρική και καμία νομική.
Είναι καιρός να σταματήσει αυτή η ατελείωτη αηδία, λοιπόν, του τύπου «με πρόγραμμα και λίγο διάβασμα τα κατάφερα όλα». Είναι πρώτα απ’ όλα κρίμα κι άδικο να υποβαθμίζεις με τέτοιο τρόπο τον κόπο και τον αγώνα που έκανες έναν ολόκληρο χρόνο μόνο και μόνο επειδή θεωρείς πως είσαι περισσότερο μάγκας αν προβάλλεις το αντίθετο.
Μάγκας είσαι επειδή μια χρονιά ολόκληρη έφτυσες αίμα πάνω απ’ τα βιβλία, έφαγες και την τελευταία σελίδα τους, προετοιμάστηκες με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, έβαλες όλες σου τις δυνάμεις, θυσίασες κάθε άλλον τομέα της ζωής σου στο βωμό του στόχου σου. Κι αυτό είναι πραγματικά σπουδαίο. Για ποιο λόγο να το αποκρύψεις κι ενδεχομένως να ντρέπεσαι κιόλας;
Είναι αφελές κι ανούσιο να μην είσαι υπερβολικά περήφανος για το διάβασμα και τον κόπο σου κατά τη διάρκεια αυτής της χρονιάς κι αντ’ αυτού να πλασάρεις και μια εικόνα κάποιου που στην τελική δεν τον πολυενδιέφερε κιόλας τόσο ώστε να κάνει τα πάντα γι’ αυτόν το στόχο και το μόνο που έκανε ήταν να διαμορφώσει ένα καλό πρόγραμμα.
Δεν αμφισβήτησε κανείς κι ούτε μπορεί και να το πει πως σαφώς κι αυτή η οργάνωση και το πρόγραμμα είναι απαραίτητα για την επίτευξη του σκοπού σου. Όπως και το ότι ένα καλό μυαλό πάντα διευκολύνει τον αγώνα αυτόν. Όμως είναι δεδομένο πως από μόνα τους όλα αυτά δεν είναι αρκετά με μόνο λίγο διάβασμα. Είναι έτσι το εκπαιδευτικό σύστημα που το καθιστά αδύνατο κι όλοι το γνωρίζουμε, πώς να το κάνουμε δηλαδή;
Οι πανελλήνιες είναι ο πρώτος μεγάλος αγώνας που δίνεις στη ζωή σου. Είναι –καλώς η κακώς– σημαντικός κι άλλο τόσο καθοριστικός και σε φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στα όνειρά σου.
Μάθε λοιπόν από τώρα να μην υποβαθμίζεις ποτέ και καμία προσπάθεια στην οποία έδωσες όλο σου το «είναι». Να είσαι περήφανος και χαρούμενος που κατάφερες όσα κατάφερες ακριβώς επειδή πάλεψες με τέτοιο πείσμα και σθένος και βγήκες νικητής. Είναι μόνο προς τιμήν σου.
Επιμέλεια Κειμένου Νέλης Χαχάμη: Πωλίνα Πανέρη