Φαντάσου τη ζωή σου σαν ταινία· όχι απ’ αυτές τις μικρού μήκους, τις άλλες, που έχουν διάρκεια, σενάριο, ανατροπές, εξελίξεις και σίγουρα μερικά επαναλαμβανόμενα μοτίβα. Ο καλύτερος σεναριογράφος στον οποίο θα μπορούσε να ανατεθεί το δύσκολο έργο της εξέλιξης και της τελικής διαμόρφωσης της πλοκής είναι το τυχαίο.
Ο σεναριογράφος αυτός ξέρει καλά να τ’ αλλάζει όλα εν ριπή οφθαλμού, ν’ αφήνει άφωνους τους παρισταμένους και φυσικά να μην απολογείται για καμία ανατροπή που επιφέρει. Το τυχαίο είναι αυτό που επεμβαίνει κάθε φορά που η ζωή διανύει μια ευθεία γραμμή, μονότονη, μάλλον κουραστική. Έχει αμέτρητες ιδέες κι άπειρους τρόπους υλοποίησης αυτών στο τσεπάκι του. Σ’ αφήνει κάποιες φορές να περνιέσαι για κομπάρσος στην ίδια σου τη ζωή.
Τα τυχαία, λοιπόν, είναι όλα εκείνα τα ξαφνικά, τ’ απροειδοποίητα συμβάντα, στα οποία θεωρείσαι λίγο δικαιολογημένος αν πιαστείς απροετοίμαστος. Τυχαία γεγονότα, κάποιοι τα βαφτίζουν συμπτώσεις, που καλό θα ήταν να τ’ αναγνωρίζουμε. Άλλοτε είναι επιθυμητά κι η έκπληξη ευχάριστη, άλλοτε αποτελούν χτυπήματα κάτω απ’ τη μέση.
Αν σκεφτείς πόσες φορές επενέβη θετικά το τυχαίο στη ζωή σου, ίσως και να χάσεις το μέτρημα. Άκουσες τυχαία το αγαπημένο σου τραγούδι στο ραδιόφωνο κι ήχησαν οι πιο όμορφες νότες που θα μπορούσε ν’ απολαύσει η ακοή σου μες στη μαύρη μέρα σου.
Κάποιος σου πρότεινε δουλειά τυχαία, καθώς ήρθε η σωστή πρόταση τη σωστή -απένταρη- στιγμή. Βρήκες σπίτι τυχαία, αφού έμαθες για τη διαθεσιμότητά του όταν ήσουν εξουθενωμένος απ’ τη διαρκή αναζήτηση. Πήρες μια διάκριση γιατί ναι μεν το άξιζες μα βοήθησαν και τα στραβοπατήματα των άλλων.
Μπήκαν άνθρωποι τυχαία στη ζωή σου κι ακόμα στέκονται σαν βράχοι πλάι σου. Πράγματι, είναι πολλές οι περιπτώσεις που κάπου είδες το τυχαίο να σε χαιρετά από μακριά μ’ ενθουσιασμό, δίνοντας σου κουράγιο για συνέχεια.
Είναι όμως κι άλλες περιστάσεις που το τυχαίο, δεν ήταν καθόλου επιεικές μαζί σου. Σου ανέτρεψε τα σχέδια και σ’ άφησε με κρύο ιδρώτα κι ένα χαμένο βλέμμα να λυπάσαι για τις εξελίξεις. Σε πέταξε ακόμη πιο χαμηλά μ’ απανωτά χτυπήματα, όταν ήδη οι συγκυρίες δεν ήταν ευνοϊκές για ‘σένα. Έκανε τα πόδια σου να τρέμουν στη θέα ενός ατυχήματος ή και δυστυχήματος.
Μήπως όμως όλα αυτά τα συμβάντα μοιάζουν τυχαία ενώ δεν είναι; Εύκολο να το δεχτείς για τις περιπτώσεις που σε συνέφεραν οι αλλαγές, δύσκολο όμως να το πιστέψεις όταν μιλάμε γι’ ατυχήματα και δυσάρεστα γεγονότα. Κι όμως, ακόμη κι απ’ αυτά κάτι πήρες.
Απέκτησες νέες εμπειρίες, είδες από άλλη σκοπιά τη ζωή, εκτίμησες πράγματα που κάποτε θεωρούσες αυτονόητα, σκληραγωγήθηκες. Πάντα το τυχαίο εκτός από αλλαγές φέρνει και διδάγματα, που δεν μπορούμε να τ’ αναγνωρίσουμε τη στιγμή που συμβαίνουν τ’ ατυχή περιστατικά. Σ’ αυτά τα διδάγματα, λοιπόν, βρίσκεται η αξία του.
Η ίδια η ζωή το επέλεξε για σύμμαχό της και του ανέθεσε το σενάριο, αυτή που σου μαθαίνει χωρίς να σε κρατάει απ’ το χέρι. Είναι σκληρή μάνα η ζωή· δεν είναι απ’ αυτές τις υπερπροστατευτικές που τρέχουν πίσω απ’ τα παιδιά τους κι αγωνιούν μη λαβωθούν. Η ίδια σε ρίχνει στα βαθιά μέχρι να μάθεις.
Ας σε βλέπει να ταλαιπωρείσαι, δε σε βοηθά. Έχει αυτή το δικό της –ακατανόητο ίσως– τρόπο να σε μυεί στην ιδέα της και να σου αποκαλύπτει τα νοήματα. Τα χάδια της τα χαίρεσαι αφότου παλέψεις, πολύ πιθανόν ούτε τότε. Εκείνη έφερε το τυχαίο, που κρατά μαζί του όλα τα προσωπεία του για να ‘χει ν’ αλλάζει καθημερινά. Μαζί μ’ αυτά αλλάζουν και τα συμπεράσματα απ’ τη διδασκαλία του.
Φαντάσου τώρα τη ζωή σου προσχεδιασμένη κι εσύ να είσαι γνώστης όσων θα σου συμβούν, να ξέρεις πώς θα πράξεις, ακόμη και τον τρόπο με τον οποίο θα λήξει. Κανένα τυχαίο να σου φέρει ανατροπές, αδρεναλίνη, στροφές στην ευθεία σου, κανένα παραπάτημα για να εκτιμήσεις τη σταθερότητα. Κανένα νόημα δε θα ‘χε!
Να το δέχεσαι, λοιπόν, το τυχαίο και ν’ αναγνωρίζεις την προσφορά του στη ζωή σου. Να το ζητάς κι ας ξέρεις μέσα σου πως δε θα ‘ρθει όσο το επικαλείσαι. Δεν είναι αυτό που συμβαίνει χωρίς λόγο, ο χαρακτηρισμός που του προσδώσαμε δεν είναι υποβιβαστικός. Ίσως βέβαια να είναι παραπλανητικός. Τυχαίο είναι αυτό που συνέβη αναπάντεχα, αλλά για κάποιο λόγο. Ας μην μπορούμε να το ερμηνεύσουμε καμιά φορά, δεν παύει να είναι αιτιολογημένο.
Το δρόμο της ζωής μας τον ορίζουμε εμείς. Τον φτιάχνουμε εμείς οι ίδιοι μέσω των ιδεών, των σκέψεών μας. Ορισμένα περιστατικά που θεωρούμε τυχαία, εμείς τα προσελκύουμε. Κι αν δεν το συνειδητοποιούμε, τουλάχιστον ας εμπιστευόμαστε τη ζωή και τον ξακουστό σεναριογράφο της. Ξέρουν αυτοί να μας δείχνουν τα σωστά δείγματα και να μας προσφέρουν τελικά όσα αξίζει ν’ αποκομίσουμε.
Επιμέλεια Κειμένου Μαρίας Σουργιά: Πωλίνα Πανέρη
Συντάκτης: Μαρία Σουργιά
