Αν θες μια εύκολη ζωή, κάνε δύσκολα πράγματα

«Αν θες μια εύκολη ζωή, κάνε δύσκολα πράγματα». Ανά καιρούς έχουμε ακούσει αρκετά φιλοσοφικά ρητά περί δύσκολης ζωής, με το πιο κορυφαίο του Νίτσε «ό,τι δε σε σκοτwνει σε κάνει πιο δυνατό». Μπορώ εν μέρει να συμφωνήσω μόνο. Πιθανόν έχουμε ακούσει πολλές φορές και το «Δύσκολες επιλογές, εύκολη ζωή. Εύκολες επιλογές, δύσκολη ζωή». Η αλήθεια είναι ότι το μέλλον δεν μπορούμε ούτε να το ελέγξουμε, ούτε να το προβλέψουμε. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η ζωή μας είναι γεμάτη σκαμπανεβάσματα κι όχι στρωμένη με ροδοπέταλα. Το ζήτημα είναι πώς μπορούμε να ανταπεξέλθουμε σε αυτά κι αν το να παίρνει κανείς ρίσκα ή δύσκολες και τολμηρές αποφάσεις, όντως, τελικά, ωφελεί.

Ως παιδιά κι εμείς δε βλέπαμε την ώρα να μεγαλώσουμε και να πάρουμε τη ζωή στα χέρια μας. Αυτό που δεν είχαμε συνειδητοποιήσει είναι ότι μεγαλώνοντας, αυξήθηκαν κι οι δυσκολίες μας και πλέον δε μας φαίνονταν όλα εύκολα. Έχω ακούσει πολλές φορές μεγαλώνοντας κι εγώ το γνωστό σε όλους μας «τίποτα δεν έρχεται εύκολα σε αυτή τη ζωή». Ομολογώ ότι πρέπει να παραδεχτώ πως αυτό έχει μια κάποια βάση, εκτός κι αν έχεις την τύχη να είσαι μέλος της Βασιλικής Οικογένειας ή έχεις κάνα συγγενή χωμένο μέσα σ’ όλα.

Ας δούμε το θέμα λίγο πιο σφαιρικά λοιπόν, έχοντας ως δεδομένο ότι ανήκουμε στον μέσο όρο. Το να επιλέγει κανείς την εύκολη λύση και να κοπιάζει τόσο-όσο, μπορεί να ακούγεται ιδανικό αλλά καθόλου εφικτό. Η αλήθεια είναι ότι μπορείς να επιλέγεις την εύκολη λύση, αγνοώντας τα εμπόδια ή προσπαθώντας να τα ξεπεράσουμε λουφάροντας. Μέχρι που φτάνει κανείς σε αδιέξοδο, γιατί αυτό το μονοπάτι, όσα παρακλάδια και να έχει, η πορεία του θα είναι σύντομη. Κι εκεί και να θες να αλλάξεις τρόπο ζωής ίσως να μην μπορείς να ανταπεξέλθεις γιατί είσαι συνηθισμένος αλλιώς.

Γιατί όμως να επιλέξει κανείς να κάνει δύσκολα πράγματα και πώς αυτό θα ωφελήσει;

Το να κατορθώσει κανείς κάτι δύσκολο, που αρχικά ίσως να μοιάζει ακατόρθωτο, απαιτεί επιμονή, υπομονή, τόλμη και κουράγιο. Χαρακτηριστικά που δεν ανήκουν στην κατηγορία των εύκολων συνηθειών ή επιλογών, αλλά είναι αναγκαία για να πετύχει κανείς κάτι. Η πρώτη μεγάλη δυσκολία αδιαμφισβήτητα θα μας φανεί βουνό, ίσα με το Έβερεστ. Αλλά, αν καταφέρουμε και σφίξουμε τα δόντια, μέχρι να ανταπεξέλθουμε σε αυτή τη μεγάλη δυσκολία, είτε αυτό ονομάζεται δουλειά, οικογένεια, κοινωνικές συναναστροφές και πάει λέγοντας, θα έχουμε αποθησαυρίσει μια ζωτική εμπειρία, αναγκαία σε κάθε μελλοντική δυσκολία. Εδώ πρέπει να ομολογήσω ότι κάθε επιτυχία μετά από ένα σορό δυσκολίες, έχει μεγαλύτερη βαρύτητα και συνεπώς κοστολογείται πολύ καλύτερα. Γιατί δε θα έρθει ούτε στην πρώτη προσπάθεια αλλά ούτε από τη δεύτερη. Αλλά σίγουρα η δεύτερη προσπάθεια θα μας φανεί πιο εύκολη και στην τρίτη θα ξέρουμε ακριβώς όσα δε μας βγήκαν μέχρι τώρα και γιατί.

Δεν ξέρω αν είναι ένα πρόβλημα της δίκης μου γενιάς αυτό, ή αν επικρατεί σε κάθε γενιά, αλλά το να βρίσκει κανείς αφορμές να επαναπαύεται είναι μια φαινομενικά μόνο εύκολη τακτική ή λύση που πηγάζει κυρίως από τον φόβο και τη ματαιότητα για τις καταστάσεις. Δικαιολογίες του τύπου «έχω κάνει κακές επιλογές, βαριέμαι να δοκιμάσω, ξέρω ήδη δε θα βγει κάπου όλο αυτό» δε σημαίνουν τίποτα άλλο από «δεν έχω από πού να κρατηθώ». Ο φόβος για το άγνωστο, συνάμα κι η αβεβαιότητα που προκαλείται μόνο με τη σκέψη του, είναι σίγουρα αρκετά για να μας κρατήσουν πίσω. «Καλά δεν είμαι εδώ; Άσε πού να τρέχω τώρα, δε βλέπεις τι γίνεται;» και μένουμε στα ζόρια, μήπως γίνουν χειρότερα. Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορεί κανείς να γνωρίζει τι μπορεί να ακολουθήσει εάν δεν προσπαθήσει, έστω κάνοντας άλμα στο κενό. Μπορούμε να παραμείνουμε παγιδευμένοι μέσα στη ζώνη ασφαλείας μας κι ας μην περνάμε καλά, μένοντας ήσυχοι ότι τουλάχιστον τη γνωρίζουμε, αλλά συνεπώς και θα παραμείνουμε στάσιμοι, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Διότι, τελικά, η ζώνη άνεσης ή η προσωπική μας άνεση συχνά θεωρείται κι η μεγαλύτερή μας Νέμεσις.

Έχω μεγαλώσει μέσα στον αθλητισμό κι ο πρωταθλητισμός μου έχει διδάξει πολλά. Ομολογώ ότι έχω διακρίνει μια μεγάλη διαφορά ανάμεσα σε παιδιά που έχουν βιώσει κάτι παρόμοιο, όσον αφορά την πειθαρχία, την τόλμη και την επιμονή για κάτι που θέλησαν πολύ. Αν μπορούσα να προσδιορίσω τη δική μου οπτική απέναντι στα τυχαία και τα δύσκολα, θα έλεγα ότι η ζωή είναι ένα 20% τα γεγονότα που μας συμβαίνουν κι ένα 80% πώς εμείς αντιδρούμε στα συμβάν. Αλλά το θέμα σε όλο αυτό το ταξίδι που λέγεται “αντιδράω και πράττω”, είναι να πηγαίνουμε προς το ενδιαφέρον μονοπάτι κι ας μην είναι τσουλήθρα η διαδρομή. Σκεφτείτε μόνο τη θέα στο τέλος.