Ατρόμητοι μέχρι ο φόβος να μας χτυπήσει την πόρτα

Πολλοί από μας το παίζουμε ατρόμητοι, λέμε ότι δε φοβόμαστε τίποτα και κανέναν, ότι είμαστε θαρραλέοι και δεν υπάρχει κάτι που μπορεί να μας τρομοκρατήσει.

Ο φόβος είναι αντανακλαστικό του εγκεφάλου και χρησιμοποιείται ως άμυνα κάθε φορά που θεωρούμε ότι βρισκόμαστε σε κίνδυνο. Όταν κάτι που ζούμε ή που αντικρίζουμε μας πανικοβάλει, ο φόβος παίρνει τα ηνία, είναι το συναίσθημα που κυριαρχεί και εκδηλώνεται με ποικίλους τρόπους. Ουδείς ατρόμητος, όσο κι αν κάποιοι θέλουν να δηλώνουν πως δεν τρομάζουν με τίποτα, μήπως κι ο φόβος τους θεωρηθεί αδυναμία ή για να μην τους χλευάσουν.

Υπάρχουν δύο είδη ανθρώπων, αυτοί που μιλάνε για τους φόβους τους ανοιχτά και προσπαθούν να τους αντιμετωπίσουν με τη βοήθεια ή τις συμβουλές τρίτων κι εκείνοι που το φόβο τους τον έχουν κρυφό, τον κρατάνε μόνο για τον εαυτό τους σαν επτασφράγιστο μυστικό και τρέμουν στην ιδέα ότι μπορεί να αποκαλυφθεί.

Σίγουρα έχεις δει ένα θρίλερ ή μια ταινία τρόμου με την παρέα σου κι όλο και κάποιος στη χειρότερη σκηνή θα τσίριξε λες και πρόκειται στ’ αλήθεια να βγει το κοριτσάκι απ’ το «The Ring» μέσα απ’ την τηλεόραση. Εκεί που αράζετε ήρεμοι με συντροφιά τα πατατάκια στον καναπέ, πετάγεται πάνω απ’ το φόβο του και προσπαθείτε να τον καθησυχάσετε εξηγώντας του ότι δεν υπάρχει απολύτως κανένας λόγος πανικού. Υπάρχει βέβαια κι εκείνος που θέλει να δείχνει ατρόμητος και γι’ αυτό προσπαθεί να γελοιοποιήσει τις σκηνές τρόμου, ώστε να αποδείξει σε εσάς, μα πάνω απ’ όλα στον ίδιο του τον εαυτό πως ότι βρίσκεται μέσα στην οθόνη αποτελεί προϊόν φαντασίας ή μυθοπλασίας. Μιλώντας δυνατά για το φόβο του με τρόπο υποτιμητικό νιώθει πως τον ξορκίζει και έτσι πείθει τον εαυτό του ότι είναι ανύπαρκτος. Το σίγουρο πάνω είναι πως στατιστικά αποκλείεται να μη φοβάται έστω κι ένας σε κάθε παρέα.

Και κλασικά μετά την ταινία όλο και κάποιος δε θα θέλει με τίποτα να γυρίσει σπίτι μόνος, γιατί λέει ότι αργά το βράδυ στο δρόμο κυκλοφορούν κάτι περίεργοι τύποι ή απλώς γιατί φοβάται -ούτε ο ίδιος ξέρει τι και γιατί. Έτσι αποφασίζετε να περάσετε το βράδυ αγκαλίτσα με τα φώτα αναμμένα στο σπίτι που είδατε την ταινία και  μερικοί ίσως να μην κοιμηθούν καθόλου, κρατώντας τσίλιες ώστε να μην εμφανιστεί ξαφνικά απ’ το πουθενά το φάντασμα της ταινίας.

Πόσες φορές έχει κοπεί το ρεύμα ενώ είσαι σπίτι κι έχεις βρεθεί μες τα σκοτάδια ολομόναχος και ψάχνεις το κινητό σου να ανάψεις το φλας κατευθείαν ή ένα κερί, ό,τι σου βρίσκεται πρόχειρο. Μήπως εκείνα τα κλάσματα του δευτερολέπτου ακούς κάτι; Δεν πρόκειται για κάτι συγκεκριμένο, απλώς ο φόβος παίζει παιχνίδια με το μυαλουδάκι σου. Κι όταν το φως ανάψει τρέχεις να πάρεις το κουζινομάχαιρο και να περιμένεις στη γωνίτσα σου, στον καναπεδάκο τον αόρατο επισκέπτη έως ότου να έρθει το ρεύμα και να σταματήσει η καρδούλα σου να χτυπάει με πενήντα-τρεις χιλιάδες χτύπους το λεπτό. Κι όλα αυτά, ενώ απ’ τα δέκα σου δηλώνεις κατηγορηματικά ότι εσύ δε φοβάσαι το σκοτάδι.

Έλα, μη μου πεις ότι όταν βρέχει καταρρακτωδώς κι ακούγονται αστραπές και βροντές, σου αρέσει και το απολαμβάνεις. Δεν μπορείς να μη φοβηθείς, προκύπτει αντανακλαστικά.

Όλοι φοβόμαστε κι ας έχουμε περάσει τα πέντε. Είμαστε «προγραμματισμένοι» βιολογικά και ψυχολογικά να αντιδράμε με φόβο σε κάποια ερεθίσματα κι αυτό δεν ισχύει μόνο για μας, αλλά το αντιμετώπισαν σε όλες τις ιστορικές περιόδους. Οι φοβικές αντιδράσεις μας, λοιπόν, έχουν άμεση σχέση με το ένστικτο επιβίωσης και τα χαρακτηριστικά εκείνα που ενίοτε θεωρήθηκαν ότι αποτελούν ένδειξη απειλής για τον άνθρωπο. Δεν είναι ντροπιαστικό το να φοβάσαι, αντιθέτως είναι άκρως φυσιολογικό  και το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να προσπαθήσεις να νικήσεις το φόβο σου και να το ξεπεράσεις.

Πολλοί, όμως, μπερδεύουν το φόβο με άλλα συναισθήματα, όπως με το αίσθημα απέχθειας που σου προκαλούν ορισμένες καταστάσεις. Πιστεύεις πως φοβάσαι τις κατσαρίδες; Μήπως τελικά απλώς τις συχαίνεσαι; Δεν είναι ικανή να σε τσιμπήσει η κατσαρίδα ούτε και πρόκειται να πεθάνεις ή να βάλει τη ζωή σου σε κίνδυνο αν σε ακουμπήσει ή περπατήσει πάνω σου. Στην προκειμένη περίπτωση δεν πρόκειται για ένστικτο επιβίωσης κι η λογικότερη εξήγηση είναι ότι οι κατσαρίδες σε αηδιάζουν.

Άρα την επόμενη φορά που θα φοβηθείς κάτι -οτιδήποτε κι αν είναι αυτό-, να θυμάσαι πως ο φόβος είναι άμυνα και μην ντραπείς ούτε να νιώσεις άσχημα γι’ αυτόν. Άσε τους άλλους να σε κοροϊδεύουν… Μόνο εσύ ξέρεις τι πραγματικά σε τρομάζει.