Με την ανάγκη που μας διέπει για κοινωνικοποίηση, καθημερινά ερχόμαστε σε επαφή με πολλές και διάφορες προσωπικότητες. Άλλους τους γνωρίζουμε καλά, άλλους στο περίπου κι άλλους πάλι καθόλου. Έχουμε την ικανότητα να προσπαθούμε να αποκωδικοποιήσουμε χαρακτήρες και συμπεριφορές, κατηγοριοποιώντας (μερικές φορές) με τέτοιο τρόπο που να νιώθουμε ασφαλείς. Όλοι, όμως, μπορούν ν’ ανήκουν σ’ έναν κοινό άξονα.
Πολλές φορές αναφέρουμε σε συζητήσεις μας πως αντιδρούμε σε κάποια συγκεκριμένα γεγονότα που μπορεί να μας τύχουν, με συγκεκριμένους τρόπους. Αυτό συμβαίνει, διότι ο καθένας μας έχει δικές του προσωπικές αρχές κι αντιλήψεις που τον απαρτίζουν. Σε περίπτωση που αντιδράσουμε με διαφορετικό τρόπο από τον καθορισμένο, είναι λες και παθαίνουμε ένα blue screen, λέγοντας πως: «Δεν ήμουν ο εαυτός μου. Δεν αντιδρώ έτσι. Δεν είναι μέσα στις αρχές μου. Δε μου έχει συμβεί ξανά». Σε αρκετές περιπτώσεις, αυτό ισχύει. Τυχαίνει ν’ αντιδράσουμε, έτσι όπως νιώθουμε την παρούσα στιγμή, χωρίς αυτό να σημαίνει πως γίνεται κάθε φορά.
Υπάρχουν και πλευρές, που δεν τις γνωρίζουμε, εξαιτίας μιας άγνωστης ζωής του κύριου προσώπου. Ο όρος διαταραχή πολλαπλής προσωπικότητας ή διασχιστική διαταραχή προσωπικότητας περιγράφει την κατάσταση στην οποία ένα άτομο εμφανίζει πολλές διακριτές προσωπικότητες με διαφορετικά πλάνα αντίληψης κι αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον. Με πιο απλά λόγια, με τον όρο αναφέρουμε κυρίως, πως ένας άνθρωπος υπάρχει με δύο ή παραπάνω τρόπους, κατά τους οποίος ο ένας αναιρεί ή δεν ταιριάζει με τον άλλον.
Μερικές φορές μας τυχαίνει να γνωρίζουμε ένα άτομο γεμάτο με τρανταχτές αντιθέσεις μέσα στην καθημερινότητά του. Προσπαθώντας να έρθουμε πιο κοντά, μαθαίνοντας καλύτερα τη ζωή του και τον χαρακτήρα του, βλέπουμε πως οι αντιλήψεις κι οι γνώσεις του, μπορούν ν’ αλλάζουν από μια στιγμή της ημέρας, στην άλλη, ακόμα και μετά από μέρες ή εβδομάδες. Όταν μιλάμε για αλλαγές, εννοούμε τη μέρα με τη νύχτα. Αστάθειες, κενά, περίεργη ενέργεια, εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις, αντιφάσεις. Αναρωτιόμαστε, τι στο καλό μπορεί να του συμβαίνει.
Μπορούμε άραγε να αναγνωρίσουμε έναν άνθρωπο με διπλή προσωπικότητα; Σύμφωνα με τους ειδικούς δεν είναι εύκολο να κατανοήσουμε αν κάποιος πάσχει. Υπάρχουν, όμως, ορισμένες καταστάσεις που μπορούν να μας βάλουν σε σκέψεις.
Καθώς μιλάμε για την παιδική ηλικία, ακόμα και για ποιες ασχολίες είχε την προηγούμενη μέρα, παρατηρείται μια ασυνήθιστη συμπεριφορά. Μερικές φορές μπορεί να υπάρχει μια δυσκολία στη σύνδεση των σκέψεων με τις δράσεις του ατόμου, μια δυσκολία στη συνειδητοποίησή τους. Μια άλλη ένδειξη της συγκεκριμένης διαταραχής είναι η σοβαρή απώλεια μνήμης.
Σε περίπτωση που επιθυμούμε να βοηθήσουμε το άτομο, η γνωστοποίηση της συμπεριφοράς που παρατηρούμε είναι απαραίτητη. Η διακριτικότητα στη διατύπωση της άποψής μας, βασίζεται στο πόσο καλά γνωρίζουμε το άτομο και στην εμπιστοσύνη που έχει αναπτυχθεί ανάμεσά μας. Σημαντικός στόχος για τη θεραπεία είναι η γερή σχέση ανάμεσα σε θεραπευτή και θεραπευόμενο. Χρειάζεται χρόνος και γερά θεμέλια που είναι βασισμένα στην εμπιστοσύνη, στη σταθερότητα και την αποδοχή.
Με τη διαδικασία της εμπιστοσύνης που αναπτύσσει το άτομο προς τον θεραπευτή του, έρχεται στη θέση να θυμηθεί και να επεξεργαστεί τις διάφορες συμπεριφορές και μέσω αυτών, να καταφέρει να βρει την πηγή του δικού του προβλήματος. Με το αίσθημα της ασφάλειας, μπορεί να διαχωρίσει τις τραυματικές εμπειρίες, με εναλλακτικό κι αποτελεσματικό τρόπο κρατώντας μια και μόνο δομή που μπορεί σαφώς να έχει τον πλούτο πολλών και διαφορετικών στοιχείων.
Αυτό που χρειαζόμαστε στις περιπτώσεις αυτές είναι η υπομονή, η κατανόηση και σαφώς η ωριμότητα σε ό, τι αφορά την ψυχική υγεία και το πώς διαχειριζόμαστε ένα άτομο που έχει κάποιο τραύμα. Μ’ αυτό τον τρόπο βοηθούμε τον εαυτό μας και τον άλλον, προστατεύοντάς τον από τυχόν εσφαλμένες αντιλήψεις και συμπεράσματα και γνωρίζοντας έτσι διάφορες πτυχές του ανθρώπινου ορίζοντα.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου