Τaijin kyofusho· ο φόβος ότι μικρές κινήσεις μας ίσως ενοχλήσουν

Η πίεση που δεχόμαστε καθημερινά από τον κοινωνικό περίγυρο καθώς και από το προσωπικό μας περιβάλλον, για κάθε είδους θέματα, είναι αρκετά μεγάλη. Γρήγοροι ρυθμοί ζωής και απαιτήσεις -παράλογες ή μη- στα ύψη, μας αναγκάζουν να είμαστε σε εγρήγορση ανά πάσα στιγμή. Είτε νέος, είτε ενήλικας, το άγχος μπορεί να είναι στη ζωή μας σε αρκετά μεγάλο βαθμό. Μπορεί οι απαιτήσεις σε κάθε ηλικία να είναι διαφορετικές, αλλά δεν παύουν να μας στοιχειώνουν, με ό,τι έννοια μπορεί να δώσει ο καθένας από εμάς.

Η ψυχολογία γενικά παίζει αρκετά σημαντικό ρόλο σε ό,τι κι αν κάνουμε, σε ό,τι κι αν επιλέγουμε. Οι διαταραχές είναι, κατά μια έννοια, ένα κομμάτι της ζωής που άθελά μας παρουσιάζουμε έστω μία φορά, είτε αυτό το καταλαβαίνουμε είτε όχι. Γιατί η αλήθεια είναι πως δεν το γνωρίζουμε πάντα αν έχουμε παρουσιάσει συμπεριφορά συνδεόμενη με κάποια συγκεκριμένη διαταραχή. Η πιο απλή περίπτωση όταν εμφανιστεί σε ήπια μορφή, που δεν είναι και καθόλου σπάνια, είναι κάποιου είδους εμμονή. Μια συγκεκριμένη μάλιστα που συναντάται συχνά είναι αυτή που έχει να κάνει με τους καλούς τρόπους. Πιο συγκεκριμένα, η διαταραχή taijin kyofusho.

Η taijin kyofusho (ΤΚS), σε μια απλή εξήγηση είναι ο «φόβος των διαπροσωπικών σχέσεων». Αφορά τη φοβία πως το σώμα μας μπορεί να φανεί ενοχλητικό σε άλλους. Με τον όρο «ενοχλητικό» εννοούμε πως νιώθουμε την πιθανότητα να προσβάλλουμε τους άλλους άθελά μας είτε υπονοώντας με άγαρμπο τρόπο υπεροχή, είτε κοιτάζοντας επίμονα κάποια σωματική ατέλεια. Η φοβία αυτή εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε Ιαπωνία και Κορέα και παρουσιάζεται περισσότερο σε άνδρες, παρά σε γυναίκες. Στο δυτικό κόσμο πάλι, αντιστρέφονται τα πράγματα. Ο φόβος εστιάζει στην αμηχανία που δημιουργείται σε εμάς, ενώ στην Ασία εστιάζει στην αμηχανία που άθελά μας ίσως προκαλέσουμε εμείς σε άλλους.

Αναλυτικότερα, τα σημεία ή οι αντιδράσεις που υπάρχει φόβος μην ενοχλήσουν, μπορεί να είναι το κοκκίνισμα του προσώπου που οφείλεται στην ντροπαλότητα, η άμεση οπτική επαφή, οι δυσάρεστες οσμές του σώματος ή η λάθος στάση του σώματος καθώς επικοινωνούμε με κάποιον, πράγματα δηλαδή που μπορεί να συμβούν στον καθέναν. Όλα αυτά λοιπόν συνδυάζονται για να μας δώσουν μια διαφορετική οπτική γωνία για την αμηχανία, η οποία μπορεί να ξεφεύγει από τα όρια. Πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα και ίσως αρκετά γνώριμο για πολλούς, είναι όταν πάμε να δώσουμε συνέντευξη εργασίας. Ως γνωστόν, σε μια συνέντευξη είναι απαραίτητο να ακολουθούμε κάποιους συγκεκριμένους κανόνες που θα δημιουργήσουν τη θετικότερη δυνατή εικόνα. Οπότε η σκέψη μας μπορεί εύκολα να κολλήσει στο αν κάτσαμε σωστά ή αν πέντε εκατοστά πιο μπροστά στην καρέκλα θα ήτανε καλύτερα, ή στο αν πρέπει το βλέμμα μας να εστιάσει στα μάτια του άλλου ή μήπως αυτό μας κάνει να φαινόμαστε περίεργοι. Και οι σκέψεις αυτές ίσως μας κάνουν να φερόμαστε ακόμη πιο αμήχανα. Όλα τα παραπάνω υπάρχει η πιθανότητα να μας συμβούν σε αρκετά μεγάλο βαθμό. Το θέμα είναι πώς τα διαχειριζόμαστε. Όταν αυτή η θέση σημαίνει πολλά για εμάς, υπάρχει η πιθανότητα να ξεφύγουμε. Πολλοί λένε πως «δε θα τρελαθούμε κιόλας», αλλά στην πράξη ο καθένας αντιδρά διαφορετικά.

Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει λύση για τη συγκεκριμένη διαταραχή. Η θεραπεία αυτή ακούει στο όνομα Morita και περιλαμβάνει τέσσερα στάδια. Το πρώτο συνιστά την ξεκούραση των πασχόντων σε ένα απομονωμένο δωμάτιο. Η δεύτερη και η τρίτη φάση συστήνει την καταγραφή όσων κάνουν σε ένα ημερολόγιο καθώς και έντονη εργασιακή απασχόληση. Με αυτόν τον τρόπο παρακολουθούν τον εαυτό τους και μπορούν να αποπροσανατολίσουν το μυαλό τους σε σημείο να μην εστιάζουν στα παραπάνω. Η τελευταία φάση δίνει τη δυνατότητα να μιλήσουν για αυτά και να οδηγηθούν στη αποδοχή τους και έτσι και στην αντιμετώπισή τους.

Και κάπως έτσι παρατηρούμε πως τελικά ίσως συμπεριφορές σε εμάς γνωστές ή ακόμη και καθημερινές, στις οποίες ποτέ δε δίναμε ιδιαίτερη σημασία, τελικά όχι μόνο έχουν όνομα, αλλά διαθέτουν και τρόπο αντιμετώπισης. Πρέπει  λοιπόν να χαλαρώσουμε και να αποδεχτούμε ακόμη και τα μικρά πραγματάκια που μας ταλαιπωρούν. Είναι ίσως ο μόνος τρόπος να κινητοποιηθούμε στο να τα βελτιώσουμε και μαζί τους να βελτιώσουμε, έστω και λίγο, το γενικότερο σύνολο της καθημερινότητάς μας. Να γίνουμε τελικά κι εμείς λίγο καλύτεροι και κυρίως να νιώσουμε λίγο μεγαλύτερη άνεση με τον εαυτό μας.