Βαφτίσαμε λάθος όσα δεν κάναμε τον κόπο να καταλάβουμε

Πολλοί λέμε για το σωστό και το λάθος που υπάρχει ανάμεσά μας. Σωστές απόψεις, σωστές συμπεριφορές, ορθός χαρακτήρας και άλλα τέτοια που προστάζουν κάποιοι άγραφοι νόμοι, μάς βάζουν σε τάξη. Όλοι έχουμε το «μικρόβιο» του σωστού ατόμου μέσα μας. Θέλουμε να φαινόμαστε αψεγάδιαστοι.

Οι λόγοι πολλοί. Η ανασφάλεια, η ανάγκη για αποδοχή; Όλα μαζί; Σε μερικούς δίνει το άλλοθι να κουνούν το δάχτυλο λέγοντας πως εκείνοι είναι προχωρημένοι στον κοινωνικό τους βίο, λόγω της ορθής τους σκέψης και της τέλειας συμπεριφοράς τους. Αποτελούν ένα παράδειγμα προς μίμηση για τους υπόλοιπους που δεν έχουν τη δυνατότητα να είναι τόσο ιδανικοί. Άλλοι πάλι νιώθουν ασφάλεια πως τουλάχιστον, θα είναι καλυμμένοι σε μια δύσκολη στιγμή και ο άψογος χαρακτήρας τους θα τούς βγάλει από την περίπλοκη στάση την ώρα που θα τό χρειαστούν.

Πολλές οι θεωρίες γύρω από το τέλειο, το σωστό. Το ελαττωματικό και το λάθος. Αλλά είναι όντως έτσι; Ποιος ορίζει το σωστό και το λάθος στη βάση τους; Όντως είναι μόνο οι γραπτοί κι οι άγραφοι κανόνες που το αποφασίζουν αυτό; Τι γίνεται, όταν οι απόψεις διίστανται σε σχέση με το ποιος έχει δίκιο; Πώς θα αποφασίσεις ποιο είναι το «πιο τέλειο», όταν φτάνεις σε αδιέξοδο;

Από την παιδική μας ηλικία, η οικογένεια προσπαθεί να μάς δώσει τα εφόδια ώστε να έχουμε μια τεκμηριωμένη άποψη για θέματα που βλέπουμε καθημερινά, καθώς και για τα γεγονότα που συμβαίνουν, τα οποία δεν έχουν μόνο μια πλευρά. Και κάπως έτσι, μεγαλώνοντας και μπαίνοντας στην ενήλικη πλέον ζωή, φτιάχνουμε διάφορα κουτιά με γνώμες πάνω σε γνωστά ζητήματα. Παρ’ ολ’ αυτά, έχουμε ακούσει κι έχουμε πει πολλές φορές τη φράση: «η άποψή σου είναι λανθασμένη» για κάτι διαφορετικό από όσα εμείς μάθαμε για σωστά. Όταν τη λέμε είμαστε σίγουροι για μας, μα όταν την ακούμε, σχεδόν θιγόμαστε.

Εδώ έρχεται το ερώτημα που αναφέραμε παραπάνω να μάς χτυπήσει το καμπανάκι. Το να υποδεικνύει κανείς ένα λάθος, ενοχλεί σαφώς το εγώ μας. Μας δείχνει πως έχουμε κενά. Ωστόσο κάποιος θα μπορούσε να πει πως δεν υπάρχει σωστό και λάθος πέραν των νόμων, γιατί καθορίζονται από την ηθική του καθενός μας. Δεν είναι κάτι σταθερό, όσους κανόνες κι αν έχουμε. Μπορεί, λοιπόν κάποιος να απαντήσει με σιγουριά αυτή την ερώτηση;

Έχουν αλλοιωθεί πολλοί χαρακτήρες στο βωμό του σωστού και του λάθους. Πολλά όνειρα έχουν καταστραφεί, γιατί δεν ήταν ορθά ώστε να προχωρήσουν. Έρωτες τελείωσαν, επειδή δεν ήταν πρέπον να συνεχιστούν. Κάπως έτσι μένουμε πίσω για πράγματα, που θεωρητικά και πρακτικά, δεν τα γνωρίζουμε τόσο, γιατί απλώς δεν υπάρχει καλούπι που να τά χωράει. Ένα άτομο δεν μπορεί να έχει μόνο δίκιο ή μόνο άδικο. Γι΄αυτό κι αν διακρίνουμε μια μόνο ποιότητα σε κάποιον, πρέπει να μπούμε σε υποψίες για την κρίση μας.

Πάντα προσπαθούμε να βγάλουμε τον εαυτό μας από τη δύσκολη θέση, θέτοντας ερωτήσεις ή δίνοντας απαντήσεις που ξέρουμε μέσα μας ότι στέκουν, γιατί αμφισβητήθηκαν και παγιώθηκαν από άλλους, πριν από εμάς. Γιατί να ρισκάρεις άλλωστε σε μια νέα άποψη, αν η παλιά είναι δοκιμασμένη; Εκεί είναι που την πατάμε. Θεωρούμε πως το νέο είναι και λάθος. Πως το ριζοσπαστικό είναι κι επίφοβο. Χωρίς να κοιτάμε μέσα. Μόνο από το περιτύλιγμα. Πρέπει να υπάρχει σεβασμός ανάμεσα στις εκδοχές που προκύπτουν όμως και χώρος για νέες. Κι αν υπάρχουν διαφωνίες καλύτερα είναι να λέμε πως «διαφωνώ», παρά «είσαι λάθος». Με τέτοιου είδους μικρές αλλαγές, μπορεί να γεννηθεί και κάτι καινούριο που -ποιος ξέρει- να είναι σωστότερο από όλα τα σωστά μαζί.