«Η καθαριότητα είναι η μισή αρχοντιά» μας λέει η μαμά μας κάθε φορά που βρίσκουμε κι από μια καινούργια δικαιολογία προκειμένου να μη συμμαζέψουμε τον χώρο μας. Βέβαια, σαν παιδί κι ως ενήλικας ακόμα, ποτέ δεν κατάλαβα ποια είναι η υπόλοιπη μισή. Αλλά αυτό είναι αλλουνού παπά ευαγγέλιο.
Πίσω στο κομμάτι της καθαριότητας, είναι γνωστές οι ευεργετικές ιδιότητες που έχει στην ψυχική μας υγεία κι όχι μόνο. Η αίσθηση φρεσκάδας στον χώρο συνοδεύεται από μια ανάλογη αίσθηση ανανέωσης στην ατμόσφαιρα, σαν ένα είδος κάθαρσης από τη μυρωδιά του καθαριστικού με essence λεμόνι ή λουλούδια του κάμπου. Έχει αναρωτηθεί κανείς, ωστόσο, γιατί δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στις συνήθειες τακτικού καθαρισμού κι οργάνωσης;
Μα φυσικά, γιατί ο περιβάλλων χώρος επιδρά σε κάθε πτυχή της καθημερινής μας ζωής: από την εργασία και τη διασκέδαση, μέχρι τον ύπνο και την ψυχολογική διάθεση. Πιο συγκεκριμένα, η κατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ψυχική υγεία κι ευεξία του ανθρώπου. Όσο πιο καθαρό κι οργανωμένο, τόσο καλύτερη κι η ψυχολογία μας. Τι συμβαίνει, όμως, στην αντίθετη περίπτωση; Τι συνέπειες ενέχει η ακαταστασία, η οποία σταδιακά και σιωπηλά τροφοδοτεί ένα συνεχές αίσθημα άγχους;
Είναι γεγονός ότι σπάνια αναγνωρίζεται η σχέση του άγχους με την ακαταστασία κι όταν αυτό συμβαίνει, ίσως είναι πλέον αργά. Πρώτα απ’ όλα, ένα τοπίο που παραπέμπει σε πεδίο μάχης βομβαρδίζει το ανθρώπινο μυαλό με ερεθίσματα οπτικά, οσφρητικά κι απτικά σε σημείο οι αισθήσεις να εργάζονται εντατικά για ανούσιες υποχρεώσεις παραμελώντας άλλες, πιο σημαντικές. Στην ουσία, αποσπάται η προσοχή από θέματα τα οποία χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής κι αντιμετώπισης με αποτέλεσμα να υπάρχει μια άνευ λόγου αναβολή και συνακόλουθα, ο άνθρωπος να γίνεται ολοένα και πιο αναβλητικός.
Μετά από πολύωρη εργασία στο γραφείο κι άλλη τόση ταλαιπωρία στη μετακίνηση από και προς το σπίτι -εξαιτίας είτε της κυκλοφοριακής συμφόρησης ή των ωρών αιχμής στα ΜΜΜ-, το σπίτι μοιάζει με όαση στην αχανή έρημο. Όσο ειδυλλιακό κι αν ακούγεται αυτό, άλλο τόσο δεν είναι στην πραγματικότητα, αν ο χώρος είναι ακατάστατος. Το ακριβώς αντίθετο σκηνικό επικρατεί· η χαλάρωση καθίσταται πλέον επικίνδυνη αποστολή, μιας και σώμα και πνεύμα αδυνατούν να ξεκουραστούν και ν’ αποφορτιστούν από την πίεση της εργασίας και την κούραση της ημέρας. Στην ουσία, είναι σαν να βάζεις τρικλοποδιά στον ίδιο σου τον εαυτό και να τον υποβάλλεις σε καταναγκαστικό έργο όντας ήδη καταβεβλημένος από το πρωί. Μην απορείς, λοιπόν, μετά γιατί είσαι συνεχώς πτώμα και το μόνο που θέλεις είναι να μείνεις στο κρεβάτι όλο το σαββατοκύριακο και να κοιτάς το ταβάνι.
Το γεγονός δε ότι κατά βάθος δεν έχεις ειρήνη με τον ακατάστατό σου χώρο φαίνεται κι από το κεφάλαιο “απροσδόκητες επισκέψεις”. Γονείς, συγγενείς, φίλοι, σύντροφοι- όλοι ευπρόσδεκτοι, αν και το σπίτι ίσως διαφωνεί με αυτό. Από τη στιγμή που συνειδητοποιήσεις ότι θα έχεις μουσαφιρλίκια, τρέχεις πάνω-κάτω στο σαλόνι και στους υπόλοιπους χώρους προσπαθώντας να βάλεις σε μια τάξη τα ασυμμάζευτα, όπως μας έχει πει και ο Νότης Σφακιανάκης. Μέσα σου δημιουργούνται αισθήματα ενοχής κι αμηχανίας για τον τρόπο που διαχειρίζεσαι τον προσωπικό σου χώρο και τον έχεις αφήσει -ενδεχομένως από επιλογή- στο έλεος του χάους. Άραγε, δεν έχεις ακούσει ποτέ ιστορία κάποι@ όπου είχε πάει στο σπίτι του αισθήματος κι έφυγε άρον-άρον επειδή «ήταν λες κι είχε πέσει πυρηνική βόμβα»;
Πέρα από τα αισθηματικά, η ακαταστασία δε βοηθάει καθόλου, μα καθόλου και στα πιο απλά και μικρά καθημερινά πράγματα. Τι θέλω να πω; Έβαλες σε αναβολή το ξυπνητήρι εκείνο το πρωινό τόσες φορές που σου έμειναν στο τέλος μόνο 10 λεπτά για να ετοιμαστείς. Πώς, όμως, να ντυθείς όταν βρίσκεις τη μία κάλτσα από το ζευγάρι; Ή πώς να φύγεις από το σπίτι, όταν δε βρίσκεις τα κλειδιά; Όσους κόμπους και να δέσεις, όσες φανουρόπιτες και να φτιάξεις, όσα τηλεφωνήματα και να κάνεις στην Αγγελική Νικολούλη, δε θα βρεθούν ποτέ. Και τώρα αυτό δεν είναι εκνευριστικό;
Δε λέω τίποτα και καλό θα ήταν να μην πεις ούτε και εσύ, αφού έπεσες στον λάκκο που εσύ έσκαψες. Ό,τι ανέφερα παραπάνω περιγράφουν λίγο-πολύ κάτι που όλοι μας έχουμε ζήσει. Το θέμα είναι η συχνότητα και το μέγεθος του προβλήματος καθώς, άπαξ και κάνεις συνήθεια την ακαταστασία, δύσκολα κόβεται. Όσο πιεστική κι αν είναι, όμως, υπάρχουν τρόποι καταπολέμησής της. Μετάτρεψε τη διαδικασία σε μια διασκεδαστική δραστηριότητα και δες την σαν ένα δρόμο να ξεφορτωθείς καθετί άχρηστο για σένα. Όση περισσότερη ελευθερία δίνεις στον προσωπικό σου χώρο, τόσο περισσότερη ανακούφιση κι ολοκλήρωση θα αισθάνεσαι.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου