Ίσως να είμαστε οι ήρωες ενός μυθιστορήματος

Έχεις αισθανθεί ποτέ κατά τη διάρκεια της ζωής σου ότι δεν μπορείς να ελέγξεις τίποτε; Έχεις αισθανθεί ποτέ ότι είσαι έρμαιο των γεγονότων και των συγκυριών; Ότι συμβαίνουν πράγματα που δεν μπορείς να μεταβάλλεις  ή ότι αδυνατείς να διαμορφώσεις το μέλλον σου έτσι όπως εσύ επιθυμείς; Έχεις σκεφτεί ποτέ ότι η ζωή σου ενδεχομένως γράφεται από κάποιον άλλον; Ίσως κάποιος χτίζει μία ολόκληρη πλοκή κι ο κεντρικός ήρωας είσαι εσύ.

Η ζωή σου αποτελεί το background της ιστορίας που εκτυλίσσεται κι ο ρόλος σου είναι προγραμματισμένος να ακολουθεί τη βούληση του συγγραφέα-σεναριογράφου. Αισθάνεσαι, επομένως, ότι σε χειραγωγούν δυνάμεις που δεν ελέγχεις· όχι με τρόπο καταναγκαστικό, αλλά μοιάζει σαν οι δικές σου αποφάσεις να καθορίζονται από σκέψεις που δε δημιούργησες εσύ κι εισβάλουν στο μυαλό σου για να αλλάξουν την έκβαση των γεγονότων.

Όλες αυτές οι συμπτώσεις –που αγνοούμε αν είναι όντως συμπτώσεις ή κάτι αόριστο που απλώς παρεμβαίνει στη ζωή μας– φαίνεται να μας επηρεάζουν περισσότερο απ’ ό,τι υπολογίζαμε ή θέλαμε. Φαίνεται σαν μία μαγική πένα να χαράζει γραμμές που πλάθουν διαφορετικούς δρόμους και πτυχές της ζωής μας κι εμείς, αδύναμοι μπροστά στις αέναες αυτές δυνάμεις, παίζουμε το παιχνίδι που μας επιβάλλεται. Γινόμαστε ενεργοί συντελεστές της ιστορίας που συμβατικά  ονομάζουμε «ζωή».

Σας έχει τύχει ποτέ να ασκείτε κριτική σε κάποιον ήρωα ενός μυθιστορήματος; Να τον κατακρίνετε βουβά για τις πράξεις ή τις αποφάσεις του; Ίσως την επόμενη φορά που διαβάσετε ένα μυθιστόρημα να μην το κάνετε. Διότι, αν βάλετε τον εαυτό σας στη θέση του εκάστοτε ήρωα ή αν αναλογιστείτε τι είδους κριτική θα μπορούσε να ασκήσει κάποιος άλλος στη δική σας ζωή, ενδεχομένως να είστε λιγότερο αυστηροί με τους άλλους.

Αν όλοι τολμούσαμε, έστω και για λίγο, να μπούμε στη θέση των άλλων, δε θα ήμασταν έτοιμοι να ασκήσουμε κριτική για οποιαδήποτε απόφασή τους. Για τον απλούστατο λόγο ότι θα αντιλαμβανόμασταν τα κίνητρά τους· θα δικαιολογούσαμε τις πράξεις τους -διότι θα τις κάναμε δικές μας. Μερικές φορές, χρειάζεται να γίνουμε εμείς οι συγγραφείς, να μπούμε στο μυαλό των ηρώων μας και να τους καταλάβουμε -δίχως να το αντιληφθούν· να κατανοήσουμε τις προθέσεις τους και να μην τους παρεξηγούμε.

Οι ήρωές μας είναι οι άνθρωποί μας, οι συμπρωταγωνιστές μας κι ο καθένας από αυτούς παίζει το ρόλο του στη ζωή μας. Μία ομαλή συνεργασία, επομένως, μονάχα θετικά αποτελέσματα θα μπορούσε να έχει για εμάς, αλλά και για ολόκληρη την ιστορία. Το αποτέλεσμα, εν τέλει, θα είναι σαφώς ανώτερο αν όλοι οι ήρωες είναι ευχαριστημένοι. Το τέλος δε θα είναι σε καμία περίπτωση τραγικό κι οι χαρακτήρες μας θα ζήσουν όντως καλά.

Ίσως να είμαστε απλά ήρωες ενός μυθιστορήματος, τελικά. Η ιδέα του να διαμορφώνει κάποιος τρίτος τη ζωής μας αποτελεί ένα πολύ πιθανό ενδεχόμενο. Αν σκεφτούμε πόσες φορές το έχουμε επιτρέψει ήδη αυτό σε ανθρώπους, ίσως βρεθούμε μπροστά σε ένα πλήθος περιπτώσεων. Αν αναλογιστούμε πόσο μικρή επιρροή ασκούμε ενίοτε στα γεγονότα και κατ’ επέκταση στον εαυτό μας και στα συναισθήματά μας, ίσως πιστέψουμε λίγο περισσότερο στην παραπάνω ιδέα. Όπως και να ‘χει, ακόμη κι αν κάποιος άλλος γράφει τη ζωή μας για εμάς, ας επιλέξουμε έναν αξιόλογο συγγραφέα.