Να εκφράζεις τις απόψεις σου αρκεί να μην προσβάλλεις τους άλλους

Η εποχή μας είναι γεμάτη υπερβολές· κι αυτές υφίστανται σε όλους τους τομείς τις ζωής μας. Είναι αναπόφευκτο να υπάρχουν στην καθημερινότητά μας, ωστόσο είναι στο χέρι μας αν θα τις περιορίσουμε ή αν θα επιτρέψουμε να γίνουν κομμάτι του εαυτού μας. Μέσα σ’ αυτές τις υπερβολές εντάσσεται κι η ασυδοσία του λόγου, μια αυθαίρετη υπερβολή που ενίοτε όλοι έχουμε υιοθετήσει.

Η ασυδοσία του λόγου θα μπορούσαμε να πούμε ότι αφορά τον σύγχρονο κυνισμό· σαφώς οι υποστηρικτές του εναντιώνονται στην κριτική που ασκείται κι υποστηρίζουν ότι ο κυνισμός αντιπροσωπεύει την ευθύτητα και την ειλικρίνεια -που είναι αναγκαία μέσα σε έναν κόσμο γεμάτο με παραπλανητικούς ανθρώπους. Σίγουρα ο κυνισμός αποτελεί έναν τρόπο έκφρασης ξεκάθαρο, αν κι ενίοτε προσβλητικό.

Θα ήταν ωφέλιμο, λοιπόν, να οριοθετήσουμε τον κυνισμό και να καθορίσουμε εν γένει υπό ποιες προϋποθέσεις είναι ασφαλές να τον χρησιμοποιούμε. Όταν αντιλαμβανόμαστε ότι ο συνομιλητής μας έρχεται σε δύσκολη θέση εξαιτίας του αυθαίρετου κυνισμού μας, τότε οφείλουμε να τον σεβαστούμε. Σαφώς είναι δύσκολο να αλλάξουμε τον τρόπο ομιλίας μας, ωστόσο είναι αναγκαίο ορισμένες φορές, προκειμένου να διεξαχθεί υγιής διάλογος.

Έχουμε ελευθερία λόγου κι ο καθένας έχει δικαίωμα να συζητά ανοιχτά αναφορικά με τις απόψεις του και τις ιδέες του. Όμως, τι συμβαίνει όταν αυτές προσβάλλουν κάποιον συνάνθρωπό του; Φυσικά είναι αδύνατον να υφίσταται λογοκρισία στο λέγειν, παρ’ όλα αυτά αν ο καθένας από εμάς έμπαινε στη διαδικασία να σκεφτεί αν τα λεγόμενά του προσβάλλουν τον συνομιλητή του, τότε είναι δεδομένο ότι ο κόσμος μας θα γινόταν καλύτερος.

Κάποιος, βέβαια, μπορεί να ισχυριστεί ότι το πρόβλημα το έχει ο δέκτης κι όχι ο πομπός· δε θα ήταν παράλογος αυτός ο συνειρμός. Αν, όμως, λάβουμε αυτό ως δεδομένο θα μπορούσαμε να αποδώσουμε την ίδια αιτιολογία προκειμένου να δικαιολογήσουμε χιλιάδες γεγονότα -πολλά εκ των οποίων είναι παράνομα. Στην προκειμένη περίπτωση, δεν είναι παράπτωμα να προσβάλλεις κάποιον εξαιτίας των απόψεών σου, εν τούτοις θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελεί ηθικό παράπτωμα.

Αυτό συμβαίνει διότι το άτομο το οποίο νιώθει προσβεβλημένο έρχεται -εμφανώς- σε δύσκολη θέση, ενώ το άτομο που προκαλεί αυτή την κατάσταση δε βρίσκεται στην ίδια θέση. Δεν αποτελεί δικαιολογία ότι ο εκάστοτε άνθρωπος δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί τη μεταξύ σας συζήτηση. Πρέπει να αντιλαμβανόμαστε πότε ξεπερνάμε τα όρια του άλλου και να τα σεβόμαστε· όπως κι εμείς θέλουμε ο συνομιλητής μας να σέβεται τα δικά μας όρια.

Δε χρειάζεται κανένας να νιώθει υποτιμημένος· αυτός που επιθυμεί να εκφράσει την άποψή του πάνω στο εκάστοτε θέμα, μπορεί να το κάνει, αρκεί να συζητά ευγενικά και να μη φέρνει κανέναν σε δύσκολη θέση. Απ’  την άλλη μεριά, ο δέκτης οφείλει να βάζει τα όριά του και να σταματά τη συζήτηση όταν νιώθει ότι υπάρχει πρόθεση προσβολής. Έχει δικαίωμα να σταματήσει τη συζήτηση ακόμη κι αν -απλώς- έρχεται σε δύσκολη θέση.

Επομένως, καταλήγουμε στο εξής συμπέρασμα: να εκφράζεις τις απόψεις σου, αρκεί να μην προσβάλλεις τους άλλους. Θέλεις να δέχεσαι σεβασμό, ωστόσο οφείλεις και να τον δείχνεις -για να σε σεβαστούν οι άλλοι. Ο κυνισμός είναι ωφέλιμο εργαλείο στα χέρια των ανθρώπων που γνωρίζουν πότε και πώς να τον χρησιμοποιούν.