Πολλές φορές θα έχει τύχει να συναντήσουμε στο δρόμο ή και να γνωρίσουμε ανθρώπους, οι οποίοι συμπεριφέρονται, μιλάνε ή εκφράζουν τα συναισθήματά τους με τρόπο κάπως διαφορετικό απ’ ότι ο υπόλοιπος κόσμος. Κι όταν λέω διαφορετικό, εννοώ ότι ίσως απλά να παρουσιάζει κάποιες παραλλαγές απ’ τα καθιερωμένα πρότυπα σκέψης και συμπεριφοράς που ορίζει η εκάστοτε κοινωνία για τους πολίτες της.
Τότε είναι, συνήθως, που σπεύδουμε να αποδώσουμε ταμπέλες σε αυτούς τους ανθρώπους, χαρακτηρίζοντας τους ως τρελούς. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν προσπαθούμε να κατανοήσουμε όλους εκείνους τους λόγους, βιολογικούς και κοινωνικούς, που είναι ικανοί να άγουν τέτοιες συμπεριφορές.
Ο λόγος γίνεται, βέβαια, για τα άτομα εκείνα που υποφέρουν χρόνια από ήπιες ή και σοβαρότερες ψυχικές διαταραχές και τα οποία εξακολουθούν, ακόμη και σήμερα, να αντιμετωπίζονται με φόβο από ένα μέρος της κοινωνίας. Παρ’ όλο που οι επιστήμες της ψυχιατρικής και της ψυχολογίας είναι ευρέως διαδεδομένες κι αρκετά πράγματα μας είναι γνωστά για τις περισσότερες απ’ τις ψυχικές διαταραχές, παρατηρούμε ότι η θεωρία απ’ την πράξη απέχει πολύ.
Επειδή είναι αρκετά εύκολο να κατανοήσουμε στα λόγια ότι υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι πάσχουν από διαταραχές που επηρεάζουν αναπόφευκτα την καθημερινότητα και τη ζωή τους γενικότερα, αλλά όταν έρθουμε σε επαφή με κάποιους από αυτούς μοιάζει λες κι όλη εκείνη η πρότερη νόησή μας διαγράφεται. Μένουμε να τους κοιτάμε με απορία, περιέργεια ή ακόμη και φόβο και να απορούμε πώς είναι δυνατόν κάποιος να έχει τέτοιες παράλογες σκέψεις ή να τρομάζει με πράγματα που σε εμάς φαίνονται απολύτως φυσιολογικά.
Κι αυτή, θεωρώ, πως είναι η καλύτερη, κατά κάποιο τρόπο, αντιμετώπιση που μπορούν να λάβουν τα άτομα αυτά. Επειδή ναι, υπάρχουν και πολύ χειρότερες συμπεριφορές, οι οποίες δεν περιορίζονται μόνο σε μερικά περίεργα και γεμάτα φόβο βλέμματα. Υπάρχουν άνθρωποι που τείνουν να τους κοιτούν επικριτικά και να γελάνε με τους φόβους και τις ανησυχίες τους ενώ κάποιοι άλλοι, λόγω άγνοιας κυρίως, προσπαθούν να τους αποφύγουν με κάθε τρόπο σε περίπτωση που πέσουν πάνω τους, λες κι η ψυχική διαταραχή είναι ιός που μπορεί να τους μολύνει.
Ωστόσο, όλη αυτή η αντιμετώπιση γίνεται άμεσα αντιληπτή απ’ τα άτομα με ψυχικές διαταραχές, όσο σοβαρές κι αν αυτές είναι, τα οποία αρχίζουν να νιώθουν ντροπή κι ενοχές για αυτή τους τη «διαφορετικότητα». Κλείνονται στον εαυτό τους, αποφεύγουν να συναναστραφούν με κόσμο, με αποτέλεσμα να γίνονται χειρότερα από πριν.
Ωστόσο, θα ήταν άδικο να μην αναφέρουμε και την άλλη πλευρά, δηλαδή εκείνους τους ανθρώπους που προσπαθούν καθημερινά να φροντίσουν άτομα με διαταραχές και γενικά να τους προσφέρουν ένα περιβάλλον περισσότερο υποφερτό και βιώσιμο.
Πρόκειται για ανθρώπους, οι οποίοι βάζουν στην άκρη κάθε είδους φόβο τους, δε στέκονται σε χαζές προκαταλήψεις και ταμπέλες, ούτε προσπαθούν να εντάξουν τους ανθρώπους σε κατηγορίες. Προσφέρουν και βοηθούν, επειδή γνωρίζουν καλύτερα απ’ τον καθένα ότι πρόκειται απλά για ανθρώπους που έχουν τις ίδιες ανάγκες κι επιθυμίες με αυτούς και θέλουν να ζήσουν τη ζωή τους χωρίς φόβο και ντροπή.
Και πραγματικά οι τελευταίοι είναι αυτοί που αξίζουν όλο το σεβασμό μας. Επειδή καμία ψυχική διαταραχή δε θα πρέπει να γίνεται λόγος για να στιγματιστεί ή να περιθωριοποιηθεί ένα άτομο, αλλά αντιθέτως θα πρέπει να το σεβόμαστε και να το βοηθάμε, όπως κάθε άλλον συνάνθρωπό μας. Άλλωστε, ποιοι είμαστε εμείς για να κατατάξουμε τους άλλους σε ανώτερους και κατώτερους;
Επιμέλεια Κειμένου Κατερίνας Τσαμπίκας Ρόγγα: Πωλίνα Πανέρη
Συντάκτης: Κατερίνα Τσαμπίκα
