«Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία» αναφέρει χαρακτηριστικά το 1824 ο Ανδρέας Κάλβος, στο ποίημά του Εις Σάμον , θέλοντας με αυτό τον τρόπο να εξυμνήσει τη γενναιότητα και την ανδρεία των κατοίκων της Σάμου. Αν κι αρκετά χρόνια έχουν περάσει από τότε, οι δύο αυτές αρετές εξακολουθούν να αποτελούν τις δύο πιο βασικές προϋποθέσεις για την απόκτηση και την κατοχύρωση τόσο της εσωτερικής όσο και της εξωτερικής μας ελευθερίας.
Στην προκειμένη περίπτωση, θα ασχοληθούμε αποκλειστικά με την πρώτη καθώς είναι εκείνη που παρακινεί, ολοκληρωτικά, μυαλό και σώμα να συνεργαστούν και να δουλέψουν για την επίτευξη ενός απώτερου σκοπού, που θα προσφέρει τη μέγιστη ψυχολογική ικανοποίηση στον καθένα από εμάς. Είναι επίσης αυτή που με το πέρασμα των χρόνων έχει αρχίσει να εξαφανίζεται απ’ τις ζωές μας, επειδή οι υλικές ανάγκες διαδραματίζουν πλέον σημαντικότερο ρόλο σε σχέση με τηn ψυχική μας ευδαιμονία, που έχει καταλήξει να θεωρείται ως ένα περιττό και πολυτελές αγαθό.
Ίσως οφείλεται στο ότι από μικρούς μας μαθαίνουν να μπαίνουμε σε συγκεκριμένα καλούπια και να ζούμε σύμφωνα με αυτά. Μαθαίνουμε να κοιτάμε αποκλειστικά το δικό μας καλό και να ενστερνιζόμαστε παγιωμένους ορισμούς, όσον αφορά την ευτυχία, την ικανοποίηση ή και την επιτυχία. Για παράδειγμα, γνωρίζουμε ότι για να είναι κάποιος ευτυχισμένος κι επιτυχημένος πρέπει να έχει μια πολύ καλή δουλειά με προοπτικές εξέλιξης, άριστες οικογενειακές σχέσεις με τους συγγενείς του κι οπωσδήποτε μια σχέση.
Δε λέω, είναι φορές που οι παραπάνω παράγοντες μας ικανοποιούν και μας ευχαριστούν απόλυτα ψυχολογικά. Υπάρχουν, όμως, και κάποιες άλλες φορές όπου τα όνειρα κι οι επιθυμίες μας είναι πολύ μεγαλύτερα και δεν μπορούν να ενταχθούν σε τέτοιες κοινότυπες νόρμες. Τότε είναι που η αρετή κι η τόλμη αρχίζουν να ανταγωνίζονται με το φόβο και τη δειλία για να βγάλουν το μεγάλο νικητή.
Φόβος για τi; Μα και βέβαια για να μην παρεκκλίνουμε από τις πρέπουσες νόρμες και φανούμε οι χαζοί κι οι παραστρατημένοι, αυτοί τους οποίους όλοι θα σχολιάζουν. Φόβος μήπως κι αυτό που λαχταράμε τόσο, καταλήξει να μας απογοητεύσει στο τέλος και γυρίσουμε πίσω όντας αποτυχημένοι.
Αλλά αλήθεια, τι θα γινόταν τότε στο παρελθόν αν οι Σάμιοι δεν επιδείκνυαν αρετή και γενναιότητα κι άφηναν αυτό το ύπουλο συναίσθημα, το φόβο, να επισκιάσει κάθε τους προσπάθεια; Απολύτως τίποτα. Κανένας αγώνας δε θα είχε πραγματοποιηθεί και καμιά είδους ελευθερία δε θα είχε επιτευχθεί. Έτσι ακριβώς, λοιπόν, κάθε αγώνας στη ζωή μας απαιτεί γενναιότητα κι ανδρεία.
Καμία ψυχολογική ικανοποίηση και κανένα όνειρο δεν πραγματοποιείται δίχως τόλμη και θάρρος. Ναι, σίγουρα είναι δύσκολο να αφήσεις πίσω το πατρικό σου σπίτι, τη στρωμένη σου δουλειά ή ακόμα και μια τελειωμένη σχέση, αλλά η ικανοποίηση που θα νιώσεις στο τέλος θα είναι αρκετά μεγαλύτερη, έτσι ώστε να εξαλείψει κάθε αρνητικό συναίσθημα που ένιωθες πριν. Ακόμη και να αποτύχεις δε θα σε νοιάζει τόσο επειδή θα ξέρεις ότι τουλάχιστον προσπάθησες κι έδωσες ό,τι καλύτερο μπορούσες.
Αν και σπάνια τέτοιες θυσίες μένουν χωρίς ανταμοιβή. Κανένας που τόλμησε δεν έφυγε ποτέ ηττημένος. Το αντίθετο μάλιστα. Πάντα κάτι κερδίζεις, έστω και μικρό. Το μεγαλύτερο, όμως, δώρο, θα ‘ναι πάντα η εσωτερική γαλήνη κι ευδαιμονία που θα αποκομίσεις στο τέλος επειδή στην τελική οι εμπειρίες που θα έχεις κερδίσει θα έχουν αξία κι όχι τόσο το ίδιο το αποτέλεσμα.
Για αυτό το λόγο αντί να μένουμε σε σκέψεις κι όνειρα, ας προχωρήσουμε σε πράξεις. Άλλωστε, η εσωτερική ελευθερία είναι ένα απ’ τα πολυτιμότερα αγαθά, που δε χαρίζεται σε κανέναν απλόχερα, αλλά κερδίζεται με τον αγώνα του.
Επιμέλεια Κειμένου Κατερίνας Τσαμπίκας Ρόγγα: Πωλίνα Πανέρη
Συντάκτης: Κατερίνα Τσαμπίκα
