Στο ταίρι σου σ' εκνευρίζει αυτό που δεν έχεις δουλέψει στον εαυτό σου

Πάλι τσακώθηκες με το έτερον ήμισυ. Κάπου στη φουρτούνα ξεχάσατε ότι είστε σύμμαχοι κι όχι εχθροί. Τα ντεσιμπέλ ανέβηκαν, σας πήρε η μπάλα σε μια φρενίτιδα αλληλοκατηγοριών κι ασυνεννοησίας. Πολλές ώριμες και συνειδητοποιημένες σκέψεις σου περνάνε από το μυαλό: τι του βρήκα Παναγία μου, πόσο -βάλε κοσμητικό επίθετο- μπορεί να είναι, τι να του φέρω τώρα στο κεφάλι και τα σχετικά. Το μόνο που ούτε πέρασε ούτε ακούμπησε τη σκέψη σου είναι: μήπως στα πράγματα που με εκνευρίζουν κρύβεται η δικιά μου αντανάκλαση κι όχι η δικιά του;

Πολλές φορές ό, τι φορτώνουμε ανενδοίαστα στον άλλον αποτελεί πυξίδα για ό, τι πρέπει να δουλέψουμε μέσα μας. Η Debbie Ford το περιέγραψε σαν εκατοντάδες πρίζες στο στήθος μας. Η καθεμία συνδέεται μ’ ένα κομμάτι μας. Μόνο οι πρίζες όσων χαρακτηριστικών έχουμε αποδεχτεί κι αγκαλιάσει έχουν προστατευτικό. Εκτεθειμένοι ως προς τα υπόλοιπα, ερχόμαστε συχνά σε επαφή με συμπεριφορές που μας «μπριζώνουν».

Αναλογίσου λοιπόν, τι είναι αυτό που σε νευριάζει στο σύντροφό σου; Π.χ. θεωρείς ότι κρατάει εγωισμό. Έλα τώρα στην αντίπερα όχθη: θα μπορούσε αυτή η πρόταση να ισχύει και για σένα; Μήπως στη σπάει όταν μιλάει συνεχώς για τον εαυτό του, ακριβώς επειδή θες να κάνεις το ίδιο και σ’ εμποδίζει; Μήπως τον βάφτισες εγωιστή όταν επέβαλε το δικό του, ύστερα από αρκετές φορές που απαίτησες και πήρες αυτό που ήθελες;

Αν η πρόταση που είπες για τον σύντροφό σου είναι το άκρον άωτον από εσένα, ίσως ενδόμυχα κάτι ζηλεύεις σ’ αυτήν. Έστω λόγου χάρη ότι σ’ ενοχλεί ο υπερβολικός συναισθηματισμός του, τότε ενδεχομένως μιλάει κάποιο καταπιεσμένο εκφραστικό κομμάτι σου. Αν σίγουρα δεν ισχύει κάτι από τα δυο, ίσως υποθάλπτεις την εκνευριστική συμπεριφορά του. Με το να μην αντιτίθεσαι σ’ αυτή και να μην την αντιμετωπίζεις, την υπηρετείς. Είσαι και πάλι με το μέρος της.

Γαλουχηθήκαμε με ταινίες και παραμύθια κι έχουμε μια εξιδανικευμένη άποψη για τον έρωτα. Περιμένουμε να έρθει κάποιος και να σεβαστεί και να αγαπήσει ό, τι δεν καταφέραμε εμείς να σεβαστούμε και να αγαπήσουμε στον εαυτό μας. Λυπάμαι που θα κάνω την κακιά μάγισσα της ιστορίας αλλά ιδού το πιθανότερο σενάριο: Το πώς φερόμαστε στον εαυτό μας θα καθοδηγήσει και το ταίρι μας. Όταν απαξιώνουμε εμείς οι ίδιοι τις ανάγκες μας, διδάσκουμε και τη σχέση μας να τις αγνοεί. Αυτοϋποβιβαζόμαστε και γινόμαστε χαλί με περισσή προθυμία, αλλά σοκαριζόμαστε όταν μας εκμεταλλεύονται ή μας θεωρούν δεδομένους.

Κάπως έτσι λοιπόν, το πρόβλημα ξεκινάει από εμάς. Έχεις πιάσει ποτέ τον εαυτό σου να γκρινιάζει ότι είναι όλοι ίδιοι, να βιώνει επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές κι ανασφάλειες σε διαφορετικές σχέσεις, να τραγουδάει «ποια με καταράστηκε» και να τείνει στον μοναχισμό; Σου έχω νέα· όντως υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής σ’ αυτές τις σχέσεις: εσύ! Ο Ίρβιν Γιάλομ περιγράφει στον Δήμιο του έρωτα έναν άντρα που παραπονιόταν στην ομαδική ψυχοθεραπεία πως η γυναίκα του είναι υπερβολικά ζηλιάρα και καχύποπτη. Όταν όμως σιγά-σιγά ακόμα και τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας έπαιρναν μια ανακριτική στάση απέναντί του, συνειδητοποίησε πως ο ίδιος το προκαλούσε. Ήταν κρυψίνους, εκφραζόταν με μισόλογα.

Τέλος, στην ερμηνεία της σχέσης σου καμιά φορά παίζουν περισσότερο ρόλο οι πεποιθήσεις σου παρά τα τεκταινόμενα. Αν πιστεύεις κάτι αρνητικό υποσυνείδητα θα βρίσκεις παντού πατήματα για να το επιβεβαιώσεις. Το ίδιο κι αν έχεις μια ανασφάλεια· όπως βγάζεις σπυράκι και νιώθεις τα βλέμματα καρφωμένα πάνω του, ενώ στην πραγματικότητα ούτε καν φαίνεται. Ίσως κάποια ανεπίλυτα θέματα του παρελθόντος θολώνουν την κρίση σου. Αν πάλι χρησιμοποίησες τη δακρύβρεχτη ιστορία του πρώην που σε πλήγωσε ώστε να επιβάλλεις a priori κάποια παράλογα στάνταρ στη σχέση σου, είσαι φάουλ. Το πρόβλημα δεν είναι στο ταίρι σου που δεν ανταποκρίνεται σε αυτά, αλλά στον δικό σου ορισμό της αγάπης.

Φυσικά, ο θυμός είναι μια βολική λύση. Τα βέλη που στρέφονται στον άλλον συνιστούν καλό αντιπερισπασμό από τις ατέλειές μας. Μια κατάσταση που μας πονάει, μας τρομάζει ή μας κάνει ευάλωτους καμουφλάρεται καλά πίσω από τη δύναμη και την ηθική ανωτερότητα που προσφέρει ένα δριμύ κατηγορώ. Με το θυμό όμως τυφλωνόμαστε -ίσως ηθελημένα- ως προς τη δική μας ευθύνη.

Εν τέλει, όσο παράδοξο κι αν ακούγεται, το τι βλέπουμε στον άνθρωπό μας λέει πιο πολλά για εμάς παρά γι’ αυτόν. Κι όταν χωρίζουμε με κάποιον, πιθανότατα δεν αντέχουμε άλλο το καθρέφτισμά μας.  Σταματήστε λοιπόν τον καταιγισμό των επιθετικών «εσύ» με το τεντωμένο δάχτυλο κι αντ’ αυτού κάντε μια ενδοσκόπηση. Κάθε σύγκρουση είναι μια πρόκληση για ωρίμανση προς αμφότερους. Εξάλλου, σε μια σχέση δεν υπάρχει χώρος για επικρίσεις, για θύτες και για θύματα. Μόνο για αμοιβαία κατανόηση κι αγάπη.