3 Ιουλίου 1908. Ο Luigi Pernier, γνωστός αρχαιολόγος με καταγωγή από την Ιταλία, ανακαλύπτει τον δίσκο της Φαιστού στο ανάκτορο της Φαιστού στην Κρήτη. Πρόκειται για έναν πήλινο δίσκο, με επιγραφές, χαραγμένες και στις δύο πλευρές. Έχει διάμετρο 16 εκατοστά και πάχος 2,1 εκατοστά. Η χρονολογία στην οποία τοποθετείται είναι στη Μέση Εποχή του Χαλκού, τον 17ο αιώνα π.Χ. Τα σύμβολα που διακρίνονται στις επιφάνειές του, έχουν ιερογλυφική μινωική γραφή, σε σχήμα σπείρας που καταλήγει στο κέντρο κάθε πλευράς του δίσκου. Διακρίνονται 45 σύμβολα, τα οποία επαναλαμβάνονται και σχηματίζουν λέξεις που η καθεμία χωρίζεται από την άλλη με μία κάθετη χαραγμένη γραμμή. Κάποια από τα σύμβολα έχουν ομοιότητες με εκείνα της Γραφικής Α και Γραφικής Β, ενώ κάποια άλλα έχουν ιερογλυφική μορφή, όπως εκείνα που εντοπίζονται σε γραπτά της Ανατολίας. Ο δίσκος της Φαιστού, θεωρείται το αρχαιότερο δείγμα τυπογραφίας με τα έως τώρα δεδομένα.
Οποιαδήποτε προσπάθεια αποκρυπτογράφησης των συμβόλων δε θεωρείται έγκυρη, αλλά η κοινή γνώμη υποστηρίζει πως πρόκειται για κάποιο κείμενο ή ύμνο με αποδέκτη κάποιον θεό. Αυτό ίσχυε μέχρι σήμερα. Σύμφωνα με τον Γκάρεθ Όουενς, ο οποίος έχει την ιδιότητα του γλωσσολόγου κι αρχαιολόγου, δηλώνει πως ο δίσκος έχει αποκρυπτογραφηθεί κατά 99%. Ο συγκεκριμένος αρχαιολόγος και γλωσσολόγος έχει αφιερώσει 30 χρόνια, προσπαθώντας να βρει τη λύση του μυστηρίου.
Η πιο πρόσφατη αναφορά, αναφέρει πως το κλειδί για να λυθεί ολοκληρωτικά το αίνιγμα του δίσκου της Φαιστού, είναι η Μινωική θεά του έρωτα, του πολέμου και του βουνού, Αστάρτη. «Είναι 61 λέξεις στις δυο πλευρές και 18 στίχοι σαν σονέτο με ομοιοκαταληξία. Έξι λέξεις μιλάνε για το φως και έξι λέξεις για τη δύση του φωτός. Τρεις λέξεις μιλάνε για την έγκυο θεότητα και άλλες 10 για τη θεότητα με διάφορα επίθετα», αναφέρει σύμφωνα με το HuffPost Greece.
Σύμφωνα, με τα μέχρι τώρα δεδομένα, λοιπόν, ο δίσκος είναι ένας θρησκευτικός ύμνος προς μία «έγκυο θεά», με τη μορφή της Αστάρτης. Σύμφωνα με τον μύθο η ίδια «πήγε στην Κύπρο και έγινε η θεά Αφροδίτη», αναφέρει ο Όουενς. Με την ομάδα του, μελετούν τον δίσκο χρόνια, συνδυάζοντας γλωσσολογικές τεχνικές και την ιστορία, για να τον αποκωδικοποιήσουν. Συγκεκριμένα, οι ερευνητές διαβάζουν τα σύμβολα με τη μέθοδο της Γραφικής Β και το συνδυάζουν με συγγενείς γλώσσες της Ινδό-Ευρωπαϊκής διαλέκτου. Ωστόσο, κάτι πολύ σημαντικό που δηλώνει ο Όουενς είναι πως «διαβάζοντας κάτι δε σημαίνει ότι το κατανοούμε κιόλας».
Το ότι πρόκειται για θρησκευτικό κείμενο δε σηκώνει και ιδιαίτερη αμφισβήτηση, αφού έχουν εντοπιστεί λέξεις που ταυτίζονται με άλλες θρησκευτικές λέξεις στις ορεινές περιοχές της Κρήτης. Επίσης, δεδομένου ότι απευθύνεται πιθανότατα σε μια θεά, υπάρχουν αντίστοιχες λέξεις που υποδηλώνουν κάποια προσφορά ή θυσία προς εκείνη, καθώς έχουν βρεθεί πάλι αντίστοιχες λέξεις σε κάποιες Μινωικές προσφορές ή θυσίες αντίστοιχα. Ο Όουενς δηλώνει για άλλη μια φορά πως «ο άνθρωπος δεν αλλάζει κι όπως στη σημερινή εποχή προσεύχεται σε κάποιον θεό για λόγους υγείας ή προσωπικά θέματα, έτσι έκανε και τότε».
Με την ολοκλήρωση της αποκρυπτογράφησης του δίσκου της Φαιστού, θα έχει λυθεί κι ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της αρχαιολογίας μέχρι και σήμερα και θα αποτελεί σημαντική πρόοδο για την αρχαιολογία αλλά και για την ιστορία, σχετικά με τη Μινωική θρησκεία και την εποχή του Χαλκού. Είναι συναρπαστικό να βλέπεις την ιστορία να ξετυλίγεται και να προσφέρει τους καρπούς της με τρόπο μυστηριακό και κωδικοποιημένο, βοηθώντας μας να καταλάβουμε από πού ήρθαμε, έτσι ώστε να μπορούμε να γνωρίζουμε καλύτερα πού πηγαίνουμε.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου